Column
De PvdA heeft genoeg te stellen zonder smakeloze grappenmakers
Een vast element in de toespraken van Frans Timmermans is de zinsnede 'ze praten over een verleden dat nooit heeft bestaan'. 'Ze', dat zijn bij Timmermans meestal lui van de SP, of van de PVV (en dan laat hij meestal de woorden volgen 'ze spiegelen mensen een toekomst voor die zich nooit zal voordoen'), maar het zinnetje is universeel toepasbaar, want is niet elk verhaal dat vroeger als beter afschildert een mengsel van wensdenken en herinneringen die geconstrueerd zijn aan de hand van vakantiefoto's waarop iedereen geluk loopt te veinzen?
Zo was Twitter in de herinnering van de mensen die er vroeg bij waren in de beginjaren een oase van wellevendheid, gespeend van virtuele heksenjachten. Dat moet verdomd lang geleden zijn geweest. Ik ging er op 4 oktober 2009 om 18:26 uur op en toen al kreeg je de fatsoenspolitie achter je aan als je iets onwellevends had geschreven over iemands held of hobby - geregeld werd je het zwijgen opgelegd met termen als 'ga je schamen, tyfushoer', niet zelden door mensen die jaren later in koor zouden krijsen dat ze noncomformisten zijn die Charlie heten.
Volgens Jon Ronson was het daarvóór, rond 2006, anders. Ronson schreef So You've Been Publicly Shamed, een boek over virtuele lynchpartijen na een foute tweet en de gevolgen die dat kan hebben. Deze week publiceerde de Volkskrant een interview met hem. In zijn herinnering waren de uitwisselingen op Twitter vroeger 'geestig en eerlijk', al geeft hij toe dat hij ernaast kan zitten. Alras kwamen de heksenverbrandingen, kreeg je de mensen met te weinig omhanden en te weinig liefde in hun leven die volhardend het net afspeuren, de lippen samengeknepen tot een streepje, op zoek naar foute uitspraken en mislukte grappen. Niet alleen van mensen op invloedrijke posities met een voorbeeldfunctie, maar ook van onbeduidende twitteraars die in hun eigen universumpje bij wijze van maatschappijkritiek op hun eigen onbeholpen wijze Hans Teeuwentje proberen te spelen, maar de lachers spijtig genoeg niet op hun hand krijgen.
Komen de maatschappijcritici in het vizier van de heksenverbranders, dan is het een kwestie van tijd voordat een ziedende meute 'schande!'-krijsers zich erop heeft geworpen. Werkgevers worden ingeseind, ontslag wordt geëist, de foute twitteraar wordt geofferd op het altaar van het fatsoen.
Ronson noemt de bekende voorbeelden: Justine Sacco (die van de aids-tweet), zichzelf (een vergelijkig tussen verkrachting en ontslag). Ik moest aan het verhaal denken toen het geval-Willem den Hertog ontplofte. Den Hertog is tamelijk onbekend, heeft een paar honderd volgers, doet iets voor de PvdA in de lokale politiek, in een verzameling dorpen langs de kust. Toen Geert Wilders had opgemerkt dat 'als de kogel van links komt, heel Nederland weet dat aan de zijkant de letters PvdA staan', twitterde Den Hertog 'We hopen natuurlijk allemaal dat Wilders sterft aan een hartaanval in bed (al dan niet tussen de benen van een links kamerlid)'.
Met enige welwillendheid valt hierin te lezen dat de afzender hoopt dat áls Wilders op een kwade dag zal sterven, zoals iedereen eens zal sterven, hem wordt toegewenst dat dit geweldloos zal verlopen. Maar welwillendheid is zeldzaam; zijn tweet werd als doodsbedreiging gekwalificeerd. Binnen een dag was hij uit zijn PvdA-functie ontheven.
@dekker_anton We hopen natuurlijk allemaal dat Wilders sterft aan een hartaanval in bed (al dan niet tussen de benen van een links kamerlid)
— Willem den Hertog (@WillemdenHertog) 28 september 2017
Vanuit de partij is dat te billijken; daar hebben ze ook zonder smakeloze grappenmakers genoeg te stellen.
Charlie zijn is slechts aan een enkeling voorbehouden.