Nieuws
Brussel wil betere contracten voor pizzakoeriers en andere schijnzelfstandigen
De Europese Commissie wil dat koeriers van Deliveroo, Uber en andere bezorgdiensten betaald en beschermd worden als gewone werknemers. Met haar voorstel dat vandaag wordt gepresenteerd, krijgen ruim vier miljoen schijnzelfstandigen in Europa een beter contract.
‘Europa bekommert zich om groepen in de samenleving die tot nog toe vaak worden vergeten: migranten en jongeren, zij doen dit werk’, zegt Europees Commissaris Nicolas Schmit (Sociale Zaken) in een toelichtend gesprek met vijf Europese kranten, waaronder de Volkskrant. Hij verwacht niet dat de betere arbeidsvoorwaarden voor platformwerkers – bezorgers, chauffeurs, vertalers die via een platform werken – tot grote prijsstijgingen voor de klant zullen leiden.
Bedrijven als Deliveroo, Uber (Eats) en Helpling floreren al jaren, mede door gaten in nationale sociale wetgeving. Momenteel werken in de EU ruim 28 miljoen mensen via dit soort platforms, de Commissie verwacht dat dit er in 2025 circa 43 miljoen zijn. De omzet van de bedrijven is afgelopen vijf jaar vervijfvoudigd naar 14 miljard euro. Schmit: ‘Niemand in Brussel wil dit om zeep helpen maar we moeten deze sector wel in een sociaal kader plaatsen.’ Hij wijst ook op nationale rechterlijke uitspraken in veel landen, die paal en perk stellen aan de werkwijze van de platforms.
Uniform of tas
In het Commissievoorstel moet iemand straks als gewone werknemer worden beschouwd als het platform eenzijdig de betaling bepaalt, de bezorger verplicht een uniform of tas met opdruk te gebruiken, toeziet op de kwaliteit van het geleverde werk en verbiedt voor andere opdrachtgevers te werken. Met deze definitie schat de Commissie dat zo’n vier miljoen zogenaamde ‘zelfstandigen’ straks de status van werknemer kunnen krijgen. Dat betekent recht op minimum(uur)loon, betaalde vakantie, pensioenopbouw, verzekeringen en verlofregelingen. De overige circa 24 miljoen platformwerkers zijn volgens Brussel wel echte zelfstandigen.
De nieuwe status voor bezorgers leidt tot volgens de Commissie tot een loonsverhoging van gemiddeld 121 euro per jaar, voor degenen die nu zwaar onderbetaald worden gaat het om 1.800 euro. De platforms zouden jaarlijks 4,5 miljard euro extra kwijt zijn door het voorstel dat de schatkist juist bijna 4 miljard euro meer (inkomstenbelasting, sociale premies) oplevert. Voor Nederland raamt de Commissie de meevaller op maximaal 250 miljoen euro per jaar.
‘Niet normaal’
Hoeveel de klant van de diensten meer gaat betalen, hangt af van hoe de platforms en de betrokken bedrijven (restaurants) de extra kosten verdelen. Schmit: ‘Misschien wordt uw pizza die om elf uur ’s avonds wordt thuisbezorgd één of twee euro duurder. Het punt is, we willen die extra service, prima. Maar moet dat ten koste gaan van iemand met een zeer laag loon? Zonder sociale zekerheid? Zonder verzekering? Dat is niet normaal.’
De Commissaris wijst op het Nederlandse Just Eat Takeaway zijn personeel wel conform de regels beloont en goede zaken doet. ‘Sociaal en rendabel gaan dus heel goed samen.’ Oprichter en directeur Jitse Groen van Just Eat liet onlangs via Twitter weten volledig achter het Commissievoorstel te staan.
Dat voorstel beschermt niet alleen bezorgers en chauffeurs maar ook vertalers of dataspecialisten die via een platform hun diensten aanbieden. Pakjesbezorgers vallen er niet onder omdat die meestal niet via een platform werken maar via de detailhandel zelf of aannemers voor het vervoer. ‘We kunnen helaas niet met één wetsvoorstel alle onrechtvaardige en onfatsoenlijke praktijken uitbannen’, aldus Schmit.
Naast betere bescherming van hun personeel worden de platforms ook verplicht inzicht te geven in de gebruikte algoritmes voor de verdeling van werk en de beoordeling van personeel. Nu klagen werkers vaak over willekeur en discriminatie. Schmit hoopt dat deze transparantievereisten ook invloed hebben op andere sectoren waar algoritmes gebruikt worden in het personeelsbeleid.
Volgens Schmit was de lobby vanuit de platforms ‘intens maar nooit onbeleefd’. Hij heeft goede hoop dat de lidstaten en het Europees Parlement akkoord gaan met het voorstel. PvdA-europarlementariër Agnes Jongerius verwelkomt het als ‘goed nieuws’ in de strijd tegen de ‘moderne slavernij’ van de platformeconomie. Haar GroenLinks-collega Kim van Sparrentak is ‘tevreden’ maar wil dat meer mensen straks de status van werknemer krijgen.
