De Britse Maagdeneilanden krijgen er jaarlijks meer brievenbusfirma’s bij dan ze inwoners hebben

Midden in de Caraïbische Zee, ten oosten van Puerto Rico en ten noorden van Sint Maarten, liggen meer dan vijftig floddertjes land. Samen vormen ze de Britse Maagdeneilanden, een overzees gebied van Groot-Brittannië. Het grootste eiland, Tortola, was aanvankelijk Nederlands, totdat de Britten het overnamen in 1672. Zodoende is de voertaal er Engels en God Save the Queen het volkslied.

Gezamenlijk hebben de eilanden een inwonersaantal van 37 duizend, ongeveer net zo veel als de gemeente Moerdijk. Kouder dan 25 graden wordt het er over het algemeen niet. Met zijn maagdelijk witte stranden en azuurblauwe zee is toerisme een belangrijke inkomstenbron voor de inwoners . Zo’n 45 procent van het bruto binnenlands product (bbp) komt uit toeristische activiteiten, berekende de CIA. De meeste toeristen komen uit de Verenigde Staten.

Vrijwel de rest van de economie bestaat uit financiële dienstverlening. Jaarlijks komen er 40.000 nieuwe vennootschappen bij, zegt Jan van Koningsveld van het Offshore Kenniscentrum, in Trouw.

Verstopplek

Dat is geen toeval. Om de economie op de eilanden te stimuleren, besloot de regering in de jaren tachtig aantrekkelijker te worden voor financiële dienstverlening. Dat deed ze onder meer door bedrijven geen winstbelasting te laten betalen.

Wat de eilanden ook aantrekkelijk maakt voor brievenbusfirma’s, is de uitstekende verstopplek tussen de palmbomen. De Maagdeneilanden hebben geen handelsregister dat publiekelijk toegankelijk is. Wie de aandeelhouders en directeur van een bedrijf gevestigd op de eilanden zijn, blijft zo onbekend. Ideaal voor iedere onderneming of vermogend privépersoon om het vermogen te verhullen.

Elites

Voor elites bleven de eilanden niet lang geheim. In de jaren negentig begonnen de geldroutes naar de eilanden in de Cariben ook op te vallen bij Nederlandse opsporingsdiensten. Van Koningsveld was destijds werkzaam voor de Fiod. Hij zag dat opvallend veel fraude- en corruptiezaken te linken vielen aan de Maagdeneilanden, vertelt hij in Trouw.

Bij het grote publiek bleef de eilandengroep onopgemerkt, tot de onthullingen van de Offshore-leaks in 2013 en de Panama Papers in 2016. Inmiddels hebben 400 duizend buitenlandse bedrijven zich op de eilanden gevestigd, meldde Cayman Compass in 2019. Daarmee vormen ze het grootste belastingparadijs van de wereld.

Op de index van Tax Justice Network index is er geen land dat ‘beter’ scoort in belastingmisbruik. Jaarlijks stroomt er omgerekend zo’n 765 miljard euro vanuit buitenlandse bedrijven naar de Britse Maagdeneilanden. Vanuit firma’s op de Britse Maagdeneilanden gaat 1,1 biljoen euro naar het buitenland. Ter vergelijking: de eilandengroep heeft zelf een bbp van zo’n 430 miljoen euro.

Op het lijstje van de Tax Justice Network maken de Kaaimaneilanden en Bermuda, twee andere Britse overzeese gebieden, de top-drie compleet. Nummer vier op de lijst is Nederland. Het is de vraag hoe lang de Britse Maagdeneilanden de ranglijst blijft aanvoeren. Een meerderheid van het Europees Parlement wil de eilandengroep op een zwarte lijst van belastingparadijzen zetten. Dat zou strengere controle betekenen, waar de eilanden tot dusver nog door Groot-Brittannië werden beschermd.