Crisis is een westers waandenkbeeld

Aan de ene kant dreigt China na een zwarte maandag op de beurs de wereld mee te slepen in een nieuwe financiële crisis. Gevreesd wordt dat de reële Chinese economie verslechtert.

Marije Vlaskamp
null Beeld Carolyn Ridsdale
Beeld Carolyn Ridsdale

Selectieve waarneming

'Sommige mensen in de wereld praten al ongeduldig over het zogenaamde einde van het Chinese model, of een verborgen financiële crisis in China. Natuurlijk is het Chinese volk allang niet meer verrast over deze selectieve waarneming van de westerse publieke opinie.'
Volksdagblad, commentaar De Stem van China, 27-08-2015

Maandag was Zwarte Maandag op de Chinese beurzen, die de rest van de wereld meesleepten. Na dagen droge meldingen over de maatregelen van de Centrale Bank kwamen de Chinese staatsmedia op woensdag met hun commentaren op de situatie op de beurs. Inderdaad, 'situatie', het woord crisis wordt niet genoemd. Dat er een crisis is, is een waandenkbeeld van het Westen. Dat wil maar niet begrijpen dat China juist al een tijd lang bezig is met het vormgeven van een nieuwe economie.

Rubriek

De andere kant is een nieuwe rubriek waarin wekelijks een actuele kwestie ondersteboven wordt gehouden of binnenstebuiten gekeerd.

Het Nieuwe Normaal

'Het Nieuwe Normaal komt met nieuwe problemen en tegenstellingen, er komen langzaam nieuwe risico's naar boven. Of we ons succesvol kunnen aanpassen aan dit Nieuwe Normaal hangt af van de intensiteit van onze economische hervormingen.'
President Xi Jinping in zijn openingsspeech bij de APEC-top in Peking, 9-11-2014. (Bron Staatpersbureau Xinhua)

De geesten van het Chinese volk worden al anderhalf jaar lang rijp gemaakt voor economisch mindere tijden. Dat bewustwordingproces gaat gepaard met slogans. Zo heet economische achteruitgang het Nieuwe Normaal. Daarmee is Xi Jinping min of meer uitgepraat over de economie. De kelderende beurzen laat hij over aan zijn premier. Die heeft allerlei verklaringen voor de koersval. Eén ding staat vast: het ligt niet aan China.

Substantiële fluctuaties

'Op dit moment zijn de economische omstandigheden wereldwijd ingewikkeld en verbijsterend, met substantiële fluctuaties in de markt die de Chinese economie hebben beïnvloed. Maar China kan zijn jaarlijkse economische ontwikkelingsdoel nog halen.'
Premier Li Keqiang tijdens een werkbezoek aan Kazachstan, 26-08-2015. (Bron International Bussiness Times)

Pas als de beloofde groeicijfers niet gehaald worden, zou eventueel sprake kunnen zijn van een crisis, maar dan een politieke. Want voor Chinese bestuurders is zo'n groeidoel heilig. Voor dit jaar is 7 procent economische groei afgesproken en die komt er ook, zegt de premier keer op keer. Natuurlijk is dat laag vergeleken bij de dubbele cijfers van de afgelopen decennia, maar langzamer groeien is juist precies wat de overheid wil. China zit immers nog steeds met de kater van de economische wereldcrisis van 2008. Toen heeft Peking de economie veel te hard gestimuleerd. Of het nu onrendabele infrastructuur was of woonwijken vlak naast opslagterreinen voor gevaarlijke chemische stoffen: met makkelijke leningen mocht en kon alles worden gebouwd. Als het bruto nationaal product maar bleef groeien.

Bloed

'We willen geen bruto nationaal product meer waar bloed aan kleeft. China moet eens goed over zichzelf nadenken.'
Commentaar communistische website Rode Liederen Club naar aanleiding van de ramp in Tianjin, 28-08-2015

Die afgedwongen overhaaste groei heeft een prijs, bleek uit dodelijke ongelukken. Neem de recente ontploffing in de haven van Tianjin, die meer dan honderd mensen het leven kostte en de woningen van vele duizenden mensen vernielde. Veel Chinezen willen ook een beetje minder overspannen economie. Nu komt de op een na grootste economie ter wereld in kalmer vaarwater, heet het: een gecontroleerde aanpassing aan het Nieuwe Normaal. Paniek op de aandelenmarkt is vooral vervelend omdat de bevolking het gevoel zou kunnen krijgen dat de overheid zijn greep op de economie kwijt is. Voor dat probleem heeft de eenpartijstaat een beproefde methode.

Diepteanalyse

'Stop zonder uitzondering met discussies, interviews met deskundigen en live-verslaggeving op locatie. Verricht geen diepteanalyse. Geen speculatie of inschatting van de richting die de aandelenmarkt opgaat. Overdrijf paniek of verdriet niet. Gebruik geen emotioneel beladen woorden als crisis (...) en ineenstorting.'
Instructie van het staatsorgaan dat verantwoordelijk is voor censuur aan Chinese media, 23-07-2015 (Bron China Digital Times)

Al puilen de kranten in het Westen uit van de verhalen over de Chinese crisis, in China zelf is het business as usual. Gewoon Normaal. Behalve op sociale media.

Hartritme

''s Ochtends kijk ik naar de aandelenkoersen en 's middags laat ik op de afdeling cardiologie naar mijn overspannen hartritme kijken.'
Een belegger op Sino Weibo, de Chinese variant van Twitter

Wilt u belangrijke informatie delen met de Volkskrant?

Tip hier onze journalisten


Op alle verhalen van de Volkskrant rust uiteraard copyright.
Wil je tekst overnemen of een video(fragment), foto of illustratie gebruiken, mail dan naar copyright @volkskrant.nl.
© 2023 DPG Media B.V. - alle rechten voorbehouden