Nieuws'Chinese spionage'

Controversieel Chinees techbedrijf iFlyTek komt op de Nederlandse markt

Een Chinees bedrijf dat spraakbesturing biedt en voorloper is in kunstmatige intelligentie richt zich nu ook op Nederland. IFlyTek is een controversieel bedrijf vanwege de nauwe banden met de Chinese overheid.

Huib Modderkolk en Marije Vlaskamp
De stand van IflyTek op de internationale tech-beurs CES Asia 2018 in het Chinese Shanghai. Beeld Getty Images
De stand van IflyTek op de internationale tech-beurs CES Asia 2018 in het Chinese Shanghai.Beeld Getty Images

Data van gebruikers worden zonder instemming gebruikt voor China’s ‘nationale veiligheid’, onder meer voor het identificeren van personen. Veiligheidsdienst AIVD waarschuwt al langer voor de relatie van Chinese technologiebedrijven met de overheid.

IFlyTek, dat 700 miljoen gebruikers heeft in China, biedt vertaal-apps, spraakbesturing en stemherkenning. Gebruikers kunnen bijvoorbeeld in het Nederlands een bericht inspreken waarna de software het meteen vertaalt naar het Mandarijn.

IFlyTek is in 1999 opgericht en razendsnel een van de marktleiders geworden op spraakgebied. Door middel van kunstmatige intelligentie zet het bedrijf spraak nauwkeurig om in tekst. Het bedrijf doet dat volgens eigen berekeningen in 98 procent van de gevallen accuraat – en kan daarbij ook dialecten en gezegdes onderscheiden. Daarmee presteert het Chinese bedrijf beter dan Apple’s Siri en Google Assistent. Tientallen miljoenen Chinezen prefereren dankzij deze nauwkeurigheid en snelheid stembesturing boven het typen van berichten. IFlytek levert de vertaaltechnologie ook aan de Spaanse voetbalclub Espanyol en heeft een contract voor automatische vertaling bij de Winterspelen van 2022 in Beijing.

Staatsveiligheidswet

Mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch waarschuwt sinds 2017 voor de nauwe banden van iFlyTek met de Communistische Partij. Chinese techbedrijven zijn niet alleen afhankelijk van de overheid voor vergunningen, ze zijn ook gehouden aan staatsveiligheidswetgeving die bedrijven sinds 2017 verplicht mee te werken met de overheid. Daarnaast zoeken vooral Chinese privébedrijven uit zichzelf naar ingangen bij de overheid en de communistische partij, relaties die ze nodig hebben om aan cruciale informatie over toekomstig overheidsbeleid te komen of zichzelf naar voren te schuiven voor lucratieve opdrachten van de staat.

De data van gebruikers van iFlyTek worden gedeeld met de Chinese overheid, die een systeem optuigt waardoor stemmen in telefoongesprekken automatisch herkend worden. ‘De Chinese overheid verzamelt de stempatronen van tienduizenden mensen zonder enige transparantie en zonder wettelijke waarborgen hoe deze informatie gebruikt wordt’, zegt Sophie Richardson, China-directeur van Human Rights Watch.

Zo zijn bewoners van de onrustige provincie Xinjiang, waar veel mensen tot een islamitische minderheid horen, sinds juni 2016 verplicht bij een paspoortaanvraag biometrische data in te leveren, waaronder een opname van hun stem. De Amerikaanse regering zette iFlyTek in 2017 op een zwarte lijst vanwege zijn bijdrage aan de repressie in Xinjiang.

Samantha Hoffman, analist bij de denktank Australian Strategic Policy Institute, zei deze maand tegen het Amerikaanse Wired: ‘Het verzamelen van stem- en videodata helpt bij het identificeren van mensen, netwerken, hoe mensen spreken, wat ze belangrijk vinden en wat trends zijn.’ Het Chinese ministerie van Openbare Veiligheid gebruikt volgens Wired apparaten van iFlyTek om op afstand stemanalyse te doen en zo mensen te identificeren. Het apparaat, onzichtbaar voor doelwitten, zou binnen twee seconden kunnen vaststellen wie aan het woord is en vervolgens een conversatie kunnen vastleggen.

Nederlandse stemmen

Begin dit jaar begon iFlyTek met het verzamelen van Nederlandse stemmen. In een oproep op Facebook vroeg het bedrijf Nederlanders om hun ‘moedertaal’ op te nemen in een app. Personen dienden een app te downloaden en vervolgens zinnen van 6 tot 10 seconden op een zo natuurlijk mogelijke manier in te spreken, tot een maximum van 1.000 zinnen. Mensen die eerder mee hadden gedaan, mochten niet nog eens meedoen. Contactpersoon voor het project was ‘Sofia Wen’, die vanuit China native speakers geld beloofde voor het insturen van hun stem. Per ingesproken zinnetje betaalt iFlytek 6 eurocent.

Tegen de Volkskrant zei Wen dat het bedrijf nog ‘enkele mensen’ tussen 15 en 60 jaar nodig had om het Nederlands af te ronden en dat de stemmen bedoeld zijn voor vertaalmachines en kunstmatige intelligentie. Andere talen waren praktisch al gedaan, vertelde ze via chat. IFlyTek had alleen nog Maleisisch en Duits nodig, aldus Wen, en kon dan de hele wereld bedienen. Wat dat betekent voor Nederlanders die de app van iFlyTek gebruiken, naar China bellen of naar China reizen, is niet bekend. Net zoals het onbekend is hoe Chinese inlichtingendiensten de technologie in het buitenland inzetten. Inlichtingendienst AIVD wil niet reageren op vragen over iFlyTek. ‘We gaan niet op specifieke gevallen in’, zegt een woordvoerder.

VS vrezen dat China medische data vergaart via coronatests. Terecht?
Na Chinese hightechbedrijven vallen de VS nu de Chinese biotechindustrie aan. De Amerikaanse contraspionagedienst waarschuwt dat een leverancier van coronatests patiëntengegevens kan doorspelen aan buitenlandse mogendheden – lees China.

‘Chinese toestanden’: waarom het Westen en Azië zo anders denken over privacy
De reacties op coronatrackingapps onderstrepen hoezeer de opvattingen over privacy in het Westen en Azië uiteenlopen. Waar komen die verschillen vandaan?

Wilt u belangrijke informatie delen met de Volkskrant?

Tip hier onze journalisten


Op alle verhalen van de Volkskrant rust uiteraard copyright.
Wil je tekst overnemen of een video(fragment), foto of illustratie gebruiken, mail dan naar copyright @volkskrant.nl.
© 2023 DPG Media B.V. - alle rechten voorbehouden