Cadet beschrijft ‘seksualisering van de vrouwelijke militair’ op Koninklijke Militaire Academie in Breda

Het rommelt in militaire kringen. Twee vrouwelijke oud-luitenant-kolonels deden afgelopen weekeinde in NRC een boekje open over hun continue gevecht bij defensie tegen vooroordelen, uitsluiting, seksisme en soms ook racisme. En nu heeft heeft een cadet een scriptie geschreven waaruit blijkt dat veel vrouwelijke cadetten zich op de Koninklijke Militaire Academie (KMA) in Breda ongelijk behandeld voelen. Mannelijke medecadetten zien hen als ‘prooi’ of als ‘slet’, en dat begint al vroeg: veel mannen zijn geïnspireerd door oorlogsfilms als ze aan de opleiding beginnen, en ze zijn oprecht verbaasd om daar vrouwen aan te treffen.

Uit vrees voor reputatieschade, in een sector waarin ze waarschijnlijk hun hele carrière actief blijven, houden de meeste vrouwen zich stil. Irina Tziamali (25) niet, zij schreef er haar afstudeerscriptie over: De KMA raad ik mijn toekomstige dochter niet eens aan, waarvoor ze met twaalf medestudenten sprak. Haar begeleiding op de KMA beoordeelde haar scriptie met een negen. Tziamali gaat nu bij de afdeling Personeel & Organisatie van de luchtmacht aan de slag.

Wat was de aanleiding om deze scriptie te schrijven?

‘Tijdens een vak ging het over het lichaam van de militair. Dat moest masculien zijn, was de norm. Ik merkte veel weerstand vanuit de groep. Hoe zat het dan met vrouwelijke militairen? Ik ging nadenken over wat er allemaal was gebeurd de afgelopen tijd. Tijdens een inwijding gingen we met een paar meiden een dansje doen. Niks bijzonders. Aanvankelijk was iedereen positief, maar achteraf kregen we veel nare opmerkingen. Er werd gezegd dat we hoereerden voor live publiek.’

‘Ook vrouwelijke ouderejaars hadden er moeite mee, ‘omdat we niet professioneel overkwamen’. Ik begreep er helemaal niks van. Het was lang niet zo onthullend als het optreden van de mannen. Maar nu begrijp ik: als een vrouw hier iets doet dat niet past binnen de norm, dan heeft dat ook effect op andere vrouwen.’

De positie van vrouwen is fundamenteel anders?

‘Er is sprake van seksualisering van de vrouwelijke militair. Je bent je heel erg bewust van je eigen lichaam en hoe je overkomt ten opzichte van mannen. Als ik met vriendinnen buiten de KMA ga stappen, ben ik minder bezig met hoe ik me kleed. Hier denk je: ik wil niet te veel opvallen in negatieve zin. Als je je best doet met rokjes of naveltruitjes, dan hebben mensen daar een mening over.’

Waar ben je het meest van geschrokken tijdens de gesprekken met medecadetten?

‘Ik stelde aan het eind van een gesprek altijd de vraag: zou je je toekomstige dochter aanraden om naar de KMA te gaan? Iemand zei: ik zou mezelf niet eens de KMA aanraden, laat staan mijn dochter. Terwijl ik het gevoel had dat iedereen goed kon meekomen hier en ik de enige was die moeite had met sommige dingen. Ik voelde de pijn.’

Wat is de oplossing?

‘Culturen zijn vloeibaar. Er zal altijd een soort masculiniteit aan defensie blijven hangen, maar ik geloof in microrevoluties. Kleine veranderingen op informele gronden. Ik vroeg aan een vrouwelijke respondent: voelde jij een hiërarchie tussen ons omdat ik ouderejaars ben? Ja, zei ze. Dat snap ik, in mijn eerste jaar kwam het niet bij me op om een ouderejaars te vragen wat je moet doen als je ongesteld wordt tijdens een militaire oefening. Ik dacht dat ik daar zelf achter moest komen. Maar uit dit gesprek is nu een WhatsApp-groep voortgekomen. Het moet normaal worden dat een eerstejaars met een vierdejaars kan kletsen.’

Hoe zijn de reacties van de KMA op je scriptie?

‘Eigenlijk alleen maar positief. Veel mensen herkennen zich erin. En een van de jongens kwam naar me toe en zei: ik wist niet dat ik zo’n grote rol speelde in de cultuur hier, bedankt dat je me er bewust van hebt gemaakt. Dat zijn grote succesmomenten voor mij.’