Bush op tournee in ‘achtertuin’ van VS

Bush verbaasde vriend en vijand met zijn ‘bekentenis’ aan de vooravond van zijn trip: ‘George Washington en Simón Bolívar hadden veel gemeen. Beiden waren generaals die streden voor het zelfbeschikkingsrecht van hun volken. Wij zijn de zonen en dochters van hun strijd, en het is onze missie de revolutie te voltooien die zij begonnen zijn op onze twee continenten.’

De Amerikaanse president begint vandaag met een bezoek aan Brazilië en doet daarna Uruguay, Colombia, Guatemala en Mexico aan. Het is pas de tweede keer sinds hij aan de macht is, dat Bush een uitgebreide toernee door de traditionele ‘achtertuin’ van de VS maakt. Critici van de president, ook in diens eigen land, menen dat hij Latijns-Amerika heeft verwaarloosd. En nu hij wakker is geworden, blijkt het continent volgelopen te zijn met linkse regeringen die weinig affectie met Washington aan de dag leggen.

Volgens het Witte Huis is het officiële doel van de reis ‘het promoten van de zaak van de sociale rechtvaardigheid op het Westelijk Halfrond’. Bush gaat ‘regeringen steunen die veranderingen willen die de armen zo nodig hebben’. Hij komt nog eens herhalen dat het neoliberalisme met zijn honderd procent vrijheid voor de markten nog altijd de beste garantie voor welvaart is. Dat vinden ze in de meeste landen van Latijns-Amerika nu juist niet, vandaar dat ze er de laatste jaren zoveel linkse presidenten hebben gekozen.

President Bush probeert vooral een tegengeluid te laten horen tegen het ‘economisch populisme’ van Hugo Chávez, dat volgens hem alleen maar meer armoede genereert, maar dat navolging heeft gekregen in landen als Bolivia en Ecuador. Washington heeft al eerder laten doorschemeren dat het graag zou zien dat de Braziliaanse president Lula en de Argentijnse president Kirchner, de ‘fatsoenlijke’ linkse leiders, de invloed van de kwade genius Chávez en diens oliedollars in Latijns-Amerika afremmen.

Kirchner zei vorige week er niet over te peinzen andere landen ‘in de hand te houden’ en bracht prompt een uitbundig bezoek aan Venezuela om de economische samenwerking met Chávez te versterken. Ook Lula, die net als de meeste Brazilianen gelooft dat niet Venezuela maar Brazilië de natuurlijke leider van Latijns-Amerika is, heeft aangekondigd dat Bush bij hem aan het verkeerde adres is om Chávez te temmen. ‘Er is geen ruimte om te praten over andere landen’, zei Lula in zijn wekelijkse radioprogramma. ‘Dat is een kwestie van respect voor hun soevereiniteit.’

Chávez blijft niet thuis de resultaten van de Bush-reis afwachten, maar heeft een tegentournee georganiseerd. Vrijdag, wanneer Bush in Uruguay is, is Chávez aan de overkant van de Río de la Plata in Argentinië. Hij woont daar een protestbijeenkomst tegen ‘het Imperium’ bij, die is georganiseerd door de Dwaze Moeders van de Plaza de Mayo. Ook in Uruguay en Brazilië zijn protesten tegen de komst van Bush aangekondigd, in beide gevallen georganiseerd door de partij van de president die als gastheer fungeert.

Behalve het ondermijnen van de invloed van Chávez heeft de reis van Bush ook een directe economische inzet: de biobrandstof. In Brazilië, een voorloper in de wereld met de productie van ethanol als autobrandstof, staat het hoog op de agenda. Washington wil graag een strategische overeenkomst voor de import van Braziliaanse ethanol in het komende decennium, in het kader van de nieuwe politiek om de afhankelijkheid van olie-import (onder meer uit Venezuela) te verminderen.