Britten niet langer lastig buitenbeentje

'Als je wilt dat een politicus een voorstel verwerpt, zeg dandat het een moedig besluit is', adviseert Sir Humphrey Applebyin de Britse sitcom Yes Minister een van zijn collega-ambtenaren.

Het valt te betwijfelen of Jacques Chirac naar Britse sitcomskijkt - waarschijnlijk net zo vaak als hij zich aan Brits etenwaagt. Blair zal zich achter de oren krabben dat juist de Fransepresident zijn besluit van afgelopen weekeinde om nog een extradeel van de korting op de Britse contributie op te geven moedignoemde. Maar het is waarschijnlijk zijn grootste compliment dathij zal krijgen na zes maanden voorzitter te zijn geweest van deEU en een heel jaar van de G8 - de groep van acht machtigsteindustrielanden.

'Blair is zoals zo vaak gebeurt met Britten, de dupe gewordenvan zijn eigen public relations. De premier heeft met zijnretoriek te grote verwachtingen geschept. Hij zou de armoede uitde wereld bannen en Europa hervormen. Maar zoiets doe je niet ineen jaar, laat staan een half jaar.'

Richard Whitman van de internationale denktank Chatham Housein Londen denkt dat Blair als president van de G8 en voorzittervan de EU goed op de winkel heeft gepast, maar niet echt eennieuwe weg heeft kunnen inslaan zoals hij zelf wilde doengeloven. 'De week van de G8-top in juli was zijn hoogtepunt. Hijwon de strijd om de Olympische Spelen, werd geconfronteerd metde aanslagen in Londen en wist toch nog een akkoord te bereikenover schuldverlichting en kwijtschelding.'

Volgens Whitman heeft Blair zijn G8-presidentschap gevierd,terwijl hij het EU-voorzitterschap heeft ondergaan. 'De G8 is eenintieme gebeurtenis. Je begint als president met een schone leien zet je eigen agenda. Je zit daarna met de acht machtigstemannen om een tafel en probeert iets af te spreken over heelgrote zaken zoals armoedebestrijding of klimaatverandering. Datligt Blair.'

Of het in Gleneagles gesloten akkoord daadwerkelijk een aanzetis geweest tot een revolutionaire beleidsverandering - zoals deLive 8-organisatoren Bob Geldof en Bono wilden doen geloven - isnog maar de vraag. 'Het succes als G8-voorzitter kan alleenworden afgelezen van de agenda van de volgende voorzitter. AlsRusland op dezelfde weg voortgaat, dan is het een doorbraakgeweest.'

De voorzitter van de EU wordt met een lopende agendageconfronteerd - iets wat Blair veel minder inspireert. VolgensWhitman heeft Blair niettemin 80 procent van zijn doelstellingenbereikt. 'Hij heeft daarbij brokken gemaakt. De relaties met delanden in Oost-Europa zijn verstoord en in eigen land heeft hijveel van zijn populariteit verspeeld. Het was een omeletten-voorzitterschap: het eindproduct is er, maar er zijneen paar eieren gebroken.'

Het grootste compliment dat Blair volgens Whitman kan wordengegeven is dat hij van Groot-Brittannië een normaal EU-lid heeftgemaakt. 'De Britten zijn niet langer alleen een lastigbuitenbeentje. We hebben onze verlangens - net zoals andereEU-landen - maar zijn niet meer bezig de boel continu tefrustreren.'

Volgens Whitman is de teleurstelling over het Britsevoorzitterschap in Europa begrijpelijk. 'In juni schetste Blairvoor europarlementariërs een beeld van een nieuw soort Europa.' Zijn inspirerende en vlammende betoog werd van alle kantengeprezen.

Maar daarna hoorde Europa maandenlang niets meer van depremier. Tijdens het Labour-congres in Brighton in september werdhet woord Europa niet één keer in zijn grote toespraak genoemd.Blair liep met zijn hoofd in de wolken over de 'veronderstelde'successen van Gleneagles en het binnenhalen van de OlympischeSpelen en leek zich op de binnenlandse agenda te concentreren.De 'informele' EU-top in Hampton Court - het oude paleis vanHendrik VIII - leverde helemaal niets op.

Whitman is niet verbaasd over het gebrek aan actie. 'Je kuntniet Frankrijk en Duitsland binnen zes maanden jouw economischeen sociale model opdringen.' Pas begin december - twee weken voorde beslissende EU-top over de meerjarenbegroting - leek Blair hetvoorzitterschap serieus te nemen, niet als een idealist maar meerals een pragmaticus. Eindelijk accepteerde de Britse premier dathij zichzelf in de voeten had geschoten door in 2002 akkoord tegaan met de landbouwsubsidies en dat hij dit besluit niet zoukunnen terugdraaien.

Uiteindelijk kwam Blair met de schrik vrij, maar alleen nadathij een groter deel van de rebate had opgegeven dan zijn ministervan Financiën en potentiële opvolger Gordon Brown wil.

Als hij volgend jaar als premier opstapt, heeft Blair zijnEuropese gezicht gered. Hij heeft Groot-Brittannië niet in hethart van Europa kunnen plaatsen - de euro is verder weg dan ooit- maar zal ook niet de geschiedenis ingaan als een premier dieeindigt als een uitgesproken euroscepticus. In het halfjaar datGroot-Brittannië de voorzittershamer hanteerde, is veel bereikt.Naast de meerjarenbegroting is vooral het akkoord over hetEU-lidmaatschap van Turkije een van de historische Britsesuccessen. Hoewel Nederland daarvoor als voorzitter in 2004 debasis legde, moesten de Britten de klus klaren. Waarschijnlijkis Blair daar nog het trotst op. En dat is veelbetekenend.