Dag 3 van de avondklok in Nederland: rellen, plunderingen, traangas en ruim 180 arrestaties

In totaal werden afgelopen nacht 184 arrestaties verricht. Rond middernacht waren dat er nog 151. Over de omvang van de schade kan de woordvoerder van de politie nog geen uitspraken doen. Ook het aantal gewonde agenten is nog niet bekend. In Rotterdam waren dat er in ieder geval tien. In die stad zijn tot nu toe 60 mensen opgepakt. In Den Bosch werden 52 verdachten aangehouden, van wie er nog 50 vastzitten.

Burgemeesters van de steden reageerden geschokt en boos op het geweld van de voornamelijk jeugdige relschoppers. ‘Schaamteloze dieven, ik kan niet anders zeggen’, reageerde burgemeester Aboutaleb van Rotterdam op de plunderingen in zijn stad. Hij vond het ‘verdrietig’ dat hij met traangas moest dreigen. ‘Dat heb ik in mijn hele carrière als burgemeester nog nooit hoeven doen.’

Beroep op ouders

Burgemeester Jack Mikkers van Den Bosch maakte zich zorgen over het veiligheidsgevoel in zijn stad. ‘De beelden snijden door je hart.’ Burgemeester Halsema van Amsterdam deed tijdens de rellen een beroep ouders om hun kinderen binnen te houden.

Politiechef Woelders waarschuwde maandagavond bij Nieuwsuur dat de politie dit niet oneindig kan volhouden. Er is veel mankracht nodig voor het opsporen van relschoppers via videobeelden en voor het monitoren van sociale media op nieuwe acties. De politie hield maandag meerdere personen aan die ervan worden verdacht via sociale media oproepen te hebben geplaatst voor rellen in verschillende plaatsen.

In reactie op de rellen komt de VVD met een voorstel om journalisten en particulier beveiligers beter te beschermen tegen geweld. Daartoe zou een wetsvoorstel, waarin nu alleen belagers van hulpverleners strafbaar zijn, uitgebreid moeten worden. Kamerlid Jeroen van Wijngaarden: ‘Als dat tuig onze hulpverleners, beveiligers of journalisten aanvalt, past maar één straf en dat is celstraf.’ De Tweede Kamer debatteert dinsdag over het wetsvoorstel.

De onrust begon in Rotterdam waar aanvankelijk zo’n honderd jongeren zich aan het begin van de avond verzamelden nabij de Beijerlandselaan. De ME voerde charges uit om de menigte te verspreiden.

Traangas

Later zette de politie traangas in. ‘Denk na en blijf weg’, waarschuwde de politie op Twitter. Behalve met vuurwerk werd er ook met stenen naar de politie gegooid. Het aantal jongeren groeide snel uit tot enkele honderden. Op beelden van sociale media is te zien dat er ook winkels werden geplunderd. Burgemeester Ahmed Aboutaleb kondigde een noodbevel af voor het gebied, kort voor de avondklok inging.

Een agent raakte gewond tijdens de rellen. Hij brak zijn been. De politie heeft 25 mensen aangehouden. Ook heeft een agent een waarschuwingsschot gelost toen collega’s in het nauw werden gedreven.

In Geleen greep de politie in toen grote groepen jongeren zich verzamelden in onder andere het centrum. Het ging om zo’n tweehonderd jongeren. Ook hier werd vuurwerk afgestoken. Om te voorkomen dat er grootschalige rellen zouden uitbreken en vernielingen werden aangericht, besloot de politie de jongeren uit elkaar te drijven. Burgemeester Hans Verheijen had een noodverordening afgekondigd om sneller ingrijpen van de politie mogelijk te maken. Twaalf verdachten zijn opgepakt, onder wie enkele minderjarigen.

Ook in Zwolle moest de ME in de loop van de avond worden ingezet. Zo’n 150 tot 200 man gingen hier de straat op. Zeker drie personen werden gearresteerd. De gemeente heeft voor maandagavond en de komende nacht een noodbevel uitgevaardigd voor verschillende delen van de stad. ‘Mensen die zonder geldige reden in deze gebieden aanwezig zijn worden weggestuurd of aangehouden’, aldus de gemeente op Twitter.

Sociale media

In Amsterdam verrichtte de politie acht arrestaties tijdens rellen in de Molukkenstraat en omgeving. Eerder op de dag was op sociale media opgeroepen bijeen te komen in de straat. Volgens de politie werden er vernielingen aangericht. Ook was op beelden te zien hoe met luid vuurwerk werd gegooid en een politiebusje werd vernield.

De politie was in groten getale aanwezig om flinke rellen te voorkomen, maar toch was het enige tijd onrustig. Burgemeester Femke Halsema deed een dringend beroep op ouders om hun kinderen binnen te houden. ‘We zijn overal op voorbereid en zullen dit niet accepteren’, aldus Halsema op AT5 over het geweld. ‘En ik zou tegen diegene willen zeggen die het overweegt: doe het niet. Want je maakt een ravage van je eigen stad, de stad waar je van houdt. Tegen ouders zou ik willen zeggen: houd je jongeren binnen.’

Ook uit Helmond, Den Bosch en Haarlem waren er meldingen van onrust en van agenten die het doelwit werden van vuurwerk en straatstenen. In Den Bosch trokken relschoppers, na het ingaan van de avondklok, door de binnenstad. Winkels werden geplunderd.

De relschoppers verplaatsten zich ook richting het Jeroen Bosch Ziekenhuis. ‘Door adequaat ingrijpen van de politie, de GHOR en de beveiliging van het ziekenhuis, heeft het ziekenhuis geen schade geleden en is de zorg niet in het gedrang gekomen’, schrijft het ziekenhuis op de website. ‘Wat er feitelijk gebeurde bij het ziekenhuis, viel uiteindelijk mee. Maar de impact op onze medewerkers, de maatschappij en de zorg is erg groot.’

Onafhankelijk onderzoek

De Bossche burgemeester Jack Mikkers wil een onafhankelijk onderzoek naar de ongeregeldheden in zijn stad. Hij wil zo achterhalen of de autoriteiten juist gehandeld hebben. ‘Het duurde best lang tot de ME beschikbaar was’, zegt Mikkers tegen het Brabants Dagblad. ‘Dat is geen verwijt, maar een constatering.’

‘Zijn de stappen die we gezet hebben de juiste? Wat hadden we meer kunnen doen om de plunderingen te voorkomen? Daarbij staat alles ter discussie. De burgers van Den Bosch hebben er recht op dat de onderste steen bovenkomt over wat er vanavond is gebeurd’, aldus Mikkers tegen de krant.

Volgens hem zijn er tientallen arrestaties verricht. ‘Mijn belangrijkste zorg zit nu bij het veiligheidsgevoel in de stad. De beelden die iedereen heeft gezien, doen pijn. Die snijden door je hart. Dat is ook mijn grootste zorg op dit moment: de angst die erin is geslopen bij burgers en ondernemers, die zo hard werken. En dan komen er onverlaten die erop los slaan.’

In Haarlem werden veertien verdachten aangehouden. Politiechef Willem Woelders zei in Nieuwsuur dat de mobiele eenheid traangas heeft gebruikt om groepen te verspreiden en agenten te ontzetten.

Burgemeester Jos Wienen noemt de rellen en het vandalisme onacceptabel. ‘De gebeurtenissen vanavond waren een ernstige verstoring van de openbare orde. De coronamaatregelen zijn voor iedereen zwaar, we snakken allemaal naar meer bewegingsvrijheid. Maar dat geeft niemand het recht om tijdens de avondklok in groepen door de stad te trekken, brand te stichten, vuurwerk af te steken en vernielingen te plegen.’

Vanuit Haarlem meldde een persfotograaf van Nieuwsfoto.nl dat er een steen naar zijn hoofd werd gegooid. Op een later geplaatste video is te zien dat een groep hem benadert, maant weg te wezen en hem daarna bekogelt. Vermoedelijk dachten ze dat hij een agent in burger was.

Diverse steden probeerden met noodbevelen en noodverordeningen te voorkomen dat het uit de hand liep. Met een noodverordening kan voor een langere periode in een bepaald gebied worden opgetreden. In Nijmegen en Roermond was een noodbevel van kracht. In Venlo en omgeving en in het centrum van Roosendaal werd gekozen voor een noodverordening. Grote onrust in deze steden bleef uit.

Den Haag

In Den Haag leek de Hobbemastraat, in de Schilderswijk, wederom het toneel te worden van onlusten. Maar de ME was al vroeg op de avond in grote getalen aanwezig, waardoor onruststokers niet de overhand konden krijgen. Wel vond er volgens verslaggevers van Omroep West een kat- en muisspel plaats in de buurt en werd er een klein brandje gesticht. Vlak na de start van de avondklok was de rust teruggekeerd.