Coördinator terrorismebestrijding: salafisme is wel degelijk een bedreiging voor de nationale veiligheid

De conclusies van de Nationaal Coördinator komen twee weken nadat het Verwey-Jonker Instituut en de Universiteit Leiden juist concludeerden dat het meevalt met het verband tussen salafisme en Westers moslimterrorisme.

Volgens de NCTV gaat veel dreiging uit van de politieke salafisten. Over het algemeen zijn salafisten oerconservatieve lieden die zich niet met wereldlijke zaken als politiek bezighouden. Politieke salafisten – de naam zegt het al – bemoeien zich wel met politiek. Dat doen ze volgens de NCTV met zoveel veel haat en onverdraagzaamheid jegens andersdenkenden en andersgelovigen dat jihadistische radicalisering op de loer ligt. Politieke salafisten stellen daarmee de nationale veiligheid op de proef.

Anti-democratisch

Onbekend is hoe groot het aandeel is van politieke salafisten binnen de salafistische gemeenschap in Nederland. Wel stelt de NCTV dat politieke salafisten ‘steeds actiever’ worden in het onderwijzen van een anti-democratische interpretatie van de salafistische leerstellingen aan moslimjongeren. Daarmee proberen politieke salafisten hun vorm van sharia-wetgeving (islamitisch recht, red.) tot leidraad van het dagelijks leven van Nederlandse moslims te maken.

Daarnaast waarschuwt de NCTV ook voor teruggekeerde Syriëgangers. De verwachting is dat terugkeerders in de komende jaren hun jihadistisch gedachtegoed in salafistische netwerken zullen willen verspreiden.

Het Verwey-Jonker Instituut en de Universiteit Leiden, die in opdracht van het ministerie van Sociale Zaken een inventarisatie maakten van vijftien jaar salafisme-onderzoek, kwamen twee weken geleden tot minder alarmerende conclusies. Volgens de onderzoekers komt de salafistische gemeenschap (dertigduizend personen) uit een aantal studies naar voren als een veelzijdige groep die meer bezig is met religieuze rechtlijnigheid dan met geweldsideologie.

Gescheiden werelden

‘Uit de studies die wij hebben geraadpleegd blijkt dat salafisme niet zonder meer leidt tot gewelddadigheid’, zegt arabist Maurits Berger, verbonden aan de Universiteit van Leiden, en co-auteur van de salafisme-inventarisatie. ‘Salafisten enerzijds en gewelddadige extremisten anderszijds putten weliswaar uit dezelfde theologische beginselen, maar opereren in gescheiden werelden. De NCTV legt tussen deze twee echter een causaal verband.’

Volgens Berger is de conclusie van de NCTV in tegenspraak met een eerder NCTV-rapport over salafisme uit 2015. Daarin meldde NCTV nog dat de ‘meeste salafisten de Nederlandse democratische rechtsorde’ accepteren.

‘De conclusies van de NCTV zijn niet in steen gegoten’ zegt een NCTV-woordvoerder. ‘Het dreigingsbeeld wordt gemaakt door onze analisten. Die krijgen input van veiligheidsdiensten, politie, ambassades, openbare bronnen. Op basis daarvan schetsten zij dit actuele beeld van het salafisme.’

De NCTV heeft niet alle nuancering over het salafisme laten varen. In het dreigingsbeeld staat ook vermeld dat ‘verreweg de meeste salafisten’ het gebruik van geweld afkeuren en ‘felle kritiek’ uiten op jihadistische groeperingen als Al Qaida en IS. Die geruststellingen doen echter weinig af aan de minderheid salafisten die er wel kwalijke en staatsondermijnende intenties op na houden, stelt de NCTV.

Salafistische universiteit

Volgens de NCTV zet de groei van het salafisme langzaam door in Nederland. Een opmerkelijke ontwikkeling daarbij is het groeiend aantal Nederlandse moslims dat gaat studeren aan de islamitische universiteit van Medina in Saoedi-Arabië. Het curriculum van deze universiteit is uitsluitend gericht op het salafisme. In de afgelopen dertig jaar studeerden 111 Nederlandse moslims af aan de universiteit van Medina.

Mede door de studie in Saoedie-Arabië komen grote aantallen salafistische predikers beschikbaar die het salafistische gedachtegoed verspreiden en salafistische organisaties in Nederland versterken. Dit heeft volgens de NCTV bijgedragen aan de salafistische dominantie in Nederland.