De smog
Peking had de afgelopen twee weken de schoonste lucht in de laatste tien jaar. Tot geluk van ruim 10.000 atleten....
Gebreselassie verlegde na Athene zijn werkterrein naar de marathon. Maar het was in Peking de baan of niets. Op de klassieke afstand zou de wereldrecordhouder met zijn astmatische aanleg kansloos zijn door de verwachte smog. Tenminste, dat had de Ethiopiër zich wijs laten maken.
Drie dagen regen en de draconische maatregelen van de Chinese overheid deden wonderen in de op een na vuilste stad van de wereld. De angst voor de smog bleek een hype, zei IOC-lid Hein Verbruggen.
Velen moesten hem gelijk geven, hoewel het natuurlijk makkelijk praten is voor olympische familieleden die zich nooit langer dan een half uur buiten hoefden in te spannen.
Ook het weer bleek maakbaar in China. Toen regen de openingsceremonie dreigde te versjteren, werden 1104 raketten met zilverjodide de lucht ingeschoten. Om in Peking de concentraties fijnstof en ozon te verlagen, sloten in en om de stad de fabrieken de deuren, werden bouwplaatsen stilgelegd en auto’s van de weg gehaald. Het sorteerde het gewenste effect.
De Chinezen zelf hadden daar geen moment aan getwijfeld en reageerden telkens geërgerd als het smogprobleem ter sprake kwam. Toen de Amerikaanse baanploeg zich gewapend met mondkapje in Peking meldde, leidde dat bijna tot een diplomatieke rel. De atleten boden hun excuses aan om erger te voorkomen.
De drie dagen regen hielpen in Peking ook, hoewel de atleten erdoor werd verrast. De weersomslag kostte de Nederlandse favoriete voor de wegwedstrijd in elk geval een olympische medaille.
Met koelvesten, klimaatkamers en een trainingskamp in het bloedhete Zuid-Korea werd Marianne Vos klaargestoomd voor een uitputtingsslag rond de Chinese Muur. Uiteindelijk werd ze bevangen door de kou en het gebrek aan regenvesten in de Nederlandse volgauto. Niemand die rekening had gehouden met een Hollands weertje.
Vos was voorbereid op smog. En met haar de hele olympische ploeg. Voor iedereen was een mondkapje beschikbaar. Aan de hand van longtesten werd door de begeleiding medicatie voorgeschreven. Een tachtigtal atleten kreeg een medisch attest om de dopingcontroles ongeschonden door te komen.
Dat was nodig. Want Peking was lang niet op alle dagen zichtbaar. Omdat met het ergste rekening werd gehouden, viel het met de smog uiteindelijk mee.
Het waren eerder de ondraaglijke temperaturen die atleten deden omvallen, vooral de laatste dagen. De Nederlandse mountainbikester Elsbeth van Rooij-Vink verbleef na haar olympische optreden een nacht in het ziekenhuis vanwege een ‘warmtestuwing’. Kunstzwemster Hiromi Kobayashi moest uit het water worden geholpen na een optreden met het Japanse team. En de Duitse kanovaarder Tomasz Wylenzek miste de medailleceremonie door uitdroging.
Gebreselassie, als Ethiopiër gewend aan de hoge Afrikaanse temperaturen, zou erom hebben gelachen. Nu zocht hij wanhopig naar smog. ‘Ik was hier in februari en zag toen geen enkel stukje blauwe lucht. Nu is alles perfect. Dit hadden ze ons moeten vertellen...’
