Correspondent Sterre Lindhout over afscheid nemen van Angela Merkel

‘Ik heb laatst eens opgezocht hoeveel ik over haar heb geschreven’, zegt Sterre Lindhout, Duitsland-correspondent. ‘Ik voerde mijn naam in het krantenarchief in met haar naam. Ik was zelf een beetje overweldigd over de hoeveelheid artikelen die verscheen. Honderden stukken waren het, waarin haar naam voorkwam. Angela Merkel heeft mijn tijd als correspondent wel getekend.’

Dit najaar markeert het moment dat het fenomeen Merkel vertrekt van haar post als bondskanselier. Zestien jaar heeft Merkel aan het hoofd gestaan van een van de machtigste naties van Europa. Min of meer toevallig is het ook het moment dat Lindhout vertrekt, na zes jaar correspondentschap.

Zes jaar schrijven over Duitsland onder haar leiding, stoppen op hetzelfde moment – voel jij een band met Merkel?

‘Ik moet gelijk denken aan Lisa Bouyeure’s column over die herinneringen aan waar je was op 9/11.’ Lindhout lacht. ‘Het een staat geenszins in verhouding tot het andere – haar vertrek versus het mijne. Maar ik merkte bij het maken van mijn serie over haar, dat ik veel de neiging heb om mijn perspectief erin te schrijven, terwijl ik dat niet snel doe. Dat zal zeker te maken hebben met dat mijn tijd als correspondent zo met haar samenviel.’

Ze schreef ter afscheid aan de bondskanselier een serie over de vele gedaanten van Merkel, waarvan het laatste deel vandaag in de krant staat. Het moest een serie zijn, omdat er simpelweg te veel aspecten aan de bondskanselier waren om alles in één stuk te verwerken. Lindhout: ‘Een groslijst van invalshoeken leverde al twintig verschillende aspecten op. Dat vond mijn chef wat te gortig, daar zou maanden werk in zitten. Ik heb het teruggebracht tot acht.’

De thema’s: Merkel de Oost-Duitse, Merkel de ‘Mutti’ van de Duitsers, Merkel de feminist, Angela ‘wir schaffen das’ Merkel, het CDU-lid, de klimaatvoorvechter, de crisismanager, en de laatste, Merkel het mysterie.

Hoe is het geweest om verslag te doen van Duitsland onder haar leiding?

‘Ik denk wel dat ik het spannendste deel van haar bondskanselierschap heb meegemaakt. Mijn eerste werkdag, 31 augustus 2015, was de dag dat zij haar ‘wir schaffen das’ uitspraak deed. Dat bleek achteraf een groot omslagpunt.

‘Twee jaar ervoor was ze verkozen met een monsterzege, ruim 40 procent van de stemmen. Toen was Merkel bijna ónomstreden. In die jaren ging het goed met Duitsland: de economische moeilijkheden van het begin van de eeuw waren overwonnen, er was het gevoel van een land dat eindelijk na een moeilijke geschiedenis ergens was aangekomen en vrede met zichzelf had. En toen begon in 2015 vrij abrupt door de komst van al die vluchtelingen een hoofdstuk waardoor dat allemaal op losse schroeven kwam te staan.

‘Tegelijkertijd kreeg Merkel in het buitenland juist een reputatie van de vertegenwoordiger van westerse waarden. Dat ze door TIME tot persoon van het jaar werd benoemd, was ook in 2015. Terwijl zij de laatste jaren niet meer zo oppermachtig was als in 2013 en ook in haar eigen partij inmiddels best omstreden is.’

Voor veel Nederlanders wás Merkel de Duitse politiek van de afgelopen jaren, lijkt het – klopt dat?

‘Sinds een paar jaar is dat minder, maar de eerste drie jaar van mijn correspondentschap was dat inderdaad zeker zo. Met alles wat er aan de hand was in Duitsland kwam vanuit Nederland de vraag: wat vindt Merkel ervan? Merkel heeft iets gezegd, daar moeten we iets mee! Dat snapte ik ook wel, maar er waren nog veel meer stemmen belangrijk in Duitsland. Maar ze is een groot politica geweest, een die haar partij domineerde. Ze lijkt de CDU nu in ieder geval in een identiteitscrisis te storten.’

De Duitsers trekken op 26 september naar de stembus. De CDU wordt in de peilingen gehinderd door een interne richtingenstrijd, nu het vertrek van Merkel aanstaande is. Hoewel eerst een duel tussen die Grüne en CDU werd voorspeld, lijkt nu het sociaaldemocratische SPD onder leiding van Olaf Scholz de beste kans te maken. Lindhout: ‘Ik ben heel benieuwd hoe Duitsland zich met een andere bondskanselier op zal stellen tegenover China en de VS. Zeker als er echt een sociaal-democratische kanselier komt.’

Collega Remco Andersen neemt het eind september van je over in Duitsland, jij mag je gaan verbazen over Zuid-Holland, als correspondent vanuit Rotterdam.

‘Ja, dat wordt schakelen in vergelijking met een heel land verslaan. Maar ook interessant, want ik kom zelf uit die regio. Ik vertrek omdat mijn termijn erop zit, deels met pijn in het hart, maar ik vind het ook wel leuk dat er een nieuw iemand is die dat gaat aanpakken. Ik ben benieuwd hoe mijn Duitse vriend nu tegen mijn land aan gaat kijken.’

Je hebt zoveel over Merkel geschreven – heb je haar ook ontmoet of geïnterviewd in de afgelopen zes jaar?

‘Ik heb haar best vaak in levende lijve gezien, op persmomenten, en af en toe een directe vraag kunnen stellen bij een persconferentie. Maar altijd op afstand, want in de Duitse pers is een hele hiërarchie met alle hotemetoten van de omroepen en Die Zeit en Der Spiegel die in haar buurt mogen komen. Het voetvolk, de rest van de pers, mag daar een beetje staan en omheen drentelen.

‘Ik heb het wel eens geprobeerd, maar het is me nooit gelukt om een interview met haar te regelen. Dat lukt ook bijna geen enkele internationale krant, ze is extreem hard to get.

‘Eerlijk gezegd twijfel ik hoeveel zo’n politiek interview me zou interesseren. Ik merk dat ik zelf het liefst een persoonlijk magazine-interview met haar zou doen. Na zestien jaar op het wereldtoneel is ze nog steeds een mysterie – vandaar is dat ook het thema van die laatste aflevering van de serie. Doordat ze heel weinig prijsgeeft, door die stoïcijnse houding.

‘Ik had haar heel graag gevraagd over hoe zij de vereniging van Duitsland heeft ervaren, hoe zij tegen haar eigen partij aankijkt, en dan die bijnaam Mutti. Bijna iedereen vraagt zich toch af: wat denkt ze nou écht?’