Caecilia Andriessen (1931-2019), de Andriessen die liever lesgaf dan componeerde

‘Voor haar broer Louis is componeren een doel, voor Caecilia was het voornamelijk een middel om mensen te laten samenspelen’, zegt Gerard Hemmes, huisvriend van de familie.

Caecilia Andriessen werd geboren in een bijzonder muzikale familie. Haar vader was de organist en componist Hendrik Andriessen. Van de zes kinderen was haar oudere broer componist Jurriaan Andriessen. Hij overleed in 1996. Haar zus, fluitiste Heleen Andriessen, overleed in 2000. Haar jongere broer componist Louis Andriessen leeft nog altijd. Zelf overleed ze 6 augustus in Den Haag.

Hemmes: ‘Begin dit jaar brak ze haar heup. Daarna knapte ze weer op. Ze kon zelfs weer lesgeven, dat heeft ze tot eind juni nog gedaan. Toen werd ze ziek en kwam ze in het ziekenhuis terecht, waar haar situatie snel verslechterde.

Caecilia zag zichzelf in de eerste plaats als muziekpedagoge en niet als componiste. ‘Ze was geen buitenbeentje. Ze was anders’, aldus Hemmes. Haar favoriete bezigheid was lesgeven en kinderen, maar ook volwassenen samen te laten spelen op vier of nog veel meer piano’s, zoals in het Engelse landhuis Jackdows. Daar arrangeerde en componeerde ze muziek voor.

Na afloop klonk geen applaus, maar alleen een compliment: ‘Mooi gespeeld’. Vanuit haar lespraktijk ontwikkelde Caecilia Andriesen een methode voor groepslessen, die in heel Nederland en daarbuiten navolging vond.

Haar privéleven was niet simpel. Ze hield van vrouwen. Haar moeder had daar alle begrip voor, maar haar vader mocht dat niet weten. Haar eerste grote liefde was Diny Kooy. Na Diny’s overlijden had ze een jarenlange relatie met de pianiste Tan Crone, die in 2009 overleed.

Ze was het vijfde kind – Louis was een nakomertje dat acht jaar later werd geboren – en werd vernoemd naar haar tante Caecilia, de moeder van Paul Witteman. Ze was in het gezin aanvankelijk een uitzondering op de regel dat ze allemaal meteen in de muziek zouden gaan.

Op de hbs koesterde ze ambitie om actrice te worden, net als haar vriendin Annet Nieuwenhuyzen, die het ook daadwerkelijk zou worden. Maar op de toneelschool ontdekte ze dat ze niet echt het talent had. Ze besloot alsnog naar het conservatorium te gaan om piano en orgel te studeren. Ze koesterde de krachtige podiumprésence die ze aan de toneelopleiding had te danken. Ze vormde een duo met haar acht jongere broer Louis, waarbij in kleine zalen muziek uit verschillende stijlperiodes werd gespeeld.

Het duo stopte na zes jaar. Louis wijdde zich aan het componeren en Caecilia ging lesgeven. ‘Het is veel leuker als kinderen plezier krijgen in muziek door samen te spelen dan als ze een voor een een stukje op de piano moeten spelen’, zei ze. Voor het muziekonderwijs en voor haar samenspeelmethode componeerde en bewerkte zij een groot aantal stukken. Maar soms legde ze de lat op een heel andere manier hoog. Zo maakte ze een speciaal stuk voor een mammoetmanifestatie in De Doelen voor twintig piano’s met aan elke piano drie leerlingen. Ook was ze dertig jaar dirigent van het koor van de Russisch Katholieke Kerk in Den Haag.

Agnes van der Horst, die lang met haar sprak voor het schrijven van het in 2013 verschenen boek De Andriessens, noemt haar flamboyant, hartelijk en heel erg eigengereid. ‘Ze was iemand van niet zeuren en doorpakken. Maar ze liet ook niet het achterste van haar tong zien. Ik heb haar een keer heel verdrietig gezien. Dat was na het overlijden van Tan Crone. Toen vroeg ze zich af of het nog zin had om zelf verder te leven.’

_{Overleeft een liefde ziekte, een miskraam of vreemdgaan? In Van Twee Kanten interviewt Corine Koole twee partners apart van elkaar over een heftige gebeurtenis in hun relatie.}