De man die altijd het uiterste vergt van iedereen

Feest bij AvroTros deze week. Althans, als ze daar net zo van kijkcijfers houden als in de rest van Hilversum. De score van deze week tot nu toe: BN'ers met een dirigeerstok trokken zondag bijna twee miljoen kijkers (Maestro), oplichterij en slechte service een dag later in Radar ruim 1,8 miljoen en oude meuk en mooi antiek was in Tussen Kunst en Kitsch woensdag goed voor 1,7 miljoen.

'Lekker wakker worden', twitterde Frits Sissing, presentator van twee van die programma's, donderdag tevreden en hij voegde eraan toe: #wateenfeestje

Op diezelfde feestelijke dag stonden de kranten vol met het nieuws dat Jaap van Zweden dirigent wordt van het New York Philharmonic Orchestra. En dat was nou net de dag dat AvroTros de start van een zevenluik over Van Zweden uitzendt. Mazzel, noem je dat. Of visie, zo je wilt.

'Er zullen waarschijnlijk veel geïnteresseerden in Jaap zich aandienen vanuit de hoogste muzikale regionen', sprak zijn pr-manager Mary Lou Falcone profetisch aan het eind van de eerste aflevering van Jaap van Zweden: Een Hollandse maestro op wereldtournee.

De drie kwartier die daaraan vooraf was gegaan, was vooral bedoeld om Van Zweden neer te zetten als nietsontziend genie dat Nederland ontgroeid is. In Dallas leidde hij het Symphony Orchestra in een fonkelend nieuwe concertzaal, die dankzij Van Zweden een internationale allure heeft gekregen, zeiden betrokkenen en geldschieters.

Dat er inderdaad nogal wat verschil zit tussen pakweg Ferry Doedens die zondag een stokje zwaaide in Maestro en de maestro zelf bleek tijdens de repetities in Dallas. 'More vibrato! More sound! Don't fake it', foeterde Van Zweden. 'Too early! The jump is too high.'

Hoewel het zeer interessant was om de strenge dirigent in zijn natuurlijke habitat aan het werk te zien, bekropen mij toch twijfels over hoe er nog zes delen van 45 minuten gevuld gaan worden, als er in het eerste deel al zoveel dezelfde bewierokende quotes voorbijkomen. Van Zweden eist het uiterste van zichzelf én van anderen - dat hoef je niet meer dan twee keer te horen.

De stoere uitspraken van Van Zweden, die het platte Amsterdams spreekt waarbij woorden zomaar op -on kunnen eindigen, waren een stuk prikkelender. Zenuwachtig is hij nooit. 'You get nerves when you do something you can not.' Hij maakt graag oogcontact met zijn orkest, omdat hij jaren gevochten heeft om oogcontact met zijn autistische zoon te krijgen. Hart-tot-hartcontact, noemde hij dat. 'Komen er dan grotere problemen?', vroeg hij zichzelf. 'Ja', was zijn antwoord.

De fijnste spreker was zijn vader, die in een glimmend blauw pak en met een voetbaltrainersaccent herinneringen over zijn zoon ophaalde. 'De kleine Mozart', noemde de oude dames hem bij wie hij thuis optrad voor een reep chocola. Urenlang moest vader de kleine vioolspelende Jaap begeleiden op de piano. 'Ik mocht geen pauze nemen.'

Ja, Van Zweden vergt overal het uiterste van iedereen. Vast ook volgende week in Hongkong.

_{Ontvang elke dag de Volkskrant Avond Nieuwsbrief in uw mailbox, met het nieuws van vandaag, tv-tips voor vanavond, en alvast zes artikelen uit de krant van morgen. Schrijf u hier in.}