De Portugese regering neemt maatregelen tegen bosbranden, en daar is lang niet iedereen blij mee

Het waren in Europa misschien wel de dodelijkste gebeurtenissen van 2017. Bij twee grote bosbranden in Portugal kwamen in totaal 112 mensen om. Ze stikten in hun huizen door de rook of ze werden levend verbrand terwijl ze probeerden te vluchten in hun auto's. De branden eisten meer levens dan alle terroristische aanslagen bij elkaar die vorig jaar op Europees grondgebied werden gepleegd.

Dit nooit meer - en daarom neemt de Portugese regering maatregelen. Iedereen die op het platteland woont is verplicht een strook van 50 meter rond zijn huis vrij te houden van bomen. Rond gehuchten vanaf tien huizen moet een boomvrije zone van 100 meter komen. Zo moeten de bewoonde gebieden onbereikbaar worden voor nieuwe vlammenzeeën.

Er was niet eens een nieuwe wet nodig, want deze regels gelden al sinds 2006. Het verschil is dat de Portugese regering aankondigde dat ze de wet nu zal handhaven. Alle plattelandsbewoners kregen een brief van de belastingdienst. Daarin werd hun gemeld dat wie niet heeft gekapt voor 15 maart, een boete van 10 duizend euro kan vrezen. 'Portugal zonder branden / is in aller handen', is de leus die de overheid erbij heeft bedacht.

Je zou denken: goed dat zo'n regering eindelijk streng optreedt. Maar dat denken de Portugezen niet. Zij lopen massaal te hoop tegen deze participatiemaatschappij op z'n Portugees.

Want hoe moet het met de ouderen, die niet de conditie hebben om te kappen en te rooien? Of die het geld niet hebben om daar professionals voor in te huren? Laat staan om de boete te betalen?

Ook de gemeenten sluiten zich aan in de rij klagenden. Als de eigenaren van het land de klus op 15 maart niet hebben geklaard, hebben zij tot 31 mei om het werk te doen. De burgemeesters beklemtonen dat zij de mankracht en het geld er niet voor hebben. 'Het lijkt erop dat de staat er vooral op uit is verantwoordelijkheden af te schuiven', sneert de burgemeester van Coimbra, spreekbuis van de gemeenten.

Hij krijgt in de gerenommeerde krant Público steun van de expert ruimtelijke ordening Rui Amaro Alves. Hij betoogt dat het schoonmaken van bosachtige terreinen moet worden gestimuleerd met subsidies en fiscale maatregelen. Het huidige optreden van de staat noemt hij een 'absolute irrationaliteit'.

Público zelf neemt het op voor de bomen. 'Duizenden bomen lopen het risico onnodig te worden neergehaald', begint een artikel, dat verderop spreekt over 'een complete razzia'. Het zou niet duidelijk zijn of fruitbomen, die doorgaans een eindje van elkaar af staan, gespaard mogen blijven. 'De wet is gemaakt voor dennen en eucalyptus', verduidelijkt een bioloog in de krant.

De staatssecretaris van Bossen kondigt intussen aan dat hij de hulp zal inroepen van 'brandweergeiten' om de ondergroei in het bos te bedwingen. Maar ook dit gebaar van daadkracht levert vooral kritiek op. De Portugese brandweer voelt zich beledigd omdat ze wordt vergeleken met geiten.

Vlak voordat de deadline van 15 maart is verstreken, heeft president Marcelo Rebelo de Sousa nog een poging gedaan de good guy uit te hangen. Omdat het veel regent, zal de snoeitermijn 'enige elasticiteit kennen', zegt hij. 'Als het niet lukt het ideale te doen, doe dan het goede.'