De belangrijkste vragen over de nieuwe maatregelen

Kan ik nog ergens een bord pasta eten of een wijntje drinken?

Een biertje doen, high tea op zondagmiddag of een viergangendiner: voorlopig kan het allemaal niet meer. De cafés en restaurants gaan vier weken lang dicht, vanaf woensdagavond 22.00 uur. Dat geldt ook voor de terrassen waarvan het idee bestond dat er door de open lucht misschien een uitzondering zou gelden. Eten afhalen kan nog wel, hotels mogen openblijven en hun eigen gasten bedienen. Een jointje roken in de coffeeshop mag ook niet meer, afhalen (tot 20.00 uur) dan weer wel.

De gedwongen sluiting is een klap voor de horeca, beseft ook premier Rutte. ‘Ja, het aantal clusters in de horeca is relatief beperkt’, zei hij. ‘Maar het gaat meteen om grote groepen en veel contactmomenten.’ Een cluster rond een coronabesmetting kan volgens hem uiteindelijk uit 380 personen bestaan, ‘en dan gaat het heel snel.’

Om te voorkomen dat ‘de kroeg zich naar de straat verplaatst’, mag er na 20.00 uur nergens meer drank worden verkocht. Het bij je hebben of opdrinken in openbare ruimten mag evenmin. Geen avondklok, maar een ‘alcoholklok’, zei Rutte daarover.

_{Wilt u dit artikel liever beluisteren? Hieronder staat de door Blendle voorgelezen versie.}

Wat verandert er voor de winkels?

De koopavond is voorlopig van de baan. Alle winkels gaan om 20 uur dicht, behalve de supermarkten. Het kabinet is niet tevreden over de gang van zaken in de winkels, volgens Rutte is het er simpelweg te druk en kunnen mensen niet genoeg afstand houden. Het kabinet wil daarom dat er een maximum aantal klanten per winkel gaat gelden en gaat daar strenger op toezien. Zo kan een winkel per direct worden gesloten als het er te druk is.

Kan ik blijven sporten?

Het wekelijkse zaterdag- of zondaguitje van een potje voetbal of hockey met vrienden: daar gaat voorlopig een streep door. Alle amateurcompetities worden stopgezet om het aantal reisbewegingen te beperken. Voor kinderen wordt een uitzondering gemaakt, ze mogen in teams blijven sporten (maar alleen wedstrijden op de eigen club spelen). Aan het profvoetbal morrelt het kabinet niet, ook omdat daar geen publiek is toegestaan en de spelers regelmatig worden getest. Ook de topsporters mogen hun gang blijven gaan.

Tot dinsdagavond was de vraag of het kabinet de ‘niet-contactsporten’ en individuele sporten wél zou blijven toestaan. Rutte stelde de tennissers, atleten, wielrenners en de bezoekers van sportscholen gerust: zij mogen blijven sporten, zolang ze afstand houden. ‘Tennissen kan, als je maar niet dubbelt, want dan is contact onvermijdelijk’, zei Rutte daarover.

Met hoeveel mensen mag je bij elkaar komen?

Als er onderling genoeg afstand wordt gehouden, mogen mensen zowel binnen als buiten een groep van vier mensen vormen (kinderen tot 13 jaar tellen niet mee). Wordt dit aantal overschreden, dan kan er in de buitenlucht een boete worden opgelegd. Voor situaties achter de voordeur geldt een ‘dringend advies’ om niet met vijf of meer mensen af te spreken. ‘Vier is vier’, zei Rutte. ‘Geen discussie.’

Voorheen gold de regel niet meer dan drie personen tegelijk binnen te laten. Nu mogen er de hele dag in totaal niet meer dan drie gasten binnenkomen. ‘Geen blokjesverjaardagen meer’, zei Rutte, verwijzend naar de verjaardagen waarop om de zo veel uur een nieuw groepje gasten het vorige kwam aflossen.

Moet ik nu wel of geen mondkapje op?

Het kabinet wil de ‘slepende discussie’ over het wel of niet (moeten) dragen van een mondkapje ‘voor eens en altijd beslechten’, zei Rutte. Zodra het juridisch is geregeld, met de nieuwe coronawet als basis, geldt voor iedereen vanaf 13 jaar de verplichting om een niet-medisch mondkapje te dragen in publieke binnenruimten (zoals winkels, musea, bibliotheken). Nu is dat nog een dringend advies. De draagplicht gaat ook in het onderwijs gelden, vanaf de middelbare scholen.

Komen schoolgaande kinderen straks weer thuis te zitten?

Nee, het is de bedoeling dat de lessen op basisscholen en in het middelbaar onderwijs worden voortgezet. ‘Voor het onderwijs verandert er vandaag niets’, zei premier Rutte dinsdag. ‘Daarvoor is onderwijs te belangrijk.’ Mbo’s en het hoger onderwijs blijven deels online lesgeven.

Wel kan het zo zijn dat een school zelf besluit tijdelijk de deuren te sluiten als er veel besmettingen zijn. Dat gebeurt bijvoorbeeld deze week op het Pius X-college in Bladel, dat dinsdag 61 coronagevallen had geregistreerd – 48 leerlingen en 13 personeelsleden zijn vooralsnog besmet. De directie heeft daarom besloten dat de school met ruim 2.200 leerlingen drie weken lang dichtgaat (de week herfstvakantie is daarbij inbegrepen).

Waar kan ik nog heen in de herfstvakantie?

Op reis in de herfstvakantie, het kan. Maar dan wel het liefst in eigen land. Het reisadvies voor onder meer België en Frankrijk werd dinsdagavond aangescherpt naar oranje, waardoor alleen noodzakelijke reizen nog zijn toegestaan en je bij thuiskomst tien dagen in quarantaine geacht wordt te gaan. Tegen mensen die van plan zijn naar ‘oranje’ of ‘rode’ landen te reizen, was premier Rutte duidelijk: ga er ‘nooit’ heen. Wie op vakantie wil, krijgt het advies zo veel mogelijk op het vakantiepark of in het tweede huis te blijven en niet te veel op stap te gaan.

Kan ik nog naar de Nachtwacht kijken of een ander museum bezoeken?

Voor het bezoek aan musea verandert vrijwel niets, behalve de mondkapjesplicht. Door bezoekers vooraf kaartjes op een specifieke toegangstijd te laten reserveren, leiden musea het bezoek nu al op anderhalve meter langs de Nachtwacht en al die andere kunstwerken die Nederland rijk is. Het advies is wel zo min mogelijk te reizen, dus een museum in eigen stad heeft de voorkeur.

Ik heb kaartjes voor TivioliVredenburg of een ander groot theater, gaat de voorstelling door?

De podia staan donkere weken te wachten – nog tijdens de persconferentie verstuurde het Rotterdamse popfestival Left of the Dial het bericht uit dat de boel is geannuleerd.

Voor alle concertzalen, bioscopen en schouwburgen geldt dat ze open mogen blijven, maar maximaal dertig bezoekers mogen ontvangen. Geen uitzonderingen meer. Het betekent dat de ontheffingen op de dertigpersonenregel voor grote zalen van tafel zijn. Dus De Doelen, Carré, het Concertgebouw, TivoliVredenburg en tientallen andere zalen staan voor de vraag of voorstellingen de komende vier weken wel rendabel zijn.

Het antwoord is al bekend: nee. Veel zalen zullen daarom de deuren vermoedelijk dichthouden. In veel theaters is dinsdag een crisisvergadering geweest. De vraag is ook of er meer dan dertig mensen op het podium mogen zitten – zo niet, dan zijn alle programma’s van symfonieorkesten sowieso van de baan.

Grote cultuurgebouwen met meerdere zalen, zoals TivoliVredenburg in Utrecht, hebben meer speelruimte. Hoe dat uitvalt maken ze de komende dagen bekend.

‘We zitten op de lijn dat we in deze tijden een lichtpunt, hoe klein ook, willen blijven bieden’, zegt directeur Jeroen Bartelse. De praktische vraag is: als je voor voorstellingen van de komende weken meer dan dertig kaartjes hebt verkocht, wie mag er dan komen? Soms kan dat probleem op te vangen zijn door het publiek over twee voorstellingen te verdelen, maar daar moet het programma zich wel voor lenen. Meteen dinsdagavond hebben ze de koppen bij elkaar gestoken om te kijken wat in aangepaste vorm kan blijven staan en wat toch, net als in de lente, moet worden doorgeschoven.

Voor kleine zalen en bioscopen, waar nu al maar 30 bezoekers in mogen, verandert er in principe niets. Behalve dan dat er niets meer wordt geschonken aan de bar. Ook dat roept de vraag op of een avond financieel nog uit kan.

Kunnen acteurs en musici nog repeteren voor de voorstelling waar ik over zes weken heen wil?

Gezelschappen kunnen met maximaal dertig medewerkers, inclusief regie en technici, in één ruimte repeteren. Het is een groot verschil met de lockdown van het voorjaar, toen alles plat lag en er in Zoom tekstrepetities plaatsvonden. De voorbereiding van allerlei voorstellingen en concerten die gepland zijn voor november en december kunnen dus voorlopig door gaan.

Behalve dan voor symfonieorkesten, koren en grote balletten. De roosters moeten daar de komende vier weken worden omgegooid en aangepast – of er moet nog een uitzondering voor worden gemaakt wegens specifieke werkomstandigheden. Wat de gevolgen daarvan zijn voor uitvoeringen richting de Kerst, is nog de vraag. De vele freelance musici die met Pasen al veel inkomsten zijn misgelopen door de afgeblazen Matthaüs Passions, doen ongetwijfeld een schietgebedje voor het behoud van een enkel gepland kerstconcert.

Het roept in de cultuursector meteen de vraag op of er nieuwe overheidssteun nodig is. Het mislopen van alleen al de baromzet is iedere dag pijnlijk. Minister van Engelshoven van Cultuur moet nog het tweede pakket van 482 miljoen euro verdelen, maar dat hield geen rekening met nieuwe sluitingen. Premier Rutte zei dinsdag dat het kabinet klaar staat voor de getroffen sectoren.