Combinatie Goldstein-Stedelijk was vanaf het begin geen gelukkige
Ann Goldstein vertrekt bij het Stedelijk Museum in Amsterdam. Per 1 december zal ze uit dienst treden. De officiële reden: haar werk voor het museum is in haar ogen voltooid en het museum is klaar voor een nieuwe artistieke directeur die het museum in de toekomst zal leiden. Maar wellicht heeft het vertrek van Jeffrey Deitch bij het Museum of Contemporary Art (MOCA) in Los Angeles er ook mee te maken.
Het is alom bekend dat de combinatie Goldstein-Stedelijk-Amsterdam van begin af aan geen gelukkige was. Ze doet geen moeite Nederlands te leren. Is veel in het buitenland. Heeft een verkrampte houding tegenover de pers en de overheid. En kreeg veel kritiek op haar brave, voorspelbare en naar binnen gekeerde presentaties (met veel aandacht voor Amerikaanse kunstenaars en minimale en conceptuele kunst, keurig naast elkaar getoond). Goldstein richt zich het liefst op de kunst en de kunstenaars. Al het andere - media, politiek, publiek - leidt haar maar af. Ze ziet het als bijzaak; noodzakelijk kwaad waarmee ze het liefst niets te maken wil hebben.
Is het niet tekenend dat Goldstein een dag na de officiële opening van het Stedelijk, september vorig jaar, de ontvangst van de eerste bezoekers overliet aan haar zakelijk directeur Patrick van Mil? Dat Goldstein vervolgens weken weg was en niet verscheen op het afscheid van enkele leden van de Raad van Toezicht? Van een museumdirecteur met een publieke en personele functie, als boegbeeld van het Stedelijk, zou je dat niet verwachten.
Bouwvorderingen
Goldstein op haar beurt had vanaf het begin weer veel last van de Gemeente Amsterdam. Ze werd slecht op de hoogte gehouden van de bouwvorderingen. Moest halverwege 2010 het museum, op last van cultuurwethouder Gehrels, plotsklaps toch openstellen. En kreeg na de verbouwing geen extra geld om de oplopende exploitatiekosten (vanwege een groter gebouw) te compenseren.
Nee, echt aarden in Amsterdam kon Goldstein niet. Wellicht wilde ze dat ook niet. Volgens ingewijden voelt ze zich het meest op haar gemak aan de Amerikaanse westkust. Kijk naar een foto van Goldstein te midden van haar landgenoten, en je ziet de ontspanning waarop je haar hier niet kan betrappen.
Deitz
Maar wat heeft dat met het vroegtijdige vertrek van Deitz te maken? Dat was groot nieuws in Amerika. Voor de Nederlandse kunstwereld en de positie van Goldstein bij het Stedelijk leek het van minder belang.
Maar het tegendeel is waar. Goldstein is lange tijd werkzaam geweest in het MOCA, als bibliothecaresse en (senior) curator. Liefst 25 jaar. Ze bouwde er haar reputatie op. Als kenner van de collectie. Als maker van tentoonstellingen van Minimal en Conceptual Art. Nu Deitch is vertrokken, is het niet zo vreemd dat de naam van Goldstein circuleert als zijn mogelijke opvolger, gezien haar relatie met het museum in Los Angeles.
Geldgebrek
Belangrijke vraag is of Goldstein past in de woelige tijd waarin het MOCA op dit moment verkeert. Er is een schrijnend gebrek aan geld. Van de vijf conservatoren zijn er nog maar twee over. Er staat maar één tentoonstelling voor de toekomst gepland: die van Mike Kelley, overgenomen van het Stedelijk zelf.
Maar het belangrijkste struikelblok is de aanwezigheid van Eli Broad. Broad, oprichter, voornaamste schenker en 'life trustee' van het museum, wordt algemeen gezien als belangrijkste obstakel voor iedere nieuwe directeur. Ook voor Goldstein: Broad was, door zijn grote bemoeienis met het inhoudelijke beleid, voor Goldstein in 2009 een belangrijke reden om naar Amsterdam te vertrekken, volgens een ingewijde.
'Absolute garantie voor een complete vrijheid om de tentoonstellingen te maken' moet volgens voormalig bestuurslid van het MOCA, Dean Valentine, een noodzakelijke eis zijn voor welke nieuwe directeur ook. Zou Goldstein dat kunnen afdwingen?
Stabiel
Algemeen wordt erkend dat de nieuwe directeur van het MOCA voor rust in de tent moet zorgen. Dat hij of zij zich, in tegenstelling tot Deitch, weer zal richten op wat het museum aan kunst in huis heeft. Waardoor het een stabiel instituut wordt, waarin de verzamelaars en donateurs vertrouwen hebben dat hun geld en schenkingen in goede handen zijn. En je kan zeggen van Goldstein wat je wilt, maar voor rust kan ze wel zorgen.
Of een mogelijke transfer erin zit? Zolang Eli Broad het MOCA als zijn privé-eigendom beschouwt, niet. Als de kunstwereld in LA druk uitoefent op Broad om zijn eigenzinnige en vooral hardhandige bestuursstijl te veranderen, wel. Dat Goldstein gepolst zal worden is zeker. Goldstein is, volgens de Los Angeles Times, goed bevriend met Joel Walsch. En wat blijkt: hij is een van de drie leden van de selectiecommissie die op zoek gaat naar een nieuwe directeur.
