De Hanzelijn is een 'cadeautje'

DRONTEN/LELYSTAD - Op een groot bord op Station Lelystad wordt verwachtingsvol afgeteld: nog minder dan een week en de Hanzelijn gaat rijden. Het nieuwe stuk spoor van 50 kilometer verbindt Lelystad met Zwolle via Dronten en Kampen.

Bij Kiosk Spoorzicht voor station Lelystad zijn de verwachtingen hooggespannen. Uitbater Ruben Spek hoopt vijfhonderd bakjes koffie per dag meer te verkopen. 'Het is prettig als ik bezoekers krijg die hier niet wonen. Als de treinen zijn vertraagd, lopen ze zo even de stad in.'

Dagelijks gaan 32 duizend reizigers de verbinding gebruiken. Wie van de Randstad naar het Noorden wil, zal door de polder treinen. Jarenlang hebben de provincies Flevoland en Overijssel ervoor gelobbyd. Lelystad en Dronten verwachten dat de treinverbinding hun veel goeds gaat brengen. De start van de Hanzelijn wordt er deze zaterdag groots gevierd, na de officiële opening door koningin Beatrix vandaag.

Lelystad is blij niet langer een eindstation te zijn maar een punt op een doorgaande route. 'Deze lijn is een aanwinst voor onze stad', zegt wethouder Ruud Luchtenveld (VVD). Hij verwacht dat de binnenstad meer publiek zal trekken. NS-dagjesmensen gaan Batavia Stad en de Bataviawerf bezoeken.

Maar er zijn ook ondernemers die de concurrentie vrezen in het winkelgebied van Lelystad, bestaande uit veelal naar binnen gekeerde, grauwe blokken. 'De mensen hier gaan straks in Zwolle shoppen. Dat zou ik ook doen', zegt de vrouw achter de viskraam op het plein voor het nieuwe stadhuis. Een 61-jarige winkelende vrouw zegt: 'De ondernemers in Lelystad doen hun best, maar dit is nu eenmaal geen mooie, historische binnenstad als Zwolle of Groningen.'

Vooral de jongeren uit Lelystad die nu een uur met de bus onderweg zijn naar hun opleiding in Zwolle, zijn blij met de snelle verbinding. Andere Lely- stedelingen denken nooit gebruik te maken van de Hanzelijn. Omdat ze gewend zijn aan hun auto, of omdat ze richting oost en noord simpelweg niets te zoeken hebben. 'Ik heb niets met Zwolle', zegt een 27-jarige zzp'er. 'Mijn ouders zijn, als veel Lelystedelingen, geboren en getogen in Amsterdam. Daar ben ik in 40 minuten.'

Dat is anders in Dronten, dat een kilometer of twintig verder ligt aan de nieuwe spoorverbinding. In de agrarische gemeente zijn veel bewoners oorspronkelijk afkomstig uit het noorden, oosten en zuiden van het land. De trein rijdt er door het voor de Flevopolder kenmerkende platte, kaarsrecht verkavelde boerenland waar slechts windmolens de horizon breken.

'Helemaal spannend'

Parallel aan het spoor is de provinciale weg vernieuwd. Het met rode bakstenen gebouwde, nieuwe station van Dronten staat er glimmend te wachten op de eerste bezoekers. Vanaf het station is het toch nog 800 meter rijden door een bedrijventerrein naar het recentelijk vernieuwde centrum.

In Dronten is de vreugde over de Hanzelijn nog groter dan in Lelystad. 'Voor ons is dit echt een cadeautje', zegt een 43-jarige vrouw. Haar tweelingdochters van 14 jaar vinden het 'helemaal spannend' dat ze straks met de trein naar hun vriendinnen in het noorden van het land kunnen. Jongeren zien hun mogelijkheden vergroot worden, nu ze zijn aangesloten op het spoornetwerk richting Zwolle en Amsterdam. Een chique dame die nog niet zo lang in Dronten woont, denkt dat ze zich er minder geïsoleerd zal voelen nu de poldergemeente eindelijk haar treinstation heeft.

Vijftig jaar geleden, bij het ontstaan van Dronten, was de spoorlijn al getekend, laat burgemeester Aat de Jonge zien op oude kaarten. Een treinstation geeft status, zegt hij. 'Dronten komt, om in eredivisie-termen te spreken, in het linkerrijtje te staan.'

De treinverbinding moet Dronten net het benodigde extra duwtje in de rug geven om door te groeien naar 47 duizend inwoners. De gemeente wordt beter bereikbaar, dus aantrekkelijker om te wonen en werken. Ouders weten dat hun kinderen met de trein kunnen om elders te gaan studeren.

Dronten is nu vooral bekend om de ruimte, onder meer benut door het festival Lowlands. In de jaren zeventig was de Meerpaal een begrip, waar televisieprogramma's als Stuif es in werden opgenomen. In 2005 is het bekende culturele centrum herbouwd. Alleen al om deze nieuwe Meerpaal, met een grote zaal met 700 stoelen, te vullen, zal Dronten moeten groeien.

Maar niet iedereen zit te wachten op deze veranderingen. Sommigen balen dat buslijnen worden opgeheven. Anderen zijn bang dat hun gemeente te groot wordt. Dronten moet niet te veel worden ontsloten, zegt een 56-jarige vrouw. 'Nu is het gezellig. Als iedereen hier straks uitstapt, verdwijnt het charmante. Het is bij de Hanzelijn net als bij de euro, de nadelen zie je pas later.'

Onderzoekers meten effect nieuwe verbinding

De aanleg van de Hanzelijn van Lelystad naar Zwolle was veel goedkoper dan de veelbesproken Zuiderzeelijn die van Groningen, via Drachten en Lelystad naar Amsterdam moest leiden. Toen dit in 1993 bleek uit onderzoek, verdween de gedroomde Zuiderzeelijn over een magneetzweefbaan langzaamaan uit beeld, tot verdriet van de noordelijke provincies.

De Hanzelijn, veel minder snel en futuristisch, is er wel gekomen. Zij moet een nieuwe verbinding leggen tussen de Randstad, Flevoland, Overijssel en de noordelijke provincies. In 2003 werd het tracé definitief vastgelegd, in 2007 werd begonnen met de bouw.

Donderdag opent koningin Beatrix de Hanzelijn. De gemeenten aan de lijn verwachten aantrekkelijker te worden door de nieuwe verbinding. Zwolle, Lelystad, Kampen en Dronten laten dit gezamenlijk onderzoeken door de Christelijke Hogeschool Windesheim.

De Hanzelijn-monitor, waarvan recentelijk de nulmeting is verschenen, laat zien of de verwachtingen worden waargemaakt.

Onder leiding van lector gebiedsontwikkeling Willem Buunk beschrijven de onderzoekers de komende jaren de ontwikkelingen op het gebied van arbeidsmarkt, economie, mobiliteit en onderwijs in de vier gemeenten.

Zo maakt de nieuwe lijn het Drontenaren en Lelystedelingen gemakkelijker om in Zwolle te werken en vice versa. Door de treinverbinding is Dronten aantrekkelijker geworden als vestigingslocatie van bedrijven. En studenten uit Lelystad zijn met het openbaar vervoer veel sneller in Zwolle. Buunk: 'We willen onder meer meten of meer jongeren uit Lelystad een vervolgstudie op hbo-niveau gaan volgen in Zwolle. Dat is belangrijk, omdat het opleidingniveau in Lelystad aan de lage kant is.'

Uit de nulmeting blijkt dat met name Lelystad veel te winnen heeft. De stad heeft de hoogste werkloosheid van de vier gemeenten: 9 procent. Volgens de provincie Flevoland die lang voor de Hanzelijn heeft gelobbyd, kan Flevoland dit duwtje in de rug goed gebruiken.

undefined