Conservatief wint eerste ronde presidentsverkiezingen Chili
Sebastián Piñera, de rijkste man van Chili, heeft de eerste ronde van de presidentsverkiezingen in zijn land glansrijk gewonnen. Piñera, die 44 procent van de stemmen haalde, moet echter een beslissend duel aangaan met de christen-democraat en oud-president Eduardo Frei (67) die met bijna 30 procent een straatlengte achterbleef, maar die zich wel plaatste voor de tweede ronde – op 17 januari.
Het is de eerste keer sinds het herstel van de democratie in Chili in 1990 dat de Concertación, de brede coalitie waarin de sociaal-democraten en christen-democraten de overhand hebben, niet wint. Terwijl Piñera er in slaagde de twee grote rechtse partijen achter zich te krijgen in de Alliantie voor de Verandering, kwam de coalitie verdeeld naar de verkiezingen met drie kandidaten. Als centrum-links de gelederen alsnog zou sluiten, kan ze de tweede ronde winnen.
Hoewel zijn achterstand op Piñera groter uitviel dan verwacht, was Eduardo Frei bijzonder optimistisch. ‘Een overweldigende meerderheid heeft ons gezegd dat zij zich identificeert met progressieve en democratische ideeën, en ze heeft ons uitgekozen die te vertegenwoordigen in de beslissende ronde. Maar ze heeft ons ook duidelijk laten weten dat ze niet gediend is van bepaalde praktijken en stijlen die overwonnen moeten worden, en dat de politiek bij de modernisering van het land is achtergebleven.’
De grootste klapper maakte Marco Enríquez-Ominami met ruim 20 procent. De zoon van de guerrillaleider Miguel Enríquez stapte uit de Socialistische Partij omdat hij het niet eens was met de keuze van de 67-jarige Frei als kandidaat. Als jonge (36) onafhankelijke en linkse kandidaat wist hij een vijfde van het electoraat voor zich te winnen. De vierde kandidaat, ex-minister Jorge Arate, verliet de Socialistische Partij om de communisten aan zich te binden. Hij scoorde 6,2 procent.
Piñera haalde 4 procentpunten minder dan vier jaar geleden samen met de andere rechtse kandidaat Lavin. Hij verloor toen in de tweede ronde kansloos van Michelle Bachelet, de eerste vrouw die in Chili het presidentschap veroverde. Haar grote populariteit heeft Frei vooralsnog niet veel geholpen. Wel had hij baat bij de onthulling dat de moord op zijn vader, president van Chili van 1974 tot ‘70, door de geheime dienst van dictator Pinochet is gepleegd.
Piñera lijkt met 44 procent wel aan zijn plafond te zitten. Geen kandidaat van rechts heeft ooit een meerderheid gehaald in Chili. ‘Chili heeft ons een grote triomf bezorgd’, zei hij zondagavond uitgelaten. Maar hij weet dat hij er nog lang niet is. Piñera zal proberen stemmen te winnen met de waarschuwing dat Frei voor een overwinning afhankelijk is van de communisten.
Piñera presenteert zich als de kandidaat van de verandering die de staat wil runnen als een ondernemer. De eigenaar van onder meer de luchtvaartmaatschappij LAN en het tv-kanaal Chilevisión belooft een miljoen banen te creëren, zonder aan te geven hoe hij dat wil doen. In zijn eigen bedrijven zijn het afgelopen jaar honderden mensen ontslagen. Zijn opponent Frei lanceerde zondag al zijn eerste aanval: ‘Wij willen geen sprong in het duister en willen evenmin terugkeren naar het verleden. Wij geloven niet dat de krachten van de markt en het geld de voorrang moeten hebben in een maatschappij.’
Terwijl Arate zijn kiezers al heeft opgeroepen in de tweede ronde op Frei te stemmen, weigerde Enríquez-Ominami hetzelfde te doen: ‘Ik ben niet de eigenaar van de stemmen’.
Rodrigo García Pinochet, de kleinzoon van ex-dictator generaal Pinochet, slaagde er niet in een zetel in het parlement te veroveren. Hij verloor in het district Las Condes, in de hoofdstad Santiago .
