De legpuzzel

Kan natuurlijk gebeuren.

Daar moet je bij bedenken dat Ter Beek het met de uitzending naar Bosnië nog betrekkelijk kalmpjes aan wilde doen, terwijl de CDA-minister van de bloedgroep-Colijn was, en die hebben er zoals bekend altijd graag op los geslagen, zeker als ze ook nog ethisch bevlogen waren.

De vraag is natuurlijk waarom Pieter zijn opvatting niet meteen even met Relus heeft gewisseld, zoals ze dat op het Binnenhof noemen. Belletje, faxje (e-mail hadden ze in 1993 natuurlijk nog niet), desnoods mondeling. Ze zaten toch elke vrijdag vergaderend bijeen in de Trèveszaal?

Maar ja, Lubbers III: schijnt niet een echte vriendenclub te zijn geweest. Ik sloeg er voor de aardigheid nog even het boekje Regerenderwijs op na, waarin Peter Rehwinkel en Jan Nekkers indertijd PvdA-herinneringen aan dat oude kabinet optekenden, en las Ter Beek over de wijze waarop hij slim en steels alvast z'n Prioriteitennota had aangekondigd:

'Ik ben toen ook anders dan gebruikelijk met Buitenlandse Zaken omgegaan. Normaal stuurde je zo'n toespraak van tevoren ter kennisgeving. Deze bevatte 42 bladzijden. Het faxverkeer bij Buitenlandse Zaken moest maar niet worden ontregeld. Dus ze kregen mijn speech op het moment dat de minister naar een besloten commissievergadering ging. Toen hij daaruit kwam, had ik de speech al gehouden.'

Net kwajongens, die bewindslieden uit die dagen.

Dan hoeft ons toch niet te verbazen dat hun ambtenaren mekaar zo nu en dan ook graag een loer draaiden?

Zeker die van BZ, waar twintig jaar de cultuur van Luns heeft gedijd: liegen en zeggen dat je broer het heeft gedaan. Daar moet ik ook altijd aan denken als ik typische ex-diplomaten als Hoekema of De Hoop Scheffer in de Kamer over internationale betrekkingen hoor spreken.

Hoe dan ook, Ter Beek heeft toen op het moment dat hij Kooijmans even naar de wc zag gaan snel een postzegel op die brief gelikt, zonder te kunnen vermoeden dat de schijnheilige Hoekema 'm zou onderscheppen - en eenmaal in New York heeft hij (ook suf, natuurlijk)) niet eerst aan de secretaris-generaal gevraagd of die de brief had gelezen, maar is meteen van wal gestoken, terwijl Boutros volgens ooggetuigen al doodmoe was, en na drie zinnen met van die eigenaardig afgebroken lettergrepen vanzelfsprekend helemaal moet zijn weggedommeld.

Inzet dus Srebrenica - een stad in voormalig Joegoslavië waarvan de naam door alle leden van de commissie-Bakker en door alle tot dusver gehoorde insiders verschillend wordt uitgesproken, d.w.z. dat ze zelfs 'met de kennis van nu' nog steeds niet precies weten waar ze het over hebben.

Rotstreek, moet Relus gedacht hebben, dat ze mij nooit hebben laten weten dat ze die brief hebben achtergehouden.

Tot mevrouw Barth vorige week haar man hoorde getuigen, die toentertijd topdirecteur op Relus z'n departement was, en 's avonds onder het eten zei:

'Hoekema heeft je toen verteld dat die brief niet verstuurd was. Weet je dat niet meer?'

'Hier laat mijn herinnering me in de steek.'

'Ik weet het zeker. En dan moet je dat toch rechtzetten? Je mag tegen zo'n commissie niet jokken.'

'Ach, het is niet eens onder ede.'

'Maar het gaat om waarheidsvinding!'

'En dan komt uit dat ik het niet aan Ter Beek heb gemeld.'

'Wat geeft dat. Je bent nou toch met pensioen.'

En zo biechtte Barth zijn omissie alsnog op, en was dát stukje van de legpuzzel tenminste terecht.

Nou alleen de rest nog.

Maar dat schijnen we pas volgend jaar van het NIOD te horen.