nieuws
Britse regering wil stoppen met processen tegen Noord-Ierse oorlogsveteranen
Het Britse kabinet wil de vervolgingen staken van soldaten die mogelijk te veel geweld hebben gebruikt tijdens de Noord-Ierse burgeroorlog, een halve eeuw geleden. Volgens de minister van Noord-Ierse zaken Brandon Lewis is het tijd om naar de toekomst te kijken en het verleden te laten rusten. Aan beide zijden van de Ierse grens is woedend gereageerd.
De koerswijziging, aangekondigd tijdens de troonrede eerder deze week, komt nadat een zaak tegen twee Britse paratroopers was geëindigd in een afgang voor openbare aanklagers. In Belfast stond het bejaarde duo onlangs terecht voor hun aandeel in de dood, 49 jaar geleden, van de beruchte IRA-commandant Joe McCann. Justitie stond zo zwak dat de rechter de zaak na een kleine week beëindigde.
De soldaat die het fatale schot waarschijnlijk heeft gelost, was al overleden.
Dit was het eerste strafproces in een lange reeks. Er staan 200 oorlogsveteranen op de nominatie te worden vervolgd, maar dat is nu onzeker geworden. Premier Boris Johnson is alsnog van plan om de belofte uit het verkiezingsmanifest na te komen en deze historische processen een halt toe te roepen. Hij wil zich nu richten op waarheid en verzoening, gemodelleerd aan het vredesproces na het einde van de apartheid in Zuid-Afrika.
De Noord-Ierse vervolgingen vloeien voort uit de Goede Vrijdagakkoorden van 1996, waarin de belofte werd gedaan om 3.250 onopgeloste moorden te onderzoeken. Op chronologische wijze begon het Historical Enquiries Team (HET) in 2009 met deze klus. Er is vanuit conservatieve kringen veel kritiek op. Ze vinden het onderzoek eenzijdig omdat IRA-terroristen tijdens het vredesproces amnestie hebben gekregen.
De dood van McCann, die het leven van tien Britse soldaten op zijn geweten had, kwam al snel aan de orde. Hij was op de vlucht doodgeschoten, nabij de plek waar de schutters begin deze maand terechtstonden. De twee waren in 2010 door het HET ondervraagd, maar konden, mede door geheugenverlies, niets toevoegen aan hun verklaringen na het verhoor dat ze kort na de schietpartij reeds tegenover de militaire politie hadden ondergaan.
Ze kregen in het verdachtenbankje steun van Johnny Mercer, die enkele dagen eerder was ontslagen als staatssecretaris voor Oorlogsveteranen. Hij had Johnson bekritiseerd omdat deze zijn belofte om een einde te maken aan de vervolgingen niet was nagekomen. De Britse regering zit in een lastig pakket, omdat de vervolgingen in politiek opzicht een olijftak zijn in de richting van de pro-Ierse nationalisten van Sinn Fein.
Het voornemen om op te houden met de processen is dan ook slecht gevallen op het groene eiland. Beide regeringspartijen in Belfast zijn boos, en ook de Ierse premier heeft laten weten er niet gelukkig mee te zijn. Het nieuws vanuit Londen viel samen met de conclusie van een onderzoeksrechter dat het Britse leger verantwoordelijk was voor de dood van tien onschuldige burgers in het Noord-Ierse Ballymurphy, een halve eeuw geleden.
Boris Johnson bood woensdag namens de Britse staat zijn excuses aan voor deze tragedie in The Troubles, zoals het jarenlange conflict is genoemd.
