NieuwsNertsenfarms
Corona-uitbraak door nertsen veel heftiger dan bekend: zeker 66 mensen besmet
De corona-uitbraak op de nertsenboerderijen van Brabant, Limburg en Gelderland was veel heftiger dan tot dusver bekend. Niet enkele, maar zeker 66 werknemers en eigenaars moeten er besmet zijn geraakt door hun nertsen, van wie een flink aantal rechtstreeks. Dat blijkt uit een nieuwe, gedetailleerde analyse van de uitbraak.
Een gistend, borrelend kweekvat, waarin het virus gemiddeld twee nieuwe mutaties per maand opdoet, en voortdurend heen en weer springt tussen nertsen, werknemers en de katten die er rondscharrelen. Dat is het beeld dat wetenschappers die verbonden zijn aan tien Nederlandse onderzoeksinstituten schetsen van de corona-uitbraak op de nertsenfarms.
Het team analyseerde de genetische stamboom van het virus op de eerste zestien Nederlandse bontboerderijen waar het virus werd vastgesteld – dat was tot begin juni, inmiddels is dat aantal meer dan verdubbeld. Op de zestien boerderijen trof men 66 mensen en elf katten die een ‘nertsenvariant’ van het virus hadden opgelopen.
Zeker vijf sprongen
‘Of ze het virus allemaal rechtstreeks van de nertsen hebben gekregen, of dat er sprake is van besmettingen onderling, weet je meestal niet’, zegt hoogleraar virologie Marion Koopmans (Erasmus MC), leider van het onderzoek. Maar aangezien de wetenschappers vijf ‘clusters’ nertsenvirussen vonden, is het aannemelijk dat het virus in juni al zeker vijf keer de sprong van de nerts naar de mens had gemaakt.
Epidemioloog Lidwien Smit (Universiteit Utrecht) wijst er bovendien op dat liefst tweederde van alle geteste medewerkers sporen had van besmetting. ‘Dat is zelfs een hoger percentage dan je in gezinssituaties ziet. Dat alleen al maakt het aannemelijk dat er veel meer mensen direct besmet zijn geraakt van nertsen dan die paar waarvan we het al wisten.’
Nadat men in april in twee stallen voor het eerst besmette nertsen had gevonden, noemde minister van Landbouw Carola Schouten de kans op overdracht naar de mens nog ‘verwaarloosbaar’. Een maand later kwam het eerste geval aan het licht van een werknemer die zeer waarschijnlijk ziek was geworden van een nerts. Weer een maand later kwam daar nog een geval bij. Dat was slechts het topje van de ijsberg, blijkt nu.
Geen gevaar omwonenden
Direct gevaar voor omwonenden lijkt er overigens niet te zijn geweest. De onderzoekers vonden geen enkel geval waarbij een nertsenvirus ‘weglekte’ naar de buurt.
Dat maakt het meteen raadselachtig hoe het virus op de boerderijen is beland, en zeker elf keer van stal naar stal is gegaan. In één geval is duidelijk dat het virus werd geïntroduceerd door een besmette werknemer. Bij andere gevallen is dat een raadsel: misschien heeft een pendelende werknemer of leverancier het virus verplaatst. Verspreid door de lucht heeft het virus zich in elk geval niet, zegt Smit. ‘We zien bedrijven die pal naast elkaar zitten, en toch een ander cluster virussen hebben.’
Zó gretig gaat het virus rond onder nertsen, dat Koopmans zelfs niet uitsluit dat de bontindustrie een rol heeft gespeeld bij het overspringen van het virus naar de mens in China. ‘Dit zou een plausibele tussenstap kunnen zijn in de weg die het virus heeft afgelegd van vleermuizen naar de mens’, zegt ze. ‘Misschien is dit een van de schakels die we nog missen.’
Hoewel men opvallend veel besmette katten aantrof op de nertsenfarms, hoeven kattenbezitters zich geen zorgen te maken, zegt Smit. Het ging op de boerderijen immers om verwilderde katten, die tussen de nertsen leefden. De huiskatten van de boeren, de katten van omwonenden en elf honden uit de buurt testten allemaal negatief.
