DE NIEUWE GOUDKOORTS: INTRO

Wie lang genoeg zoekt, zal Lusk wel vinden. Maar waar ligt cyberspace? Wat is dat, Internet, die digitale snelweg?

Een hoop onzin, ontstaan uit een vlaag van verstandsverbijstering die wel weer overwaait, zegt Clifford Stoll, een tot inkeer gekomen computer-verslaafde en hoogleraar in Californië. Volgens Stoll is de elektronische snelweg een ongezonde, op mythes gebaseerde hype die meer kwaad dan goed doet. Maar ook Stoll herkent de goudkoorts.

Volgens sommigen heeft het afgelopen jaar niet alleen in Lusk een revolutie plaatsgevonden die even ingrijpend is als de industriële revolutie van de negentiende eeuw. Van de ene op de andere dag vinden we ons terug in het informatie-tijdperk. Een overvloed aan informatie en amusement komt onder handbereik en we weten waarachtig niet wat we ermee aanmoeten.

Twee jaar geleden opende de Amerikaanse vice-president Al Gore de elektronische snelweg. Terwijl multinationals als IBM, AT & T en Microsoft een concept voor die toekomst ontwierpen, werden ze rechts ingehaald door kleine startups in het Californische Silicon Valley. Nieuwkomers als Netscape koersten al af op een digitaal nirvana. Netscape-oprichter Jim Clark voorspelde de studenten met wie hij begon dat ze binnen een paar jaar allemaal tien miljoen dollar zouden bezitten. 'Garanties kon ik niet geven. Nu hebben ze inmiddels ieder vijfentwintig miljoen.'

De machthebbers in de computer-industrie, de amusementswereld en de telefonie waren met stomheid geslagen. 'Ik had nooit bij het Internet stilgestaan', zegt Andy Grove, topman van Intel, 's werelds grootste chipfabrikant. 'Het is werkelijk een verbazingwekkend fenomeen. Maar eigenlijk was het meer het Web dan het Internet. Twee jaar geleden had niemand van ons enig benul wat dat was.'

Grove wil maar zeggen dat de industrie dubbel verrast werd. Eerst door het Net, dat in de koude oorlog van staatswege was opgezet en nog jarenlang kon sluimeren, en toen door het World Wide Web, dat het Internet voor de massa toegankelijk maakte. Voor het Internet is het Web wat kleuren voor televisie waren, wat een gloeilamp voor het licht was, wat het eerste vuur voor de oermens moet zijn geweest.

Vorig jaar vertienvoudigde het Web in omvang. Inmiddels moet het Internet zo'n vijftig miljoen gebruikers tellen. En langzaamaan begint ook de gevestigde industrie bij te draaien. Philips stort zich met een nieuwe chip in het multimedia-gewoel. Microsoft omarmt de vindingen van Sun en Netscape in een amechtige poging niet nog meer terrein te verliezen. 'Veel mensen hebben lang gedacht dat er geen enkele toekomst was voor een ander bedrijf dan Microsoft of Intel. Die twee regeerden de wereld. Het Internet creëert een opening', zegt Bill Raduchel van Sun.

Wat het Internet ook is, het markeert een omslag waarbij computers gemeengoed worden. En, volgens een onderzoeker van het Xerox research-centrum in Californië, straks zelfs 'even onzichtbaar als de telefoon'. Het opent nieuwe markten voor technologische ondernemingen als Intel, en schept nieuwe industrieën in landen als Israel. Het Net democratiseert technologie die, zoals virtual reality-goeroe Jaron Lanier zegt, 'de ultieme taal, de ultieme mythe van onze cultuur' is geworden.

Tegen de tijd dat we bij de bakker 'een-halfje-bruin-slesj-maanzaad' bestellen, wordt het Internet niet meer afgedaan als gril. Nu al wordt het spraakgebruik verrast. Van cyberspace weten we ongeveer wat het is - een non-descripte ruimte waarin we elektronisch met elkaar verkeren, slaapdronken starend naar een pc-scherm. Een website - in januari zal ook de Volkskrant er een hebben - moet een plekje in dat digitale universum zijn.

En het kan niet lang meer duren voordat http:// op reclameborden en in advertenties van de damesbladen bij de kapper even weinig verbazing wekt als een postbusnummer.

Tegen die tijd zal cyberspace een kortgemaaid gazon in een modale buitenwijk zijn.

Henk Blanken