Californië ziet de 'Terminator' komen

Het was leuk voor Schwarzenegger om ironisch commentaar te leveren op de financiële crisis van Californië en gouverneur Gray Davis te pesten tijdens de promotietour van zijn nieuwe film Terminator 3. Het is een ander verhaal om zich verkiesbaar te stellen en de politiek in te duiken. Met spiermassa en een Oostenrijks accent kom je ver in Hollywood, maar niet in Sacramento, de hoofdstad van de staat.

Schwarzeneggers ambities - en die van zeker drie andere Republikeinen - werden woensdagavond reëel toen bleek dat de recall (herroeping) van de Democratische gouverneur er komt. Met 1,3 miljoen handtekeningen werd voor het eerst in de Californische geschiedenis een referendum afgedwongen. Dat kan leiden tot Davis' impeachment (afzetting).

De kiezers besluiten op 7 oktober of Davis, nog geen jaar geleden begonnen aan zijn tweede termijn, mag blijven. De wanorde in de stroperige politiek van Californië wordt er niet minder op.

Het bestuur zal worden afgeleid van belangrijke zaken - de staat van 35 miljoen inwoners besturen, bijvoorbeeld. En het bestuur in Sacramento, toch al straatarm, moet ergens 30 miljoen dollar vandaan halen om de recall te betalen.

Davis beloofde meteen om 'als een Bengaalse tijger' te zullen vechten. 'Mijn grootste kracht is dat mensen me hebben onderschat sinds ik werd geboren', zei Davis. 'Steeds als ze zeggen dat ik als een aangereden beest op de weg lig, win ik weer.'

Dat is ditmaal verre van zeker. Davis won de verkiezingen vorig jaar maar nipt. Sindsdien ging het bergafwaarts met zijn imago.

Hij erfde van zichzelf een begrotingstekort van 21 miljard dollar. Hij beloofde actie en fiscaal verantwoordelijk bestuur. Maar deze zomer liep het tekort op naar 38 miljard, een absoluut record en meer geld dan veel staten in totaal ter beschikking hebben. Dat was nádat Davis zijn populariteit naar een armzalige 27 procent had zien duikelen in februari.

De problemen zijn maar voor een deel de schuld van de gouverneur. Hij is met handen en voeten gebonden aan de Californische grondwet, die bepaalt hoeveel en wanneer specifieke belastingen omhoog mogen, en hoe belastinggeld kan worden besteed.

Het zei zijn tegenstanders niks. De campagne van zakenman Darrell Issa, tevens Congreslid in Washington, kwam eerder dit jaar snel op stoom. Woensdag was het zo ver: Davis komt voor het volksgerecht.

Nu blijkt dat het mogelijk is met een beetje inzet en geld elke gouverneur af te zetten, is het de vraag of Californië de 'Recall State' wordt - niet per se een aantrekkelijke kreet voor op bumperstickers en nummerborden. Lokale media grappen zelfs al over de 'Total Recall State', een verwijzing naar Arnold Schwarzeneggers film uit 1990.

Volgens veel Californiërs is de directe democratie op hol geslagen. De volksvertegenwoordiging en regering worden voortdurend dwarsgezeten door alle mogelijk referenda en volksinitiatieven, zei Leon Panneta, een voormalig Congreslid uit Californië en kabinetslid van Bill Clinton.

'Het initiatief-proces werd meer en meer een substituut voor bestuur in Sacramento, en had uiteindelijk de recall tot gevolg', aldus Panetta. 'Het resultaat is chaos.'

De politieke chaos is een zaak van geld. De herroeping kwam tot stand dankzij de 1,7 miljoen dollar kostende campagne van Issa, die zelf kandidaat is en nog eens 100 miljoen op zijn rekening heeft staan.

Bij nieuwe verkiezingen komt Davis tegenover een muur van Republikeins campagnegeld te staan. Ook Bill Simon, die vorig jaar van Davis verloor, en Richard Riordan, de voormalige burgemeester van Los Angeles, hebben fortuinen. Om maar te zwijgen van de Terminator. Die haalt per film tientallen miljoenen dollars op.