Cuba laat twee Tsjechen vrij na publieke 'bekentenis'

De beide Tsjechen waren op 12 januari gearresteerd, vier dagen nadat zij voor een vakantie op het eiland waren aangekomen. Cuba beschuldigde hen van het onderhouden van 'subversieve contacten'. Pilip en Bubenik hadden in de Verenigde Staten contact gehad met een organisatie van uitgeweken Cubanen, en in Cuba zelf hadden zij gesproken met dissidenten. Volgens de Cubaanse wet konden zij als 'agenten' van de Verenigde Staten tot twintig jaar gevangenisstraf worden veroordeeld.

Hun arrestatie voerde de toch al kwakkelende relaties tussen Tsjechië en Cuba naar een nieuw dieptepunt. De verhouding tussen de voormalige communistische broederlanden was al ernstig verslechterd sinds de 'fluwelen revolutie' in 1989 een einde maakte aan het communistisch bewind in Praag. In de ogen van de Cubaanse leider Fidel Castro schaarde Tsjechië zich in 1989 onder de 'verraders', en werd het een 'lakei en marionet van het Yankee-imperialisme'. De relaties tussen Cuba en Tsjechië verslechterden nog verder toen Tsjechië vorig jaar een VN-resolutie steunde waarin de schendingen van de mensenrechten in Cuba werden veroordeeld. Bubenik speelde als studentenleider een vooraanstaande rol in de 'fluwelen revolutie'.

Meteen na hun arrestatie eiste Cuba dat de Tsjechische regering openlijk haar excuses zou maken. Maar de Tsjechische president Vaclav Havel en premier Milos Zeman weigerden dat pertinent. In plaats daarvan veroordeelden zij de arrestatie, die Havel een ernstige schending van de mensenrechten noemde. Ook de Verenigde Staten en de Europese Unie protesteerden bij Cuba.

De protesten hadden geen merkbaar effect. Ook een zware delegatie onder leiding van senaatsvoorzitter Petr Pithart faalde. Pithart had zaterdag nog een 'openhartig onderhoud' met Fidel Castro, maar zei na afloop dat zijn poging was mislukt. Pitharts delegatie - naar Cuba gereisd op verzoek van Fidel Castro zelf - moest zondag onverwacht met lege handen terugkeren naar Praag.

Pas de bemiddeling door de Internationale Parlementaire Unie (IPU), een wereldorganisatie van parlementen, en vooral de openbare 'bekentenis' van Pilip en Bubenik zelf leidden maandag alsnog tot hun vrijlating.

De verklaring geschiedde in het bijzijn van enkele buitenlandse diplomaten die speciaal bijeen waren gebracht. In hun verklaring gaven de beide Tsjechen toe dat zij de nationale Cubaanse wetten hadden geschonden, en als zij daarmee het Cubaanse volk hadden beledigd, maakten zij daarvoor hun excuses. Deze verklaring was weliswaar geen officieel Tsjechisch excuus, maar excuus genoeg om beide partijen gezichtsverlies te besparen.