De Oostvaardersplassen zijn een toonbeeld van de bureaucratisering van wilde natuur op z'n Hollands

Zondag is er een demonstratie bij de Oostvaardersplassen. Dierenvrienden verzamelen zich om te protesteren tegen het onmetelijk lijden van konikpaarden, edelherten en heckrunderen in wat sommigen onder hen een 'concentratiekamp' noemen. De dieren hebben honger maar er is veel te weinig te vreten.

Om de maatschappelijke onrust tegen te gaan, is Staatsbosbeheer deze week overgegaan tot bijvoederen: steeds meer woedende burgers kwamen met een hooibaal in de kofferbak naar Flevoland. Boswachters die hiertegen optraden werd meegedeeld dat hun botten zouden worden gebroken. Aangezien boswachters geen beschermde diersoort zijn, achtte de provincie het raadzaam toe te geven aan de wens van het volk.

Het staat vast dat bijvoeren desastreus is. Er komen daardoor namelijk nog meer dieren in het gebied, met alle gevolgen van dien in de volgende winter: nog meer uitgemergelde grote grazers. Maar rationele argumenten spelen geen rol, de emotie heeft het overgenomen. Dat zie je steeds vaker, ook op andere terreinen, en politici zijn te schijterig om er tegenin te gaan.

Het natuurgebied de Oostvaardersplassen is prachtig, maar ook een misbaksel. Het ontstond min of meer toevallig, en toen het er eenmaal was, moest het worden gevuld. Niet alleen op natuurlijke wijze; zonder mensenhand was er geen edelhert, konikpaard of heckrund te bekennen geweest. De laatste twee passen goed bij de Oostvaardersplassen, ze behoren tot de gemaakte natuur. Het heckrund is een imitatie-oerrund, en ook de konik is een nieuw ontwerp.

In 2013 maakte Mark Verkerk over de Oostvaardersplassen de formidabele documentaire De nieuwe wildernis. Er kwamen zeshonderdduizend mensen naar kijken en de film kreeg heel toepasselijk een Gouden Kalf. Hij wekte de indruk van een authentiek stukje Hollandse wildernis. Die vergissing droeg bij aan de huidige problematiek. Filmen is romantiseren, en voor romantiek is geen plaats, in de wilde natuur - al weigert menig dierenvriend zich daarbij neer te leggen.

Het grote probleem van de Oostvaardersplassen is dat het een afgesloten gebied is. Het is een dierentuin, een safaripark met wilde natuur. Het zou het eerlijkst zijn wanneer er voor de dieren verwarmde winterverblijven worden gebouwd met restauratiefaciliteiten. Maar dat willen we niet, want dan moeten we toegeven dat wilde natuur in onze stadsstaat een illusie is.

In 2010 leek de oplossing nabij. Er zou een corridor worden aangelegd die de Oostvaardersplassen zou verbinden met het Horsterwold. Daarvandaan zouden de edelherten bij voedselschaarste via het ecoduct over de A28 bij Harderwijk en de Veluwe kunnen doorgalopperen naar het Reichswald en de Duitse grazige weiden. Dat ging niet door. De boeren in de beoogde corridor lagen dwars en staatssecretaris Bleker, een omhooggevallen boerenlobbyist, trok de financiering in.

Eind maart komt een commissie onder leiding van ex-politicus Van Geel met een rapport over de toekomst van de Oostvaardersplassen. Met alle nota's, omgevingsplannen, verordeningen, structuurvisies, rapporten, initiatiefvoorstellen, adviezen, beleidskaders en procesafspraken die er rond de Oostvaardersplassen zijn gemaakt kun je met gemak alle grote grazers in cadeauverpakking aanbieden aan een land waar ze nog echte wildernis hebben, wat het beste zou zijn.

De Oostvaardersplassen zijn een toonbeeld van falend overheidsbeleid en van de bureaucratisering van wilde natuur op z'n Hollands. En ook van sukkels van politici, die nog geen postzegel nagemaakte wilde natuur kunnen managen.

De stand van de natuur in Nederland is mooi te zien in de nieuwe documentaire van Mark Verkerk, De Wilde Stad: pizzaverslaafde ratten in de Amsterdamse binnenstad en vliegende haringjunks. Prima, maar laten we alsjeblieft ophouden met doen alsof het ook maar in de verste verte iets met wilde natuur heeft maken.

Die demonstratie moet plaatsvinden bij het Provinciehuis in Lelystad en die drieduizend hooibalen van dierenvriend Britt Dekker horen te worden uitgeladen op het Binnenhof; succes ermee en eet smakelijk.

_{Aanvullingen en verbeteringen}

_{In een eerdere versie van deze column werd gesproken van een demonstratie bij 'het provinciehuis in Almere'. Het provinciehuis van Flevoland staat echter in Lelystad.}