De legale wietteler is niet welkom: ‘Allemaal onderbuikgevoelens’

‘Geen wietfabriek in agrarisch natuurgebied’, staat op een groot protestbord in een weiland langs de doorgaande weg in het buitengebied van Etten-Leur. ‘Allemaal onderbuikgevoelens’, verzucht kassenbouwexpert Pascal van Oers van achter het stuur, terwijl hij een doodlopende zijweg indraait. Voor een bramenkwekerij zet hij de wagen stil. Overal staan bramenplanten: buiten in de volle grond (in afwachting om af te rijpen in de kas), binnen in verouderde en ietwat verwaarloosde kassen vol ledlampen.

‘Hier komt dus Project C, oftewel Project Cannabis’, zegt Van Oers trots. ‘We hebben al een voorlopige koopovereenkomst met de bramenkweker getekend. Hier komt ons cannabisbedrijf, een terrein van 3 hectare groot, met aan de buitenkant verwerkingsruimte, technische ruimte, veiligheidszone en parkeerplaatsen. En binnenin een nieuwe teeltkas van 1,5 hectare waar de wietplanten groeien en bloeien.’

Project C is een van de partijen die een aanvraag hebben ingediend bij de rijksoverheid om gereguleerde wiet en hasj te telen ten behoeve van het wietexperiment van het kabinet. Minister Ferd Grapperhaus (Justitie en Veiligheid) en zijn collega Tamara van Ark (Medische Zorg) hebben 149 aanvragen binnengekregen. Begin volgend jaar zullen tien telers worden uitverkoren.

Project C. is een Bredase vennootschap die ‘vanuit een gevoel voor maatschappelijke verantwoordelijkheid’ is opgezet door een advocaat, huisarts, politicus en kassenbouwexpert. ‘We zijn een people’s project’, zegt bestuursvoorzitter Peter Schouten, advocaat van onder anderen de kroongetuige in het Marengo-proces. ‘Daarom kan iedereen ook inschrijven op aandelen.’

Met die ‘publieksaandelen’ probeert het bedrijf maximaal 5 miljoen euro op te halen. Daarnaast wil de Amerikaanse investeerder Chris Haver, die ook cannabiskwekerijen in het buitenland financiert, 15 miljoen euro in het project steken. Lampenleverancier Signify (voorheen Philips) is bereid tot een uitgestelde betaling van 2 miljoen euro.

‘We zijn heel transparant – iedereen mag zien en weten wat we doen’, onderstreept bestuurder Joep van Meel, voormalig Statenlid in Brabant namens de SP. ‘Juist omdat je wietteelt uit de illegaliteit en criminaliteit wilt halen, moet je open zijn over je plannen.’

Die transparantie blijkt ook een keerzijde te hebben. Want de eerste locatie die het bedrijf voor ogen had – een chrysantenkwekerij in Drimmelen (vlak bij de Biesbosch) – stuitte op verzet van de gemeente, die imagoschade vreesde.

Negatief advies

Een vergelijkbaar lot lijkt nu ook de locatie in Etten-Leur te treffen. Niet alleen omwonenden keerden zich tegen de ‘wietfabriek’, ook de politie bracht een negatief advies uit. Uit een enquête die de burgemeester liet uitvoeren, bleek dat een groot deel van de bewoners van Etten-Leur zich onveiliger voelt bij de vestiging van een gereguleerde cannabiskwekerij.

Voor burgemeester Miranda de Vries was het reden genoeg om onlangs aan de minister een negatief advies te geven over de vestiging van Project C. Ook een tweede partij (Grow Solutions), die op een andere locatie in Etten-Leur wiet wil gaan telen, kreeg een negatief advies van de burgemeester.

De bestuurders van Project C zijn verbijsterd. ‘Honderd procent vooroordeel’, meent Van Oers. ‘Puur onderbuik’, vindt Van Meel. ‘Iedereen lijkt voorbij te gaan aan het feit dat er allang wietkwekerijen in Etten-Leur zijn, illegale wel te verstaan. Ons bedrijf krijgt een hoog beveiligingsniveau, daarvoor hebben we Securitas ingeschakeld.’

Bestuursvoorzitter Schouten vraagt zich af hoe andere kandidaten dat hebben gedaan. ‘Zij moeten toch ook een beoogde locatie hebben opgegeven? Maar in andere plaatsen blijft het oorverdovend stil’, aldus Schouten. ‘Houden de burgemeesters daar het stil? Zo lijkt het wel of schimmigheid loont.’

De bestuurders van Project C hebben nog niet alle hoop opgegeven. Ze hopen dat de ministers een doorbraak kunnen forceren. Formeel zouden ze de burgemeester kunnen passeren. In de spelregels van het wietexperiment wordt slechts gesproken van ‘een zwaarwegend advies’ door het lokale bestuur. En anders hopen ze alsnog met een alternatieve locatie op de proppen te mogen komen. Ze hebben al iets buiten Brabant op het oog.

Vertical farming

Tot de andere kandidaten voor het wietexperiment behoren glastuinders en andere ondernemers of pioniers die nu al (medicinale) wiet kweken. Zo willen vastgoedondernemer Gert Jan d’Haan en een paar collega’s onder de naam Qati (Quality assurance through innovation) een wietfabriek vestigen op een industrieterrein in Groningen. ‘Het wordt vertical farming: gestapelde kweeklagen in een fabriekshal’, zegt D’Haan. Met de gemeente Groningen, die meedoet aan de wietproef, heeft hij goed contact gehad. ‘We hebben een veiligheidsplan, we gaan ervan uit dat de locatie geen probleem is.’

Ook de bekende Groningse wietkwekers John en Ines Meijers hebben een aanvraag ingediend. Zij kweekten al jaren in alle openheid wiet in Bierum, een wierdedorp in de gemeente Delfzijl, maar werden uiteindelijk door de rechter veroordeeld tot een voorwaardelijke straf. Om de boete te betalen, moesten ze hun huis verkopen.

‘Ik heb een statige boerderij in de gemeente Oldambt gevonden om indoor wiet te kweken – indoor is beter om een constante kwaliteit te krijgen’, zegt Meijers. ‘We hebben de volledige medewerking van de gemeente. We hebben één buurman. Die reageerde met Groningse nuchterheid: als ik er maar geen last van heb.’

Ondanks alle tegenslag hopen de bestuurders van Project C nog steeds hun bijdrage te kunnen leveren aan het dwarsbomen van criminele telers aan de achterdeur van coffeeshops. Het bedrijf wil met een ‘Brabantse meesterteler’ en 200 werknemers maximaal 12 ton cannabis produceren: minstens 10 wietsoorten en 3 hasjsoorten.

‘We willen aan coffeeshops in het hele land leveren’, zegt Van Oers. ‘Variatie is belangrijk. Coffeeshops willen niet allemaal dezelfde White Widow van dezelfde teler hebben.’

Zijn collega Van Meel verwacht dat na de proef gereguleerde wiet en hasj voor alle coffeeshops beschikbaar komt. ‘Je kunt als overheid na vier jaar niet tegen coffeeshophouders zeggen: ga maar weer lekker wiet afnemen van de criminelen.’