De bijna vergeten eerste wedstrijd

BARCELONA Liefdevol houdt Pere Valenti Mora de indrukwekkende knipselmap vast. De oud-doelman van Barcelona heeft het boekwerk ruim dertig jaar niet meer ingekeken. Maar daags voor de vriendschappelijke wedstrijd tussen Catalonië en Argentinië haalt hij nog eenmaal herinneringen op aan een memorabele, maar haast vergeten, wedstrijd van de Catalaanse voetbalploeg, op 9 juni 1976.

Vraag bezoekers aan een van de vele persconferenties die Johan Cruijff deze weken in het Museu Olimpic van Barcelona geeft in de aanloop naar zijn debuut vanavond als bondscoach van Catalonië, en slechts een enkeling weet nog dat de Catalanen destijds tegen Rusland speelden. Ja, soms meldt iemand dat Cruijff zelf toen ook in Camp Nou van de partij is geweest. Uiteraard als speler.

Bij zijn presentatie begin november als bondscoach van Catalonië zou Cruijff het shirt hebben getoond waarin hij die avond heeft gevoetbald. Een wit shirt met de rood-gele Catalaanse vlag erop. Meer details over het duel tegen Rusland, dat aan de aftrap zou zijn verschenen met voornamelijk spelers afkomstig van clubs uit Moskou, blijven helaas achterwege.

Ze willen best alles vertellen over de Catalaanse assistent-bondscoach Oscar Garcia, die begin jaren negentig onder Cruijff heeft gevoetbald, toen de Nederlander trainer was van het ‘Dream Team’ van Barcelona.

Graag discussiëren ze ook over de problemen rond Cesc en Oleguer, die uit angst voor blessures en een overvol speelschema geen toestemming kregen van respectievelijk Arsenal en Ajax om voor Catalonië te voetballen. Of ze bespreken de aardige rol die het de Catalanen zouden kunnen spelen als ze op een dag mogen deelnemen aan een WK.

Maar de 52-jarige oud-doelman Mora, die in de jaren zeventig zes seizoenen bij Barcelona keepte, weet nog precies hoe speciaal de wedstrijd tussen Catalonië en Rusland destijds was. En heus niet omdat Mora na een uur een slap ingeschoten strafschop van Dalmatov stopte en Catalonië met enkele knappe reddingen naar een 1-1-eindstand loodste.

In een café tegenover het verzekeringskantoor waar Mora tegenwoordig werkt, bekijkt hij de oude zwart-wit foto’s en vergeelde knipsels. Hij straalt. ‘Plotseling werd aangekondigd dat een Catalaans elftal een officiële wedstrijd mocht spelen tegen een andere ploeg.

‘Het was een tikkeltje surrealistisch. Franco was nog niet zo lang dood en de democratie had zich nog niet echt in Spanje geworteld. De mensen waren dan ook bang het duel een al te politieke lading mee te geven. Je zou maar de verkeerde boos maken.’

De Russen werden dan ook niet als de Sovjet-Unie voorgesteld maar als Rusland, een regio van het communistische rijk. Zo kon critici worden voorgehouden dat er geen sprake was van een duel tussen twee onafhankelijke landen, maar tussen twee onafhankelijke regio’s. Bovendien werd direct besloten dat ook buitenlandse sterren als Cruijff, Neeskens (die vlak voor rust met een kopbal voor Catalonië scoorde) zouden meedoen.

‘Kijk naar de elftalfoto. We waren met twee Nederlanders, een Paraguayaan, een Chileen, drie Spanjaarden en vier Catalanen, die speelden bij Barcelona en Espanyol. Er waren ook nog wat jongens van kleine Catalaanse clubs opgeroepen om te laten zien dat het een Catalaans elftal was. Maar natuurlijk was het meer een ploeg van in Catalonië spelende voetballers.’

Niettemin is door de wedstrijd tussen Catalonië en Rusland ook wel wat bereikt, zegt Mora. Zo werd vooraf het Catalaanse volkslied gespeeld, dat veertig jaar lang niet meer had geklonken omdat het verboden was door Franco. ‘En als Catalaan heeft het mij enorm goed gedaan om, al was het maar een beetje, voor een vertegenwoordigend elftal van mijn land uit te komen.’

Dat de wedstrijd tegen Rusland daarna in de vergetelheid is geraakt, vindt Mora begrijpelijk. De tijd was nog lang niet rijp voor een Catalaans elftal. ‘Toch is die wedstrijd in juni 1976 het begin geweest van wat nu is bereikt. Dat Catalonië het niet meer gek vindt om met een eigen voetbalelftal internationaal te willen spelen.’