Brede steun in Kamer voor Irakmissie 'misschien wel historisch'

De Tweede Kamer discussieert vandaag met ministers Timmermans, Hennis van Defensie, Ploumen van Ontwikkelingssamenwerking en Opstelten van Veiligheid over de Nederlandse deelname aan de missie in Irak. Het kabinet heeft voor militair ingrijpen geen oppositiesteun nodig, maar een breed mandaat in de Kamer vergemakkelijkt het uitvoeren van de plannen wel.

Die brede steun voor deelname is er. Sterker nog, meerdere fracties vinden dat het kabinet niet ver genoeg gaat. Zo willen onder meer regeringspartij VVD en oppositiepartijen CDA en PVV dat Nederland ook in Syrië IS gaat bombarderen. Coalitiepartij PvdA wil hier echter niet aan omdat er geen volkenrechtelijk mandaat bestaat voor ingrijpen in Syrië.

Niet samenwerken met dictator Assad
De regering van Irak heeft de internationale gemeenschap gevraagd om militaire steun. Voor de Syrische regering geldt dat niet, hoewel het regime van president Bashar al Assad de luchtaanvallen van de Amerikanen niet afwijst. Maar ook een mogelijk verzoek om hulp van Assad is voor de PvdA geen reden om in te grijpen. De Syrische president wordt gezien als een dictator die in de burgeroorlog, die inmiddels drie jaar duurt, tienduizenden van zijn eigen burgers heeft afgeslacht.

Minister Timmermans stelde in het debat dat hij hoopt dat een volkenrechtelijk mandaat voor ingrijpen in Syrië er nog wel zal komen. Hij vreest voor een 'waterbedeffect': door IS in Irak aan te pakken zal de beweging zich enkel verplaatsen naar buurland Syrië en zal de situatie niet verbeteren. Hij benadrukte dat de strijd tegen de terreurbeweging een meerjarige inspanning zal zijn. Hij waarschuwde dat IS steun zou kunnen vinden bij andere extremistische bewegingen. IS is als een 'mythologische draak', zei hij: 'Als je er een kop afslaat, komen er elders koppen terug.'

Het kabinet heeft daarom 'begrip' voor het Amerikaanse ingrijpen in Syrië, maar vanwege het ontbreken van het volkenrechtelijk mandaat is er op dit moment geen politieke steun. Volgens Timmermans is een mandaat van de VN-Veiligheidsraad onwaarschijnlijk omdat Rusland daar dwars zal liggen. Rusland staat bekend als bondgenoot van het regime-Assad en heeft tot nu toe ingrijpen in Syrië tegengehouden. 'We hadden niet met dit niveau van ellende van IS te maken gehad, als Rusland niet al drie jaar lang stelselmatig internationaal optreden in Syrië zou blokkeren', stelde Timmermans.

Desondanks denkt het kabinet er niet over het voorbeeld van de VS in Syrië te volgen. Nederland heeft geleerd van het Amerikaans ingrijpen in Irak in 2003, dat destijds door de regering-Balkenende politiek werd gesteund. Achteraf beoordeelde de Commissie-Davids dat een volkenrechtelijk mandaat voor die oorlog ontbrak en Nederland onder de verkeerde voorwendselen aan de strijd tegen Saddam Hoessein steun verleende.