Dat nieuws mag tegenwoordig ook best gemaakt zijn van iets ouds. Hoe doen grote merken dat?

‘Niet meer van deze tijd’ concludeert een collega wanneer we staan te kijken naar een stoel van gloednieuw plastic. Het is begin april van dit jaar en – en met ons tienduizenden anderen – lopen door Milaan, tijdens de jaarlijkse Salone del Mobile. De designbeurs die officieel gehuisvest is op beursterrein Rho Fiera, heeft zich als een olievlek over de stad uitgespreid. Naast de bomvolle 24 hallen op de beurs, kan ook in ateliers, autogarages, historische paleizen, chique showrooms en ‘gewoon’ op straat design worden gespot: van jonge ontwerpers, toonaangevende designers, meubelmagnaten tot automerken die ook graag een graantje meepikken van het marketingspektakel.

Tussen de overdaad aan al dat nieuwe spul groeit een steeds groter onbehagen: hebben we dit allemaal wel nodig? Nog meer spullen? In een tijd waarin reusachtige afvalbergen in onze oceanen drijven?

Waarschijnlijk niet. Maar toch, er gaat weleens een stoel kapot, een puber heeft nou eenmaal een keer een groter bed nodig en laten we vooral eerlijk zijn: we willen ook gewoon eens wat nieuws. Dat nieuws mag tegenwoordig ook best gemaakt zijn van iets ouds. Sterker nog, recyclen lijkt de nieuwe norm. We vragen niet voor niks steeds vaker waar iets vandaan komt en hoe het geproduceerd is.

Gelukkig krijgen grote bedrijven dat ook door, zoals Hema en Ikea die steeds meer producten van gerecyclede PET-flessen in hun assortiment opnemen. Piet Hein Eek doet het al jaren: meubels maken van sloophout. Ook op de Milanese meubelbeurs gaat het toch nog de goede kant op. Ontwerper Joana Schneider toont levensgrote gezichtsvormige-wandkleden van gebruikte visnetten en boot-touw. Galeriehouder Rossana Orlandi organiseert de ‘Guiltless Plastic’-competitie waarvoor talloze sterontwerpers aan het recyclen slaan en Iittala start met het verwerken van glasresten uit eigen fabriek.

‘Greenwashing’

En dat blijkt de overtreffende trap: merken die verantwoordelijkheid nemen voor eigen afval en product. Lopend over een vinylvloer van gerecyclede plastic-korrels vertelt vloerfabrikant Tarkett hoe ze hun eigen oude vloeren terugnemen en verwerken tot ‘nieuw’ vinyl. Hetzelfde principe treffen we aan in de expositie ‘Waste No more’ van trendwatcher Lidewij Edelkoort en modeontwerper Eileen Fisher. Die laatste zamelt oude kleding uit haar collectie in om ze te vermaken en opnieuw aan te bieden als ‘second life’-collectie. Kledingstukken die dusdanig versleten zijn zien we terug als ‘third life’-kussen of gevlochten wandkleed. ‘Dus er wordt niks nieuws meer geproduceerd?’ vragen we wat naïef. Jawel, de reguliere collecties lopen hiernaast gewoon door. Het verwijt van ‘greenwashing’ ligt al snel op de loer: het duurzamer voordoen dan je bent, om zo een mooi marketingpraatje te kunnen verkopen. Maar laten we het positief houden: alle kleine beetjes helpen. En Eileen Fisher nam zo wel mooi meer dan 1,2 miljoen van haar kledingstukken terug. Ook Adidas zocht een oplossing voor haar moeilijk te recyclen sneakers en vond die in ontwerper Simone Post, die er grafische vloerkleden van maakte.

Even helemaal niks nieuws de wereld in slingeren kan natuurlijk ook. Uit protest tegen het overdadige productiesysteem besloot meubelmerk Lensvelt om tijdens de Salone del Mobile in 2018 niet wéér met een nieuwe collectie op de proppen te komen. Aanwezig in Milaan waren ze destijds wel degelijk. De installatie ‘Nothing New’ toonde oude Lensvelt-meubels die eigenhandig teruggekocht waren via Marktplaats. In veel gevallen zelfs voor een hogere prijs dan de originele verkoopprijs, waaruit maar weer blijkt dat tweedehands soms eerder waardevol dan waardeloos is. Ondanks dit prijzenswaardige protest, stonden ze er dit jaar toch maar weer: mét een nieuwe collectie getiteld ‘All New’. Want ja, ze moeten wel: ‘vorig jaar hebben we nog geen stoel verkocht’.

Flesjes tellen

1X
In zes verschillende landen, met ieder hun eigen weeftechniek, worden ‘PETlampen’ van plasticflessen gemaakt. Deze ‘Chimbarongo’-lamp is gevlochten in Chili, € 200. 

14X
Het is een goed begin: Hema maakte haar eerste dekbedovertrek van ‘rPet’-garen in combinatie met biologisch katoen, vanaf € 17,50.

25X
Zo’n 25 halve liter flessen gaan in een ‘Bodarp’-keukendeurtje van 40 bij 80 cm, dat geproduceerd is op groene stroom. Alvast een stap in de goede richting: tegen 2030 wil Ikea al haar producten van gerecycled of hernieuwbaar materiaal maken, € 31 per deurtje.

55X
55 PET-flessen gaan in het ‘Way’-buitenkussen van Ferm Living, € 95. 

60-100x
Eetkamerstoel ‘Thirsty’ is het eerste product van meubelmerk Zuiver dat voortkomt uit een materiaalstudie naar kunststof van gerecyclede plasticflessen. Ook op de planning: bioplastic van olifantsgras in samenwerking met APE Studio. En bioplastic van zeewier, met hulp van Studio Klarenbeek & Dros, die biopolymeren ontwikkelen uit algen. Stoel met en zonder armleuningen, € 179 en € 199. 

66X
‘Als ik majem op mijn porum krijg, gaan ik pleite’: het klinkt menig Amsterdammer waarschijnlijk bekend in de oren. Wie regen op z’n kop krijgt, gaat er vandoor. Het oud-Amsterdamse woordje ‘majem’ leidde tot de verbastering Maium, de naam van het in de hoofdstad gevestigde regenjassenmerk dat fietsers graag drooghoudt. Handig: rits de zijkanten van de jas open en de beenpartij blijft vrij van regen. Oja, en er zijn zo’n 66 PET-flessen in de jas verwerkt, vanaf € 135. 

292X
We hebben een winnaar: het Deense Ferm Living wist maar liefst 292 plastic-flessen te recyclen in haar ‘Way’-vloerkleed, € 255. 

‘PAPIER HIER’

Een TL-lamp gemaakt van een verzendkoker? Zo simpel had u het zelf ook kunnen bedenken. Daarom mag u ‘m ook eigenhandig in elkaar zetten: ontwerpstudio Waarmakers biedt een kant-en-klaar-klus-pakket aan met een LED-lamptube, snoer, hangkoord en voorgesneden kartonnen koker, € 199,95. 

Ook luxe zeepmerk Aesop ging aan de slag met kartonnen kokers, of eigenlijk was het architectenbureau Brooks + Scarpa dat met het idee op de proppen kwam. Zowel de muren, toonbank en lampen van het filiaal in Los Angeles zijn opgebouwd uit karton. En de wasbakken? Die komen gewoon van de sloop. 

Cartoni Design is één van de weinige meubelmerken die erin slaagt om stijlvol meubilair van karton te maken, dat het knutselniveau ver overstijgt. Vooruit, naast de esthetische, ook nog even snel de praktische voordelen, namelijk: lichtgewicht en duurzaam. Bijzettafel ‘Berlin’, € 850. 

Papiersnippers en gerecycled kunststof vormen samen zitelement ‘Wybelt’. U kan zelf kiezen of ‘ie wiebelt of niet, door ‘m op de stabiele of ongelijke kant te draaien, € 119,90. 

‘Groen’ eten en drinken

U heeft het wellicht al eens eerder gezien: stevige longdrinkglazen van oude wijnflessen. Het simpelweg doorsnijden van een fles is weer een stukje duurzamer dan het omsmelten ervan. Dat gebeurt bij het Nederlandse Rebottled in een fabriek waar werknemers met een afstand tot de arbeidsmarkt weer aan de slag gaan, € 5,25 per stuk.

Rainbeer maakt zich hard voor regenwater als grondstof. Dat het nog drinkbaar is ook (want: zachter dan kraanwater), was afgelopen festivalseizoen te ondervinden in de drijfnatte ‘Rainbar’, waar het binnen regende. Een initiatief om klimaatverandering en piekbuien aan te kaarten, onder het genot van een regenbiertje, uiteraard. € 20 voor zes stuks. 

Plastic rietjes gaan binnen de EU vanaf 2021 definitief in de ban. Wie hier alvast op wil anticiperen, of buiten de grenzen van de Europese Unie het goede voorbeeld wil geven, zoekt zijn heil bij Last Straw. Een uitvouwbaar roestvrijstalen rietje voor aan uw sleutelhanger, € 13,50. 

Hij is er al, voordat u wist dat ‘ie ontbrak: de eerste 100% gerecyclede koekenpan. De ‘Greenpan’ van het Italiaanse TVS Cookware heeft zelfs een anti-aanbaklaag op basis van plantenextracten, vanaf € 39,95. 

Vervoer van vuilnis

Wasteboards maakt skateboards van plasticdoppen, waarvan het merendeel is gekocht van KNGF Geleidehonden, die de doppen verzamelen en verkopen om hondentrainingen te kunnen financieren, € 149,95. 

Plastic Whale vist afval uit de Amsterdamse grachten en maakt er boten van, met een mozaïekvloer van flessendoppen. Te huur en te koop op aanvraag.

Elektrische ‘Be.e’-scooter met behuizing van hennep, vanaf € 5.500. 

Birò introduceert volgend jaar een elektrische brommobiel met behuizing van 80% gerecycled plastic, vanaf € 15.730.

Lenen is het nieuwe bezitten

Het Japans-Amerikaanse Kamarq doet het al een tijdje: kleurrijke kast- en opbergmeubels uitlenen aan inwoners van de VS en Japan, voor een paar dollars per maand. Ook Ikea test met het verhuren van meubelpakketten. Sinds eind vorig jaar kunnen de studenten en statushouders van Amsterdams wooncomplex StekOost vanaf twintig euro per maand hun uitzet bij elkaar lenen: van een stoel, bedbank, uitklaptafel, kledingkast tot luie stoel. Op de lange termijn is zo’n leenconstructie niet perse goedkoper, wel duurzamer. Zo ontwikkelde Auping in samenwerking met afvalwerker DSM-Niaga een circulair matras, dat via het ‘Bedzzzy’-slaapabonnement te leasen is, na vijf jaar vervangen wordt en weer verwerkt tot nieuw matras. Net dat beetje extra service kan ook een voordeel zijn van een leenconstructie. Zo verhuurt Lensvelt haar kantoormeubilair met de belofte om reparaties uit te voeren waar nodig en halen ze de hele inboedel in één klap weer op, wanneer er behoefte is aan vernieuwing – of ontspulling.

‘Nieuwe’ notities

‘Rockbook’ met bladzijden van gerecycled steen: water- en scheurbestendig, € 17,95.

‘About:Blanks’-notitieboekje met kaft van oud boek, € 19,50. 

‘Envelopebook’-notitieblok gemaakt van gebruikte enveloppen, vanaf € 4,25. 

Festival couture

Na grootschalige muziekfestivals keren talloze bezoekers huiswaarts met mooie herinneringen en nieuwe vriendschappen. Wat ze echter steeds vaker niet meenemen: hun spotgoedkope tentjes. Festivalgangers die liever lui dan moe zijn, laten de boel doodleuk achter, om de eerstvolgende keer weer een nieuw ‘fast camping’-tentje aan te schaffen. Het ‘Reading Festival’ in Engeland, waar vorig jaar een afvalbelt van zo’n 60.000 tentjes achterbleef, was voor modestudent Axel Verwee de druppel. Tentjes die hij na afloop van Nederlandse festivals verzamelde, vormden materiaal voor zijn afstudeercollectie aan de Willem de Kooning Academie in Rotterdam. ‘Festival Couture’ toont bijzondere plooi- en vouwtechnieken in glanzend lichtgewicht tentdoek, tentritsen die prima dienstdoen in wapperende pantalons en neonkleurige scheerlijnen die een galajurk stevig bijeenhouden. Kortom: kostbaar materiaal, in ere hersteld. 

Vuilnisvaas

Water is waardevol. En dat hebben we volgens ontwerper Moreno Schweikle niet altijd in de gaten. Tijdens zijn afstuderen aan de Eindhovense Design Academy in 2018 presenteerde hij de ‘Oasis’-fontein, een waterkoeler zoals u ‘m kent uit menig wachtkamer, maar dan omgebouwd tot romantische fontein. Nu zijn er ook de ‘Oasis’-vazen: afgedankte waterkoeler flessen, omgevormd tot bobbelige frisblauwe vazen. Klein € 170, groot € 275. 

Recyclen kun je leren

Je kan er maar beter vroeg bij zijn: vuilniswagen ‘Aiden’ leert kinderen afval te scheiden en inzamelen, € 48,95.

Kindermeubelmerk ‘ecoBirdy’ organiseert lesprogramma’s over plasticverspilling, zamelt oud speelgoed in en maakt er nieuwe plastic stoeltjes, tafeltjes en lampjes van. Stoel ‘Charlie’, € 159. 

Waarom nieuw speelgoed kopen terwijl het zich vanzelf aandient? Wie de nodige flessendoppen opspaart kan er met 3D-clips indrukwekkende bouwwerken van maken. En vooruit: de clips kunnen ook gecombineerd worden met Lego. Set van 90 clips, € 15. 

Een oude autoband kan natuurlijk aan een touw de boom in en u heeft een schommel. Net wat origineler: de hobbelbanden van Re-Tire met houten zitje, € 89. 

3 van hetzelfde: parachute

Het Argentijnse Baumm maakt kleurrijke patchwork-jassen en -tassen van parachutes die er te veel vlieguren op hebben zitten. 

Let op: prijzen exclusief verzendkosten vanuit Argentinië.

Plastickorrels

Het spikkelpatroon van 16e eeuwse terrazovloeren en de vloeiende lijnen van marmer, zien we tegenwoordig weer terug in materialen van gemixt plastic.

Engelse designstudio Gomi zette hun tanden in moeilijk recyclebaar verpakkingsmateriaal als plastic-tasjes en bubbelplastic. Het resultaat: een draagbare bluetooth speaker waar zo’n honderd plastictasjes in verwerkt zijn. Momenteel mondjesmaat in productie en erg gewild: er is een wachtlijst, € 257,80. 

Plasticiet maakt gevlekt plaatmateriaal van plasticafval al uit het bedrijfsleven, denk aan mallen uit een chocoladefabriek, oude emmers van een varkensboerderij en defecte elektronica. Een interessant alternatief voor bijvoorbeeld een houten-, marmeren- of kunststof keuken- of tafelblad. Prijzen op aanvraag.

De ‘Delta’-kruk is geïnspireerd op de gelijknamige vaas van Mart van Schijndel en is gemaakt van gemixte korrels plastic die samen een pixelig patroon vormen, € 138,80. 

3X bedrijfsafval 

Deze bedrijven vonden een nieuwe bestemming voor hun afval.

Er gaan zo’n 300 gebruikte koffiecapsules in de aluminium ‘RE:CYCLE’-fiets van Nespresso en Vélosophy, € 1.290. 

Wat te doen met oude dienstregeling-borden, dachten ze bij NS. Circulaire onderneming LoopedGoods maakte er een dienblad van, het ‘dienstblaadje’ welteverstaan, € 9,95. 

Ontwerper Simone Post hielp stoffabrikant Vlisco van hun fabrieksrestjes af en maakte er een vloerkleed van. Diameter 150 cm, € 1.250. 

3X bedrijfskleding

Grote partijen oude uniforms en bedrijfskleding met gedateerde logo’s krijgen een nieuw leven.

Stevige neonkleurige werkkleding kan ook dienstdoen als kussenhoes, bewijzen ze bij Pōur, € 34.

Afgedragen spijkerbroeken, maatpakken of legerkleding, ze worden allemaal gebruikt om stoel ‘Ubu’ te bekleden, vanaf € 459,95. 

Sociale en circulaire onderneming I-did helpt bedrijven als Ikea, KLM en Heineken van hun oude werkkleding af door er gerecycled vilt van te maken. Vanaf € 36 per vierkante meter kan u zelf aan de slag of neem een kijkje in de webshop met accessoires. Wasteback, prijs. 

Etensresten

Wellicht kijkt u voortaan heel anders naar uw eetrestjes, voordat u ze in de kliko gooit..

Ontwerper Zhekai Zhang ontdekte dat de toevoeging van een flinke schep koffiedik een marmer-achtig effect teweeg brengt op zijn porseleinen ‘Coffire’-lampen, vanaf € 118,20.

Mexicaanse ontwerper Fernando Laposse ontwikkelde ‘Totomoxtle’: een fineer-achtig materiaal van verschillende kleuren maisblad, dat hij toepast op meubels en muren. 

Studio Basse Stittgen maakt eierdopjes van eierschalen, € 15.

Kaffeeform weet van koffiedik en biohars, lichtgewicht en sterke vaatwasser bestendige kopjes te maken. ‘Weducer’-meeneembeker, € 14,90. 

De ‘MushLume’ is een lamp die gegroeid is, in plaats van gemaakt. Van de schimmeldraden van een champignon om precies te zijn, € 590,85. 

Is het mogelijk om een koptelefoon te maken van volledig afbreekbaar materiaal? Finse designstudio Aivan bedacht prototype ‘Korvaa’, dat volledige bestaat uit bioplastic van schimmels en gist.

Op advies van oude Russische ambachtsmannen glazuurde materiaalonderzoeker Ekaterina Semenova haar keramiek met melk. Na het bakproces ontstaat een licht- tot donkerbruine kleur, afhankelijk van het vetgehalte van de gebruikte melk, vanaf € 24 per stuk. 

Van de nood een deugd

We geven toe: het heeft iets lugubers. Toch kunnen we er niet omheen: de nog steeds aan de gang zijnde vluchtelingencrisis bracht een berg aan afgedankte zwemvesten voort. Makers Unite wist samen met in Nederland gevestigde vluchtelingen meer dan 5000 stuks te recyclen tot (toilet)tassen, laptop- en tablethoezen, vanaf € 29. 

Afgeschreven reddingsvesten uit de vliegtuigindustrie zijn door ‘Bag to life’ omgetoverd tot een ‘First Class’-slaapmasker, € 7,95. 

4X vlas

Uit één plaat vlasmateriaal ontstaat de prijswinnende ‘Flax’-stoel van Christien Meindertsma, € 490. 

Belg Philippe Martens maakt met de hand surf- en kiteboards van gerecycled kunststof en Vlaams vlas, in plaats van het gebruikelijke glasvezel, vanaf € 875. 

Oude ingezamelde wollen trui en lokaal geteeld vlas vormen samen met PET-garen en polyamide (voor de elasticiteit) de Fryske Trui, € 149. 

Composteerbaar ‘Pela’-telefoonhoesje van vlas en plantaardig bioplastic, € 27,25.

Circulaire oase

Van krekelbitterballen, een plantendokter, kledingruil- en reparatie, lampen van oude brandblussers tot jam van afgedankt supermarktfruit. Mini-supermarkt Oase wil - op steenworp afstand van de Rotterdamse Koopgoot - een duurzaam winkelalternatief bieden aan milieubewuste consumenten. Het initiatief komt van creatief bureau Normaalridders, dat nauw samenwerkt met het in een voormalig tropisch zwembad gevestigde BlueCity010, waar ondernemers samenkomen die een economie zonder verspilling nastreven. Zo kweekt RotterZwam oesterzwammen op koffiedik uit Rotterdamse horeca, die u vervolgens weer in een groot deel van dezelfde horeca kan nuttigen.

Uw portemonnee trekken hoeft trouwens niet per se, de inpandige kledingruil Swapshop010 werkt met een puntensysteem: lever uw oude kleding in en neem weer een - voor u nieuw en voor een ander oud – kledingstuk mee. Oase zit als pop-up nog zeker t/m eind dit jaar in het pand op de Westewagenstraat 80 in Rotterdam en hoopt daarna nog wat langer te mogen blijven zitten.

Eersteklas tweedehands

Wat: ‘Whoppah’, een nieuwe digitale marktplaats voor tweedehands designmeubelen
Waar: Online dus, via whoppah.com
Wie: Oprichters Thomas Bunnik en Evelien Remmerts zijn naast ex-bankier en ondernemer (hij) en PR-manager (zij) ook partners.
Waarom: Op het welkbekende Marktplaats is het soms zoeken naar een speld in een hooiberg. Whoppah wil voorsorteren op tweedehands design van hoge kwaliteit.
Hoe: Door curators in te schakelen die zorgen dat er geen nepperds online komen. Ook is er een app met speciale zoekfunctie, die producten uit een foto kan opsporen, mocht u ergens een meubel gesignaleerd hebben waar u het merk niet van weet.
Aanbod: Van opnieuw gestoffeerde Artifort-banken, vintage vlinderstoelen van Arne Jacobsen tot showroommodellen van Dutch Design lampenmerk Tonone.
Kost dat? Een advertentie plaatsen is gratis. Kopers dragen bij aanschaf een euro af en verkopers vijftien procent van de verkoopprijs.