De bestuurlijke elite over de ‘Grote Reset’: ‘Zoals het nu gaat, kan het echt niet meer’

Moet het helemaal anders in Nederland? Vier van de invloedrijkste Nederlanders geven hun mening. En wat doen ze zelf om de maatschappij te veranderen?

‘Deze veranderingen zijn niet meer tegen te houden’

# 12 (10) Marry de Gaay Fortman (55 jaar)
Advocaat en partner Houthoff

Moet er een grote reset komen?

‘Ja, zoals het nu gaat, kan het gewoon niet meer. Het moet duurzamer, met meer diversiteit en inclusiviteit. Innovatiever ook. En niet meer dat kortetermijndenken, alleen bnp en winstmaximalisatie, maar ook global well-being. Een menswaardige samenleving.’

Komt die herstart er ook, onder premier Mark Rutte?

‘Hij schuift ook op. En hij heeft vier vrouwen achter zich op de kieslijst, dat is goed. Hij heeft ook gezegd dat we voor oplossingen naar de nieuwe generatie moeten luisteren: ook goed. En het gaat om veranderingen die niet meer zijn tegen te houden. Als we de problemen nu niet oplossen, in deze tijd, zou dat wel heel slecht zijn.’

Wat doet u zelf?

‘Ik heb me ingezet voor meer vrouwen aan de top, dat gaat de goede kant op. Diversiteit is belangrijk, denk ook aan Black Lives Matter. Als commissaris bij KLM heb ik de volle aandacht voor een duurzamere luchtvaart. Ik doe veel in de cultuur, die het heel zwaar heeft, en praat met de nieuwe generatie, de generatie Z. Mijn oudste dochter zei laatst, na het zien van een Idfa-documentaire: mam, ik denk dat ik activiste word.’

‘Eerst maar eens uit de crisis komen’

# 31 (59) Jacco Vonhof (50 jaar)
Voorzitter MKB Nederland

Is het tijd voor een grote omwenteling?

‘Nee. Want ik vind niet dat de crisis een kans is, zoals je nu veel hoort. Daarvoor is het leed te groot. Het menselijk leed, ondernemers die alles dreigen kwijt te raken. Maar vraag je of we meer in duurzaamheid moeten investeren? Dan zeg ik ja. Maar pas na de crisis. Daar moeten we eerst uit komen.’

Denkt u dat er een reset komt, met deze premier aan de leiding?

‘Voor de voorstanders van een grote reset moet het bemoedigend zijn dat hij in een interview met Linda de Mol heeft gezegd dat hij spijt heeft van zijn opmerking dat visie is als een olifant die het zicht belemmert. Mark Rutte heeft alle zeilen moeten bijzetten om de coronacrisis het hoofd te bieden in een ingewikkelde politieke situatie. Als hij straks een kabinet leidt met een stevige meerderheid, ziet het er goed uit.’

Onderneemt u zelf iets?

‘Met mijn eigen schoonmaakbedrijf helpen we medewerkers met bijvoorbeeld financiële problemen. Als voorzitter van MKB Nederland vraag ik ondernemers met wie het goed gaat om te kijken naar anderen met wie het niet goed gaat. Lokaal kopen, wat sneller de rekening betalen, niet de huur verhogen, dat soort dingen.’

‘De grote reset had er allang moeten zijn’

# 193 (--) Talitha Muusse (29 jaar)
Adviseur jongerenzaken en ondernemer

Hoe denkt u over een grote reset?

‘Die had er allang moeten zijn. Op het gebied van arbeidsmarkt, klimaat en duurzaamheid hebben we veel te weinig vooruitgang gezien. Dat ligt ook aan de bestuurlijke elite. Die lezen Hariri en Piketty en praten over verandering, maar het blijft vaak intellectueel hobbyisme. Dit jaar zag je ineens nieuwe leiders opkomen met meer geloofwaardigheid en visie. Diederik Gommers volg je eerder dan Hugo de Jonge!’

Komt de grote reset er ook, onder premier Mark Rutte?

‘Ik vrees dat de recessie het er niet makkelijker op maakt. Maar als de mensen in de Top 200 uit hun schulp kruipen, zichzelf serieus nemen en dingen gaan regelen, dan is het haalbaar. Het is alleen niet goed dat Rutte nog een termijn meedoet. Na drie termijnen krijg je toch routine en een tunnelvisie. En zijn pragmatisme is wel erg kleurloos.’

Wat doet u zelf?

‘Ik maak me zorgen over de grote groep jongeren in Nederland die in meerdere culturen opgroeit en zich niet gezien voelt. Terwijl we voor de reset al het talent nodig hebben dat er is. Misschien moet ik zelf nog wat rebelser worden. Als ik voor een functie of tv-programma word gevraagd, ga ik voortaan andere jonge mensen naar voren schuiven.’

‘Dit is het moment om problemen aan te pakken’

# 1 (1) Kim Putters (47 jaar)
Directeur Sociaal en Cultureel Planbureau

Is het tijd voor een grote reset?

‘Jazeker, we hebben er als planbureaus ook bij het kabinet op aangedrongen om deze coronacrisis integraal aan te pakken, want die raakt de hele maatschappij. Tegelijk legt de crisis een vergrootglas op bestaande problemen op het gebied van duurzaamheid, ongelijkheid, baanonzekerheid. Laten we die dus ook meteen aanpakken.’

Verwacht u dat die omwenteling er ook komt, onder deze premier?

‘Er liggen zeker kansen, maar we zitten midden in de crisis, de verkiezingen komen eraan en daarna wordt er maandenlang geformeerd. Dan is in Den Haag de neiging groot om zaken te gaan doorschuiven en ben je zo een jaar verder. Dat kunnen we ons niet permitteren. Gelukkig hebben we dit jaar ook gezien dat politiek en bedrijfsleven snel en eendrachtig kunnen handelen, als het moet.’

En wat doet u?

‘We hebben afgelopen jaar allemaal kunnen ervaren wat eenzaamheid en isolement betekenen, ikzelf ook. Ik probeer dus beter op mensen te letten. Ik merk hier in de Alblasserwaard bovendien hoe moeilijk de middenstand het heeft, en steun hen, zoals veel mensen, zo veel mogelijk. Dat moeten we volhouden. Je kunt wel mopperen over afnemende voorzieningen en leefbaarheid, maar daar speel je zelf een rol in.’