Crimineel stort zich op fraude met zorgbudget

‘Op kosten van ons zorgbudget werden ze aan het werk gezet in de criminele industrie. Veel maffer en schokkender kan het niet worden’, zegt Paul Depla, burgemeester van Breda.

De zaak kwam in 2017 aan het licht nadat een cliënt haar verhaal had gedaan bij een ambtenaar. De directeur van het zorgbureau bleek na onderzoek ‘een bekende uit de drugsindustrie’. Na de melding werd hij betrapt met een zak hennep in zijn bedrijfsauto en in een van zijn panden werd een hennepplantage opgerold, aldus de gemeenten.

Volgens Depla hebben ‘criminelen ontdekt dat ze op lokaal niveau enorm veel geld kunnen verdienen. In het ­sociale domein hebben we zoveel potten met geld. Je ziet dat ze zich erop storten.’

Malafide bureaus

Met een pgb kunnen hulpbehoevenden zelf hun zorg inkopen bij wie zij willen. Bekend is dat handige ondernemers hierop inspelen door het beheer van het budget uit handen te nemen van kwetsbare pgb-houders, die bijvoorbeeld het systeem niet helemaal snappen of de taal niet spreken. ‘Maar nu zie je ook dat zorggeld wordt gebruikt om criminele ­activiteiten te ondersteunen. De verbinding tussen onder- en bovenwereld wordt hier pijnlijk zichtbaar’, zegt burgemeester Frank Petter van Bergen op Zoom. In zijn gemeente lopen verscheidene onderzoeken naar dit soort malafide zorgbureaus.

Het fraudeteam van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) kreeg sinds zijn oprichting twee jaar geleden 130 hulpverzoeken van gemeenten op het gebied van zorgfraude. Sinds vorig jaar merkt het team een toename van grootschaliger fraude door zorg­bureaus die speciaal voor dit doel ­worden opgericht door criminelen. ‘Mensen die uit een heel andere branche komen en bijvoorbeeld een autosloperij hadden, richten ineens een bv op om in de zorg actief te worden’, zegt coördinator Pauline de la Court van het fraudeteam van de VNG. ‘We zien dan vaak dat zo’n malafide bedrijf het in meerdere gemeenten probeert en dat de fraude samengaat met andere criminele activiteiten, zoals belastingontduiking.’

Drugscriminaliteit

In Utrecht dook begin april nog een grote zaak op: twee broers worden ervan verdacht ongeveer 6 miljoen euro aan pgb-gelden achterover te hebben gedrukt met een thuiszorgbureau.

Dat zorgfraude wordt gecombineerd met drugscriminaliteit – zoals in Bergen op Zoom en Breda – komt volgens De la Court in een enkel geval aan het licht. ‘Dan kun je bijvoorbeeld ook denken aan kwetsbare mensen in een beschermd wonen-setting, die beïnvloedbaar zijn en worden aangezet om dingen te doen die niet mogen. Sommige ex-verslaafden, jonge voormalig delinquenten of ouderen zijn gemakkelijk te manipuleren en intimideren. Dan zijn ze eigenlijk meer slachtoffer dan dader.’

Hoeveel cliënten hebben gewerkt in de hennepplantage van de Brabantse zorgaanbieder is onduidelijk. Het Functioneel Parket, het onderdeel van het Openbaar Ministerie dat complexe fraude behandelt, is niet overgegaan tot vervolging. De ondernemer zelf ontkent desgevraagd alle aantijgingen en zegt van een hennepkwekerij niets te weten.