nieuwsVoorlichtingscentrum
Commissie-Joustra: ProDemos pakte signalen grensoverschrijdend gedrag niet goed op
ProDemos, het voorlichtingscentrum over de Haagse politiek, heeft te laat werk gemaakt van signalen over grensoverschrijdend gedrag. De organisatie schiet ‘structureel’ tekort, concludeert een onafhankelijke onderzoekscommissie onder leiding van Tjibbe Joustra maandag.
In april werd bekend dat ProDemos een leidinggevende had ontslagen omdat hij meerdere mannelijke personeelsleden zou hebben gedwongen tot seksuele handelingen. Het ging om een 37-jarig diensthoofd dat onder andere verantwoordelijk was voor het aannemen van de begeleiders en rondleiders van het instituut. Zij leiden de ruim 100 duizend scholieren en toeristen rond die jaarlijks via ProDemos kennismaken met de Haagse politiek.
Intern kwam de zaak al in februari aan het licht. ProDemos schorste de leidinggevende nog dezelfde dag en ontsloeg hem later, maar gaf geen ruchtbaarheid aan de kwestie. De directie stelde wel een intern, maar geen extern onderzoek in. Ook zou directeur Eddy Habben Jansen de werknemers hebben verzocht het schandaal niet naar buiten te brengen. Tegenover de NOS, dat het nieuws bracht, spraken medewerkers van een ‘doofpot’. Daarop stelden Kamervoorzitter Arib en minister Ollongren (Binnenlandse Zaken) de commissie-Joustra in.
Grenzen vervaagd
In het rapport schetst de commissie het beeld van een te snel gegroeide en te informele organisatie, waarbinnen harde grappen over seksuele voorkeur, politieke gezindheid en geloof niet werden veroordeeld. Binnen, maar vooral ook buiten het kantoor van ProDemos was sprake van ‘stevig drankverbruik’. Werk en privé liepen in elkaar over. De eerste signalen daarover bereikten al in 2015 de directie. Consequenties had het niet.
In die informele club was de nu ontslagen leidinggevende eerder een gangmaker dan een professioneel voorbeeld. Volgens de klagers maakte hij zich schuldig aan (pogingen tot) zoenen en aanraken – zowel met als zonder instemming, gebruik van cocaïne en intimiderend en kleinerend gedrag. Uren en klussen zou het diensthoofd volgens meerdere medewerkers verdelen op basis van persoonlijke voorkeur. Zelf ontkent hij dat.
Volgens de commissie-Joustra is het eigen interne onderzoek naar de zaak door ProDemos ‘niet zorgvuldig, niet proportioneel en onvoldoende onafhankelijk’ uitgevoerd. De volgens werknemers ‘autoritaire’ directeur Habben Jansen hield de uitvoering ervan in eigen hand, terwijl hij en de leidinggevende binnen de organisatie als ‘twee handen op een buik’ werden gezien.
Meer toezicht nodig
Intern toezicht op het handelen van Habben Jansen is er nauwelijks. De ondernemingsraad van ProDemos wordt gezien als ‘dienstbaar en volgend’, terwijl ook de Raad van Toezicht (RvT) onder leiding van Ed Nijpels de directie ‘kritischer had moeten bevragen’ over het onderzoek naar de klachten.
De commissie beveelt de RvT van ProDemos daarom aan om ‘de interne checks en balances’ te versterken. De directie moet meer aandacht besteden aan de interne cultuur en omgangsvormen. Ook moet ProDemos het personeelsbeleid op orde brengen, zodat machtsmisbruik bij het verdelen van klussen niet kan voorkomen.
In een reactie op het rapport onderschrijft minister Ollongren de ‘stevige conclusies’ van Joustra. Ollongren gaat ‘op de kortst mogelijke termijn’ met RvT-voorzitter Nijpels in gesprek over het uitvoeren van de aanbevelingen. Uiterlijk in april 2020 moet er een verbeterplan liggen.
ProDemos zelf wil maandag niet inhoudelijk op het rapport reageren. ‘Dat is zo afgesproken met het ministerie.’
ProDemos hield misbruik binnenskamers
Het ontslag van een leidinggevende van ProDemos na een misbruikaffaire kwam in april naar buiten via de media. Woedende Kamerleden hadden meer transparantie van ‘het huis voor de democratie en de rechtsstaat’ verwacht. Was het verstandig de zaak binnenskamers te houden?
‘Dit is buitengewoon schadelijk’
ProDemos gaat prat op haar titel van ‘Huis voor democratie en rechtsstaat’. Juist dat Huis met een grote H ziet zich nu geconfronteerd met een misbruikschandaal. ‘Buitengewoon schadelijk’, weten direct betrokkenen. ‘Dit geeft een knauw aan de reputatie van ProDemos.’
