De dood beëindigt het leven, maar niet de relatie tussen mensen, wist deze jonge wetenschapper

Als wetenschapper was Judith Peters verre van spiritueel, en al helemaal niet zweverig. Maar een zonnestraal op een verder grijze, bewolkte dag, die over het graf van haar vader gleed, zette haar in 2010 aan het denken. Wat betekende dit?

Op de Radboud Universiteit, waar ze communicatie en beïnvloeding studeerde, besloot ze onderzoek te gaan doen naar rouwverwerking. Of preciezer: naar de blijvende band tussen overledene en nabestaande, ook wel symbolische onsterfelijkheid genoemd.

Peters, een veelbelovende, toegewijde wetenschapper uit Nijmegen, was een buitenmens. Ze hield van de natuur, het groen, de rust en de vrijheid – waarschijnlijk het resultaat van een zorgeloze jeugd op een boerderij in Berg en Dal, zegt Arjan Dresmé, haar vriend. Het plan was om ooit samen terug te gaan naar haar geboortegrond. Een boerderij kopen. Dieren erbij, en wie weet kinderen.

Ze leerden elkaar kennen in café De Fuik in Nijmegen. Of hij haar nou meteen had proberen te zoenen, zou altijd een onderwerp van discussie blijven. In elk geval vond hij haar mooi, puur en een tikkeltje mysterieus. Toch zou het meer dan twee jaar duren alvorens ze een relatie kregen – kort na de dood van haar vader was er nog geen ruimte voor nieuwe mensen in haar leven.

Diagnose

De bedoeling was om te promoveren op symbolische onsterfelijkheid, maar toen kwam op haar 24ste de diagnose neurofibromatose type 2, kortweg NF2, een even onvoorspelbare als zeldzame aandoening, waarbij zestig goedaardige tumoren op haar zenuwbaan en in haar hersenen groeiden.

De bestralingen en operaties namen haar leven in beslag. Ze kon er oud mee worden, zo bleek. ‘Maar NF2 nam al haar energie weg’, zegt Dresmé. Toch bleef ze altijd kijken naar wat nog wél binnen de mogelijkheden lag.

In plaats van te promoveren besloot ze een masterscriptie te schrijven, waarin persoonlijke verhalen van mensen met een wetenschappelijk kader werden afgewisseld. De verhalen werden gebundeld in een boek, Ze kwamen nog één keer terug. Op de dag dat ze de tekst voor haar boek naar de drukker stuurde, kwam een tweede mokerslag: baarmoederhalskanker.

Dresmé: ‘Artsen zeiden: de kans dat je NF2 krijgt is heel klein, en al helemaal in combinatie met baarmoederhalskanker. In het Radboud hadden ze dit naar hun weten nog nooit meegemaakt. Dat maakte de behandeling ook lastiger.’

Symbolische onsterfelijkheid

Judith Peters overleed op 10 juni, 31 jaar oud. Ze had voor de uitvaart nog een boodschap achtergelaten voor de sprekers: ‘Ga niet vertellen wat ik heb bereikt, maar vertel wat voor band je met me had.’

Het afscheid was op een camping in Berg en Dal, pal naast de boerderij waar ze was opgegroeid, tussen de hooibalen. Ooit was er nog sprake van dat ze op die locatie zouden trouwen. ‘Ik heb me die week echt vaak versproken’, zegt Dresmé. ‘Dat ik tegen mensen zei: kom je ook naar de bruiloft?’

Op de plek waar normaal caravans staan, stond nu haar kist. De zon scheen die dag uitbundig. Je zou het symbolische onsterfelijkheid kunnen noemen.

Voor Dresmé leeft Peters nog op allerlei manieren voort. Door het fonds dat na haar dood is opgericht, bijvoorbeeld, waarmee vervolgonderzoek naar verhalen over verlies mogelijk wordt gemaakt. Maar ook door haar kleren die nog in de kast hangen, een verdwaald berichtje dat nog op haar telefoon binnenkomt, of door wandelingen met haar hondje Koos door de stad.

Op de een of andere manier is ze er dan toch nog een beetje, zegt hij. Precies zoals ze concludeerde in haar onderzoek: de dood beëindigt het leven, maar niet de relatie tussen mensen. En ergens is dat toch ook wel een geruststellend idee.