Correspondentie Neelie Kroes en Rutte over Uber onthuld: ‘Je moet hem ontmoeten’

‘In Goult aan het genieten? Of inspecteer je je Koninkrijk? Ben jij volgende week weer in het Torentje? Zo ja, heb jij volgende week een 1/2 u voor mij? Heb een fascinerende ontmoeting gehad met founder van Uber. Kan mijn kleinzoon zijn. Hij doet mij denken aan Steve Jobs toen ik bij hem thuis over de vloer kwam. Je moet hem ontmoeten. Ned heeft kansen.’ De sms die Neelie Kroes op woensdag 19 augustus 2015 aan Mark Rutte stuurde, is een mengeling van bravoure, opportunisme en borstklopperij.

Het bericht maakt onderdeel uit van donderdag door het kabinet vrijgegeven documenten, die onder andere door de Volkskrant zijn opgevraagd via een wob-procedure. Deze documenten vergezellen de schriftelijk beantwoorde vragen van een aantal Kamerleden (onder wie Pieter Omtzigt) naar aanleiding van Kroes’ lobbywerk voor taxidienst Uber.

Afgelopen zomer werd bekend dat voormalig Eurocommissaris en VVD-coryfee Neelie Kroes in 2015 en 2016 heimelijk voor Uber heeft gelobbyd. Dat kwam naar buiten via de zogenoemde Uber Files, een verzameling interne documenten die via de Britse krant The Guardian zijn gedeeld met internationale media, waaronder in Nederland Trouw en Het Financieele Dagblad.

Afkoelperiode

Als Eurocommissaris was Kroes tussen 2004 en 2014 verantwoordelijk voor de portefeuille Mededinging en daarna Digitale Agenda. In die hoedanigheid had ze ook met Amerikaanse techbedrijven te maken, waaronder Uber. Zodra in mei 2016 haar ‘afkoelperiode’ zou zijn verstreken – bedoeld om belangenverstrengeling te voorkomen – zou ze aantreden als lid van Ubers adviesraad. Ze zou twee ton per jaar krijgen.

In 2015 ging ze echter stilletjes alvast aan de slag, hoewel dat verboden is. Het voorstel aan premier Rutte om Ubers topman Kalanick te ontmoeten, vond plaats in het tijdsvak waarin Kroes geen lobbywerk mocht verrichten. Uit het vrijgegeven sms-verkeer wordt duidelijk hoe Kroes te werk ging.

Rutte reageerde niet direct op het amicale sms’je van Kroes, maar liet een ambtenaar een mail uit zijn naam opstellen, ‘enthousiast en passend van toon’. Het verzoek van Kroes om Kalanick in zijn Torentje te ontvangen, wimpelde hij af vanwege de juridische procedures waarin Uber op dat moment was verwikkeld: de Inspectie Leefomgeving en Transport vond dat de dienst Uberpop illegaal was.

Wel in voor een tête-à-tête in Davos

‘Om die reden vind ik het nu geen goed idee om de ceo van Uber te ontvangen’, mailde Rutte. Maar, pragmatisch als de minister-president is, een wat informeler ‘tête-à-tête in Davos’ moest geen probleem zijn. Uiteindelijk ontmoetten de twee elkaar begin 2016 tijdens een bezoek van de premier aan San Francisco. Kroes was daarbij aanwezig.

Zelf heeft Kroes altijd volgehouden dat ze de regels niet heeft overtreden. Ze stelde afgelopen zomer dat ze ‘tot mei 2016 noch een formele noch informele rol bij Uber’ heeft gehad. Het Europese bureau voor fraudebestrijding Olaf doet op dit moment onderzoek naar het lobbywerk van Kroes. Als blijkt dat Kroes de regels heeft overtreden, kan Brussel overgaan tot sancties, door haar bijvoorbeeld te korten op het pensioen.