Computervredebreuk?

De geschorste ambtenaar in Emmen, van wie de computer op last van de gemeente werd gekraakt: 'Had ik mijn dagboek gewoon op mijn bureau laten liggen, dan was dit niet gebeurd. Ik heb de gewoonte dingen op te schrijven, soms doe ik dat thuis, soms in de lunchpauze op mijn werk. Die tekst staat op een diskette. Deze zomer werd ik met verlof gestuurd en toen heb ik mijn hele computer leeggehaald. Alles eraf. Ik ben informatie-adviseur bij de gemeente, dus ik wist hoe belangrijk dat was.

Maar gewiste bestanden kun je terughalen. Twee collega's zijn daar twee weken mee bezig geweest, en het is ze gelukt om flarden van mijn dagboek te reconstrueren. Daarin staan aantekeningen van vertrouwelijke gesprekken met collega's, en die vinden ze kennelijk belastend. Op aanraden van mijn advocaat heb ik aangifte gedaan bij de politie. De fatsoensnormen zijn echt overtreden.'

Marcel Bullinga van de Digitale Burgerbeweging Nederland: 'Ze zijn niet goed wijs in Emmen. Hoe durven ze? Alleen de politie mag zoiets doen, wanneer er redelijke vermoedens over crimineel gedrag zijn. Ze gaan echt over de schreef, ook wettelijk gezien. Een werkgever mag niet aan de privéspullen van zijn personeel zitten. Het vervelende is dat digitale mededelingen zo traceerbaar zijn. Als je iets wist uit een computer, dan is het er vaak nog wel. Wat dat betreft is het schrijven van een dagboek op je pc vragen om moeilijkheden. Maar ik blijf erbij: ze moeten in Emmen gewoon met hun poten afblijven van privé-zaken. Dit is wel heel erg grof. Hoe durven ze'

Richard de Mulder, hoogleraar Informatica en recht aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam: 'Misschien had die ambtenaar zijn verhaal beter op papier kunnen zetten. In een dagboek met zo'n slotje erop, dat mag je volgens de wet niet forceren. Een computer op de werkplek is voor algemeen gebruik. Toch denk ik dat het in dit geval om computervredebreuk gaat. Dat hangt natuurlijk wel af van wat er in de organisatie is afgesproken. Bedrijven of instellingen moeten vastleggen wat wel en niet kan. Ik denk trouwens niet dat het zozeer een juridisch probleem is. Wat Emmen nodig heeft is een organisatie-deskundige.'

Jan Donders van IBM Nederland: 'Wie bij ons 's ochtends de computer aanzet krijgt meteen de mededeling op het scherm dat de pc strikt voor business-gebruik is. Wij hebben daar heel strikte afspraken over. Niet dat ik er een oordeel over wil vellen, maar misschien had die ambtenaar in Emmen zijn dagboek niet in de computer moeten zetten. Daar is zo'n apparaat niet voor bedoeld. Ik kan me voorstellen dat de leiding van een bedrijf inbreekt in de pc van een werknemer die weg is, omdat daar dingen in kunnen staan die van belang zijn voor de onderneming.

'Zelf heb ik de drie, vier persoonlijke dingen in mijn computer vercijferd. Die kun je dus met geen mogelijkheid lezen. vendien moet je ook nog eens verschillende passwords kennen, dus daar kan niemand bij. Natuurlijk, de systeembeheerder wel. Maar dat moet ook. Stel dat er iemand dood gaat, en er is informatie nodig uit zijn computer. Maar zo'n procedure moet natuurlijk wel omgeven zijn met verklaringen van vertrouwelijkheid.'

Jan Holvast, oud-voorman van de (opgeheven) stichting Waakzaamheid Persoonsregistratie: 'Een werkgever heeft rechten, maar hier gaat de gemeente Emmen wel heel erg ver. Je doorzoekt toch ook niet een bureaulade? De vraag of het mag of niet, is trouwens heel actueel. Je ziet dat de verhouding tussen werknemer en werkgever steeds scherper wordt door allerlei wetgeving. Een baas is gedwongen steeds meer greep krijgen op zijn personeel, bijvoorbeeld door de Wet op de identificatieplicht. Of het afschaffen van de Ziektewet. Daardoor neemt de privacy van de werknemers af. Afspraken hierover tussen ondernemingsraden en de bedrijfsleiding zijn nog bijna nergens gemaakt.'

Burgemeester A. Lensen van Emmen: 'Een dagboek veronderstelt dat het privé is. Maar hier gaat het om een zwartboek. Het Zwartboek van een lastige ambtenaar, zo noemt de werknemer het zelf. We hebben weloverwogen besloten om in de computer te gaan zoeken. Daar is zelfs een juridisch adviseur bij betrokken. Er ligt nu een aanklacht tegen de gemeente, en u zult begrijpen dat we de reactie van het Openbaar Ministerie afwachten voordat we hier meer over zeggen. Als we iets naar buiten brengen dan willen we dat zorgvuldig doen.'

Toine Heijmans