De perfecte dino-opgraving: 'graven heeft altijd open einde'
Een minicollege over dinojagen en -graven van Naturalis-paleontoloog Anne Schulp. Wat te doen als je een botje van een tyrannosaurus rex vindt?
'In de eerste Jurassic Park-film zit een verschrikkelijke scène, die altijd met boegeroep en hoongelach door paleontologen wordt ontvangen. Dan veegt iemand met een kwastje door het zand en komt er een perfect skelet tevoorschijn dat volledig in zijn oorspronkelijke anatomische verband ligt. Die scène kun je meteen vergeten, want zo gaat het natuurlijk nooit.
'Toch komt de opgraving in Wyoming waar we nu werken dicht in de buurt. We zijn een paar jaar geleden op deze plek gestuit. De topdrie van droomplekken voor dinojagers zijn Argentinië, Mongolië en het Amerikaanse Midwesten.
'Naturalis zocht destijds nog een T. rex. Er zou er eentje op deze ranch liggen. Op een linkervoet na, bleek dat niet zo. Onze T. rex hebben we uiteindelijk in Montana gevonden. Maar daardoor wisten we wel dat er op deze ranch botten lagen van triceratopsen, van die mooie grote gehoornde plantenetende dino's uit het einde van het Krijt.
Anne Schulp
Anne Schulp (41) is paleontoloog en dinosaurusexpert en werkt bij museum Naturalis in Leiden. ook is hij gastonderzoeker bij het Natuurhistorisch Museum Maastricht. In 2006 promoveerde hij op de bij Maastricht gevonden mosasaurus. Schulp reist de wereld over om dino's op te graven. Twee jaar terug vond hij een tyrannosaurus rex. Hij graaft nu met een team in de VS een groep tryceratopsen op.
600 botjes
'Al toen de eerste schep de grond in ging, wisten we: dit wordt geweldig. De botten bleven maar komen. We zitten al op een lijst van 600 botjes en het gaat maar door. Graven heeft altijd een open einde, het kan zomaar afgelopen zijn. Zo ging het ook met de T. rex. Maar tot nog toe herbergt elke centimeter botjes.
'We hebben ons flink verkeken op verpakkingsmateriaal. De meeste botten gaan meteen in een verband van in gips gedrenkt jute. Om het te kunnen vervoeren naar Nederland. Het echte puzzel- en preparatiewerk begint pas in het museum in Leiden. Maar de dichtstbijzijnde bouwmarkt met het juiste gips ligt hier op drie uur rijden.
'De site is spectaculair mooi, de temperatuur goed. De bodem bestaat uit zacht gesteente. Je kunt gewoon graven met een hobbymesje of een oestermesje. 'Ons Team Triceratops is een geweldige club mensen, een groep met zowel beroeps als vrijwilligers. Iedereen heeft zijn eigen talent. De een maakt meters, die kan je inzetten voor het grotere hak- en graafwerk. Ik ben zelf meer een geduldige priegelaar. De volgende kan weer heel goed gipsverbandjes aanleggen.
'Er liggen vijf beesten in verschillende lagen. Het grote voordeel is meteen ook het nadeel: er liggen zoveel botten bij elkaar. Dat is een soort luxeprobleem, natuurlijk. Je hebt weinig ruimte om een omliggend greppeltje te maken.
'Je hoopt altijd dat de botjes zo intact mogelijk zijn en dat alles op z'n plek ligt, goed versteend, met zachte materie er omheen. Maar er is altijd wat hoor. Of de staart is er vanaf geknabbeld, of de nek is weg. Een van de volwassen exemplaren is niet helemaal compleet. Een aantal staartwerveltjes ligt op een rij, maar dan stopt het ineens. Daar heeft dan toch een tyrannosaurus aan lopen knagen.
'Waar je als leek mee moet oppassen, stel dat je eens stuit op een dinobot, is het zelf blootleggen ervan. De bodem heeft het dan 160 miljoen jaar bewaard, dus het is altijd beter als iemand met ervaring en het juiste gereedschap het doet. Je kunt het best meteen goed de gps-coördinaten noteren en contact opnemen met het plaatselijk museum. Die hebben altijd wel iemand die meteen een kijkje wil komen nemen.
