Britse leger betaalt 27 euro voor peertje

LONDEN - De geldverspilling bij het Britse ministerie van Defensie heeft een nieuwe dimensie gekregen, nu blijkt dat het leger in sommige gevallen 27 euro betaalt voor nieuwe gloeilampen die eigenlijk 80 cent kosten.

De private leverancier bezorgde het leger ook schroeven voor Land Rovers, die online voor 3 euro te koop zijn, maar waarvoor Defensie 123 euro per stuk moest afrekenen. De facturen, slechts tien dagen oud, zijn gelekt door een soldaat die deze 'criminele' praktijken niet langer kon aanzien.

De onthulling komt zeer ongelegen, aangezien de Britse strijdkrachten voor de zwaarste bezuinigingen in decennia staan. Defensie, dat zijn begroting met 45 miljard euro heeft overschreden, moet zeventienduizend banen schrappen, waarvan elfduizend gedwongen.

De excessen zijn het gevolg van de privatiseringen die in de jaren negentig zijn bedacht door de Conservatieven, en daarna door Tony Blair en Gordon Brown (Labour) enthousiast zijn ingepast in hun 'Derde Weg'-idee, waarin staat en markt elkaar innig omarmen. Maar de private finance initiatives (pfi's) zijn nu berucht, aangezien de overheid vakkundig blijkt te worden uitgemolken.

Het idee is simpel: laat private partijen scholen, ziekenhuizen en andere publieke instellingen bouwen, en voor twintig of dertig jaar beheren en onderhouden. Dit scheelt de staat miljarden aan investeringen. In ruil hiervoor krijgen bedrijven - zo is het Nederlandse bouwbedrijf BAM op deze markt zeer actief in Groot-Brittannië - een vergoeding, in feite een soort huur.

In januari bleek dat het bedrijfsleven voor 67 miljard euro aan projecten op zich heeft genomen, geld dat de staat in eerste instantie uitspaart. De komende jaren staan hier voor de Britse belastingbetaler echter 275 miljard euro aan servicekosten tegenover.

Steeds vaker blijkt dat de Britse overheid heeft zitten slapen bij de onderhandelingen over de details. Anekdotes zoals de gloeilampen zijn slechts het topje van de ijsberg; de belastingbetaler wordt op grote schaal gefopt.

Er zijn scholen die melden dat ze 400 euro kwijt zijn voor een nieuw stopcontact, tot ziekenhuizen die 64 keer per jaar moeten betalen voor ongediertebestrijders, ook als er geen ongedierte is. Diverse 'pfi-ziekenhuizen' hebben hun eerstehulpafdeling al moeten sluiten vanwege alle kosten.

Woede veroorzaakte ook de verbouwing van de National School of Government, een opleidingsinstituut voor ambtenaren, dat door de private beheerder voor 14 miljoen euro werd opgeknapt. De rekening voor de staat: 118 miljoen euro.

Premier Cameron omschreef de contracten deze week als een 'totale puinhoop', en een voorbeeld van 'alle nonsens die we hebben geërfd', vergetend dat zijn eigen partij ooit de initiator was. 'De voorwaarden zijn vaak schandalig.'

The Daily Telegraph onthulde dat een klein bedrijfje uit de Londense City, Innisfree (14 werknemers), een van de grootste pfi-spelers is met 269 scholen en 28 ziekenhuizen in portefeuille. De winstmarge bedroeg vorig jaar 53 procent.