Caroline van der Plas bestormt het Binnenhof met bont gezelschap politieke spijtoptanten

‘Geen gelukszoekers’ is sinds de teloorgang van de Lijst Pim Fortuyn, twintig jaar geleden, het motto van elke nieuwe partij die een gooi doet naar de politieke macht: liever geen mensen dus die gefrustreerd zijn vastgelopen in andere partijen en in arren moede hun heil elders zoeken, niet zelden aangetrokken door het uitzicht op een mooie vertegenwoordigende functie. De ervaring leert immers dat het vaak mensen zijn die het partijbelang niet altijd boven hun persoonlijk belang verkiezen.

‘Daar moeten we voor oppassen’, klonk het vorig jaar ook nog bij de BoerBurgerBeweging, toen de partij besloot een gooi te doen naar de Provinciale Staten en de Eerste Kamer. Maar zoals altijd blijkt de praktijk weerbarstig: voor een nieuwe partij is het namelijk ook wel handig om wat mensen met ervaring te hebben, die weten hoe de politiek in de praktijk werkt. En zo wemelt het ook op de donderdag gepresenteerde BBB-lijst voor de Eerste Kamer van de mensen met een rijk verleden in andere politieke bewegingen. De kandidatencommissie ziet vooral het voordeel van de vele jaren aan politieke ervaring, en hoopt de Eerste Kamer te zullen versterken met een ‘deskundige, betrouwbare en stabiele BBB-fractie’.

Lijsttrekker

Lijsttrekker Ilona Lagas (67) staat in die zin model voor de gehele lijst. Zij was decennialang lid van de VVD en heeft een lange politieke carrière achter de rug. Lagas was in de jaren negentig al vijf jaar lang VVD-raadslid in Nieuwleusen (Overijssel). Daarna verhuisde ze naar Ommen, in dezelfde provincie, waar ze ook raadslid werd. Van 2006 tot 2014 was ze wethouder, daarna weer even raadslid en in 2018 nog waarnemend wethouder.

Vorig jaar stapte ze over naar de BBB, omdat ze vindt dat in de politiek de belangen van het platteland onvoldoende worden behartigd. De kans is groot dat Lagas op het Binnenhof een belangrijke rol wacht. Alle peilingen wijzen op een stevige opmars van de BBB in de provincies en daardoor, indirect, vanaf mei ook in de Eerste Kamer. Op beide niveaus hoopt de partij meer invloed te kunnen uitoefenen op het stikstofbeleid van het kabinet. Dat is, bij gebrek aan voldoende zetels in de Eerste Kamer, ook na de komende verkiezingen waarschijnlijk aangewezen op de steun van een deel van de oppositie.

Nummer drie op de lijst, Gert-Jan Oplaat, heeft ook lang meegelopen in de VVD. Hij was onder meer Tweede Kamerlid van 1998 tot 2006. Hij vond destijds al – met Geert Wilders – dat die partij een rechtsere koers moest varen, maar anders dan Wilders bleef hij nog lang binnenboord. In 2021 stapte hij alsnog over naar de BBB. Oplaat is tevens voorzitter en belangenbehartiger van de Nederlandse Pluimveeverwerkende Industrie (Nepluvi). Daarmee krijgt die sector dus waarschijnlijk een rechtstreekse belangenbehartiger in de Eerste Kamer. Maar daarin is Oplaat niet uniek, veel Eerste Kamerleden hebben nevenfuncties die raken aan thema’s waarover zij soms ook als Kamerlid moeten beslissen.

Hofleverancier VVD

Er zijn ook kandidaten zonder noemenswaardige politieke ervaring. Op nummer twee staat Bart Kroon, ‘bestuurder en interim-executive’ uit Utrecht, en op vier Robert Croll, voormalig vicepresident bij de rechtbank Zwolle-Lelystad. Nummer vijf is Henk Marquart Scholtz, voormalig officier van justitie. Hij kwam vier jaar geleden al in de Provinciale Staten van Groningen namens Forum voor Democratie, maar verliet die partij in 2021 en is daar sindsdien een eenmansfractie.

De VVD is hofleverancier in de top van de BBB-lijst. Op nummer zes staat Elly van Wijk, door BBB omschreven als ‘partner van een melkveehouder’ uit Oudewater. Ze was daar ook jarenlang fractieleider van VVD-D66 in de gemeenteraad. Plek nummer negen is voor Andrea van Langen, tot voor kort negentien jaar lang gemeenteraadslid voor de VVD in Medemblik-Andijk.

De BBB, nu nog alleen in de Tweede Kamer vertegenwoordigd met één zetel, is zeer ambitieus bij de verkiezingen van 15 maart. De partij heeft zich met ruim driehonderd kandidaten ingeschreven voor alle provinciale verkiezingen en doet ook in alle waterschappen een gooi naar invloed.