'Dat ik in Carré mag optreden, jaaaa, wat dacht je? Dat is kicken!'

Actrice Loes Luca (63) zingt niet de leukste nummers van cabaretier Wim Sonneveld, op 4 en 5 oktober in Carré. Maar dat geeft niet, want een nummer als Tearoom Tango moet natuurlijk gezongen worden door een man.

Luca zet in: 'Toen ik jou de roze tearoom langzaam binnenschrijden zag, met je kaalgevreten bontjas en je arrogante lach, een afschuwelijk beeld van honger en ellende. Dat is natuurlijk een verschrikkelijk leuk lied. En de manier waarop Sonneveld het zingt: grandioos! Die is ervoor gemáákt, voor dat cynisme en die humor. Het beeld van een verloren gegane liefde dat hij schept met een paar regels, zo venijnig en vilein, dat vind ik Sonneveld ten voeten uit.

De liefde voor Sonneveld, die dit jaar 100 zou zijn geworden en in wiens nagedachtenis het gala in Carré wordt gehouden, kreeg Loes Luca via haar vader, die gek was op de cabaretier. Achteraf snap ze dat wel: 'Sonneveld was niet uit de kast, want dat kon niet in die tijd, al hoop ik dat zijn omgeving het misschien wel wist. Maar ik denk dat mijn vader het zeker geweten heeft van hem, want hij was zelf homoseksueel. Al bleef hij wel getrouwd met mijn moeder, die dat accepteerde.

'Ik had daar toen nog allemaal geen idee van, maar het vileine van Sonneveld, dat heeft me altijd aangesproken.'

Zelf moet ze het in Carré doen met, bijvoorbeeld, De Koningin van Lombardije, een sprookjesachtig lied van Annie M.G. Schmidt over een koningin die er genoeg van heeft almaar te zitten zwaaien in haar rijtuig en derhalve een nephand laat vervaardigen bij een poppenfabrikant. Tot de wagen een ongeluk krijgt en de mensen ontdekken dat ze in de maling zijn genomen. Luca declameert met smaak: de ministerraad, de mannen met de hoge boorden, die gingen, toen ze dat hoorden, de koningin vermóórden. We moeten nog repeteren, maar mijn vriendin Annet Malherbe doet mee, die heeft een stem als een klok. En Paul Groot, dat vind ik een geweldenaar. Mark Rietman gaat tussendoor toneelspelen. En dat ik in Carré mag optreden, jaaaa, wat dacht je? Dat is kicken!'

1. Muziek: Goran Bregovic, Tales and Songs for Weddings and Funerals, 2002

'Goran Bregovic is de Ry Cooder van het Oostblok. Hij is Servisch, en gaat in allerlei landen verbintenissen aan met muzikanten met wie hij prachtige muziek maakt, net zoals Ry Cooder dat deed met Buena Vista Social Club. Mijn lievelings-cd van hem is Songs for Weddings and Funerals. Als je het vierde nummer draait, dat Sex heet, maar dat doet er verder niet toe, dan kan niemand stil blijven staan. Dat is zo opzwepend, dat draai ik altijd op mijn feessies.

'Hij heeft ook een prachtig nummer voor een Griekse zangeres geschreven, wacht, ik pak het er even bij. Alkistis Protopsalti heet ze, en het lied gaat door merg en been. Bregovic maakt heel theatrale muziek, je luistert ernaar en je ziet sprokkelende vrouwtjes door het bos lopen met takken op hun rug, bergen met valleien, mannen die hard aan het werk zijn geweest en nu rouwen om een collega die de dood heeft gevonden.

'Dat verzin ik hè, dat soort beelden krijg ik erbij. Ik zet het op om inspiratie te krijgen, of als ik muziek zoek voor een toneelstuk.'

2. Literatuur: Godfried Bomans, Kopstukken, 1947

'Dit is een belangrijk boek geweest in mijn leven. Ik kreeg het van papa, en het is een van de eerste boeken die ik las. Bomans is scherp, een taalwonder, een grappenmaker, en ook best vilein, net als Sonneveld. Van Bomans is die memorabele zin over Marlene Dietrich: 'Had mijn vrouw slechts één zo'n been.'

Kopstukken bestaat uit fictieve interviews, bijvoorbeeld met 'de 100-jarige', dat kende ik uit mijn hoofd en droeg ik voor op de bonte avond als we op kamp waren met de zondagsschool. Ik was een jaar of 10, blijkbaar vond ik dat toen al grappig.'

3. Film: Pride, 2014

'Deze film speelt zich af in Engeland ten tijde van Margaret Thatcher. De gays uit Londen bedenken dat ze solidair moeten zijn met de stakende mijnwerkers, dat is waargebeurd. Homoseksualiteit is een terugkerend ding in mijn leven. Van Sonneveld naar Bomans, nou, die laatste was natuurlijk geen homo, maar hij had het makkelijk kennen wezen. Maar goed, de gays en lesbians stappen met z'n allen in een busje naar de mijnstreek, waar ze zich rot schrikken van dat stel freaks met piercings en rare kleren, dus eerst willen ze niks van elkaar weten. Maar dan komt er een moment van acceptatie, in een scène waarin de mijnwerkers een lied gaan zingen. Ze staan één voor één op in het dorpshuis waar de gays te gast zijn en beginnen mee te zingen met Bread and Roses. Ik voel het kippevel zo weer over mijn rug gaan. Hoe die twee groepen samensmelten, schitterend. De film gaat over saamhorigheid, over solidariteit. Dat is ook belangrijk in mijn leven, dat je er voor een ander bent. Het is allemaal al moeilijk zat, iedereen rommelt maar wat aan, help mekaar een beetje.'

4. Theater: Mistero Buffo, Dario Fo, 1972

'Ik was 19 toen ik dit stuk zag en daarna heeft er eigenlijk nooit meer een theaterstuk zo'n indruk op me gemaakt. Het werd gespeeld door de Internationale Nieuwe Scène uit België, waar acteur Jan Decleir toen bij zat. Het is het verhaal van de geboorte van Jezus en van keizer Herodes die alle baby's laat afslachten. Die verhalen zijn weer verweven met een vertelling van kermisklanten die het hebben over onderdrukking en slavernij. Het gaat over de gewone man, over het volk dat opstaat tegen de hoge heren, de onderdrukkers. Dit alles werd verbeeld met niets meer dan lakens, stokken en grote zeven met rijst. Zo schiepen ze een complete wereld: de stokken werden een zeis of een wapen of een hooivork of een brancard, afijn: het was adembenemend.'

5. Mode: Yan Tax, mantelpakje

'Ik heb elke dag kleren aan, want anders staat het zo slordig, maar ik weet niks van mode. Onlangs is Nina, mijn dochter, hier in Rotterdam uit huis getrouwd. Ik was weddingplanner, maar ik heb me niet opgedrongen, hoor. Ik heb maar één liedje gezongen, samen met mijn moeder. Voor die trouwerij heeft de Amsterdamse kostuumontwerper Yan Tax een mantelpakje voor mij gemaakt. Hij heeft mooie stof gekocht en Joyce, zijn geweldige naaister, heeft het in elkaar gezet. Ik heb meer mantelpakjes. Ik houd van rokjes, ik heb goede benen.'

6. Animatie: Zaliger, Nina Gantz, 2010

'Ik ben reuzetrots op Nina, die zo'n succes heeft met haar animaties. Dat je guppie in Engeland naar zo'n prestigieuze internationale school mag, waar echt niet iedereen wordt aangenomen. Ik weet nog dat ze eerst een week lang in het Engels moest verantwoorden waarom zij op die school wilde. Ze kwam terug, haar koffer ging open en ik rook echt angstzweet. Dat had ik nog nooit eerder geroken.

'Ze werd aangenomen, maar toen ging ze eerst toch niet, want haar vriendin Ari Deelder had hulp nodig bij een film. Maar de school belde, dat ze voor de helft van de prijs mocht komen, zo graag wilden ze haar hebben. Dat hadden ze goed gezien, want voor haar eindexamenfilm won ze meteen een Bafta. Ze heeft nog een ander filmpje gemaakt, waarmee ze is afgestudeerd op de kunstacademie Sint Joost in Breda. Het heet Zaliger, en duurt drie minuten. Nina zoekt haar onderwerpen vaak dicht bij huis, wat haar moeder trouwens ook doet, op het toneel. Bij dit filmpje deed ze dat ook. Het gaat over een weduwnaar. Mijn man Harald, niet Nina's vader overigens, was net dood, dus ze heeft de boel omgedraaid: van een weduwe maakte ze een weduwnaar. Het filmpje beeldt het gemis van een echtgenoot uit. (stilte) Ja. Ach.'

7. Restaurant: Oliva in Rotterdam

'Eten en drinken doe ik graag, allebei. Olivia is mijn favoriete restaurant in Rotterdam. Het is Italiaans, het personeel is heel leuk, en ze hebben een heel goede kok. Je kunt ook nog overleggen: mag ik hier polenta bij, want ze maken dus heerlijke polenta, die ze snijden en zo lekker bakken.

'Nu ik niet meer rook, sinds tweeënhalve maand, lust ik ook veel meer toetjes. Overdag gaat het me makkelijk af, niet roken, maar 's avonds wil ik het liefst de gordijnen in een oude krant rollen en oproken. En dan ga ik snoepen, of ik neem een toetje, als vervanging van het kopje koffie, cognacje en sigaretje.'

8. Documentaire: Tosca's Kiss, Daniel Schmid, 1984

'Casa di Riposa is een bejaardentehuis in Milaan voor oudere operazangers en -zangeressen, opgericht door componist Giuseppe Verdi. Daar gaat deze documentaire over. Ondanks de ouderdom hebben deze mensen nog steeds ambitie, en ook nog steeds kinnesinne.

'Dat gaat zo van: o, daar heb je hem, hij denkt dat hij heel wat is want hij heb één keer in de Scala (theater in Milaan, red.) gestaan, nou, ik heb toevallig víjf keer in de Scala gestaan. Ze zingen ook nog, en er is romantiek. Toen ik het keek, dacht ik: dit moet een toneelstuk worden. Ik wil dit spelen. Maar ik ben nog niet oud genoeg, ik moet nog even wachten.'

9. Beeldende kunst: The Matter of Time, een stalen installatie van Richard Serra in het Guggenheim Museum in Bilbao

'Als je Bilbao inloopt, een gewoon Spaans stadje, zie je ineens achter die kleine huisjes dat rare zilveren ding verschijnen, dat het Guggenheim is. En daarin staan dan die muren van staal van Richard Serra.

'Het is geen kunst waar je van denkt: mooi, dat zou ik nou weleens in huis willen hebben. Het is gigantisch, een doolhof van roestend staal. Het lijkt alsof je door het Kanaal van Korinthe loopt (een waterweg in Griekenland met steile wanden, red.). Kolere, denk je dan, wat ben ik een klein mensje. Dat gevoel kan ik ook hebben op een ijsschots in het zuidelijkste puntje van Chili, of op IJsland bij een gletsjer. En ik denk ook: hebben ze dit ijzerwerk eerst neergezet en toen het museum eromheen gebouwd? Dat kán bijna niet anders. Of ze moeten het in delen naar binnen hebben gebracht en het daar in elkaar hebben gelast. Maar zo ziet het er niet uit.'

10. Stad: Parijs

'In Parijs hoor ik een beetje thuis. Ik spreek goed Frans, want ik ben au pair geweest op mijn 17de, en daar pluk ik nog steeds de vruchten van. Ik ga het liefst minstens één keer per jaar, en dan heb ik zo mijn eigen routetje: Jardin de Luxembourg, Musée de la Chasse, Le Marché aux Puces, wandelen van het Palais Royal tot aan de Champs Elysées en dan een kopje thee drinken bij de Tuilerieën.

'Ik was er laatst nog, met schrijfster Maria Goos. Die vroeg: waarom is iedereen zo vrolijk tegen ons? Omdat die Parisiennes allemaal met zó'n muil lopen, van: je wilt me zeker versieren, nou, mooi niet! En wij zijn daar aan het stralen: mogen wij die tafel bij het raam, merci, wat zijn we daar blij mee. Dan zijn die mannen de hele avond gezellig tegen je.

'Ik zou best de helft van het jaar in Parijs willen wonen, maar dat kan ik niet betalen. Misschien ga ik er mijn memoires schrijven, zodat Maria een solo voor me kan maken. Wie weet, ooit.'