Bridgend over de wereldzeëen

Willem Wachter is gek op varen. Hij houdt van de zee, van de sfeer aan boord en van vreemde havens. 'Er is niets mooiers dan 's avonds tegen zonsondergang het zeegat uit', zegt hij. Zijn vrouw gaat nog een stapje verder. Voor haar mogen havens af en toe overgeslagen worden. Zij zit het liefst maanden aaneen op zee.

Meevaren als passagier op een vrachtschip is voor het echtpaar Wachter ideaal. Willem voer vijf weken mee op een boot van Auckland naar Singapore. Onderweg deed hij de Solomon Eilanden aan, en Indonesië en Nieuw Caledonië.

Sinds de traditionele oceaanstomers werden verdrongen door vliegtuigen, zijn liefhebbers aangewezen op cruiseschepen, ferry's en vrachtschepen met passagiersaccommodatie. Die laatste mogelijkheid is het minst bekend.

Het is ook de kleinste markt, want reders staan niet te springen om passagiers. Desondanks zijn er voor liefhebbers nog voldoende hutten beschikbaar om alle uithoeken van de wereld te bereiken.

Het gaat om doorgaans vrij comfortabele accommodatie voor ten hoogste twaalf personen. Dat aantal is een wereldwijde limiet, omdat bij meer passagiers een arts moet meevaren. En daar willen de rederijen niet aan.

'Het varen met passagiers is voor de meeste reders een extraatje. Dat willen ze wel meepakken als er niet te veel risico aan zit', zegt Iris Langeveld, die in IJmuiden het bemiddelingsbureau Cargo Ship Cruises leidt.

De mogelijkheden zijn beperkt en worden steeds beperkter. 'Niet dramatisch', zegt Langeveld, 'maar het wordt minder.' Reders lopen niet graag de kans dat hun schip met zijn miljoenenlading voor een zieke passagier een haven moet aan doen.

Het aanbod van scheepsaccommodatie is zo schaars dat wie dit jaar nog naar Australië wil, achter het net vist. Reizen naar dat continent zijn mogelijk, maar wel voor het jaar 2005. Het aanbod van Cargo Ship Cruises geeft een vrij compleet beeld van de mogelijkheden.

Reders die passagiers toelaten, houden Langeveld van dag tot dag op de hoogte van vertrek- en aankomsttijden van hun schepen. Daarnaast bestaat de mogelijkheid te boeken op de wilde vaart.

Onderweg kan de bestemming veranderen. Bij boekingen op de wilde vaart garandeert de reder dat in de aanloophaven een vliegticket voor de terugreis klaar ligt. Het 'Zeemansboekje' van Cargo Ship Cruises geeft een compleet overzicht van de mogelijkheden. Enkele voorbeelden: een reis rond de wereld, globaal via Panama, Nieuw-Zeeland en Zuid-Afrika met een stukgoedschip. Duur: 115 dagen, prijs 12.750 euro. In ruim 80 dagen naar China heen en terug kost tussen 6366 en 7140 euro. Een rondreis naar het Caraïbisch gebied van 28 dagen kost 1810 euro.

Maar ook korte trips binnen Europa zijn mogelijk. Als vuistregel geldt dat een dag aan boord 75 euro kost. Dat is inclusief drie maaltijden en drank. Te nuttigen aan tafel met de officieren. Een vrachtschip heeft hooguit zes tweepersoonshutten aan boord. Vrij ruime accommodatie, soms met een aparte slaapkamer en badkamer. Er is meestal een klein zwembadje beschikbaar, ook voor de bemanning.

De prijs is doorgaans inclusief een verzekering tegen extra onkosten die de reder maakt als het schip wegens ziekte van een passagier moet omvaren. Om dit risico te verminderen is een doktersattest verplicht.

Prijzen en lange vaartijden maken het meevaren op vrachtschepen tot het domein voor gepensioneerden. Het overgrote deel van de passagiers op deze schepen bestaat uit ouderen die een band hebben met met de zee, of ze hebben zelf in het buitenland gewerkt.

Ze voelen zich beter thuis op een schip waar gewerkt wordt, dan op een luxe boot waar alles is gericht op het vermaken van het publiek. 'Als ik aan boord ga, neem ik een overall mee waarmee ik de machinekamer in kan, plus anderhalve meter boeken en een stapel cd's', zegt Joop Leyfeldt, een gepensioneerde ingenieur die 28 jaar in Zuid-Amerika woonde. Hij heeft al negen grote reizen achter de rug en is net terug van een trip rond de wereld.

Iris Langeveld heeft onder haar vaste klanten een clubje vrouwen dat al bridgend de wereldzeeën bevaart. Het komt voor dat passagiers voor een maand boeken om tot rust te komen, maar een half jaar aan boord blijven.

'Ik heb mijn leven lang in Vlaardingen gewoond en kon vanuit mijn huis de schepen over de Nieuwe Waterweg zien varen. Mijn man was zeeman. Toen hij was overleden, wilde ik zelf gaan zien waar die schepen naar toe gingen', zegt een oudere dame, die liever niet met haar naam in de krant wil. Ze heeft al meerdere lange reizen achter de rug.

Binnenkort vliegt ze naar haar dochter in Vancouver, om vervolgens met een vrachtschip in veertig dagen via Japan en China terug te keren. 'We gaan ook door het Suezkanaal. Dat heb ik altijd graag gewild', zegt ze.

De Vlaardingse roemt net als anderen de sfeer aan boord en de goede verzorging. 'Zolang je ze niet voor de voeten loopt, heb je leuk contact met de bemanning. Officieel mag je zelf niets doen. Maar ik zet onderweg wel eens een knoopje voor iemand aan.'

Joop Leyfeldt keerde drie weken geleden terug van een wereldreis die 88 dagen duurde en hij is nu alweer bezig met zijn volgende boeking. Op zijn laatste trip is hij het schip bijna niet afgeweest. De containerboot lag gemiddeld niet meer dan zes uur voor de wal. Maar om havens geeft hij niet. Het gaat Leyfeldt om het varen.

Lyrisch is hij over zijn verblijf aan boord. Hij voelt zich een ware amateur-zeeman. 'Ik heb gevaren met uiteenlopende bemanningen van Birmezen, Polen, Duitsers, Indonesiërs, Turken en Filippino's. Het contact was altijd geweldig. Ik kom over het hele schip. De machinekamer en de brug hebben geen geheimen meer. Het is een fantastisch bestaan. Ik heb na mijn pensionering een overwintering geprobeerd in Malaga. Dat was ik snel zat. Het leven op zee is eindeloos interessanter.'