Boten en piloten: 'Taxfree is dood, leve taxfree'

Nu, slechts enkele dagen nadat de laatste hoop van deze vasthoudende lobbyclub vervloog, lijkt eerder het tegendeel het geval. Taxfree-winkelcentra te land, ter zee en in de lucht bereiden zich voor op een vlucht voorwaarts. Schiphol gaat wel erg ver met zijn plan om het nadeel van de reizigers voor de meeste producten geheel voor eigen rekening te nemen. Maar Schiphol is bepaald niet de enige met dergelijke plannen. Overal zijn taxfree-ondernemers bezig met grootse investeringen om de dreiging van omzetverlies af te wenden.

Aeroports de Paris (ADP), de eigenaar van de Franse internationale luchthavens Orly en Charles de Gaulle, gaat zijn winkels upgraden en uitbreiden. Voor een deel is die operatie al afgerond, omdat enkele maanden geleden een nieuwe terminal werd geopend mét nieuwe winkels.

'We hopen dat de passagiers blijven kopen. Wij denken dat ze belangstelling hebben voor Franse kwaliteitsproducten zoals parfums en dranken. Maar ook modeartikelen. Mensen die op reis zijn, kopen nu eenmaal graag, om een cadeautje te hebben voor thuis of gewoon omdat ze in een goede stemming zijn', zegt de woordvoerder.

ADP haalt 400 miljoen franc van zijn omzet van 7,9 miljard franc uit de taxfree. 'Maar dat is wel meteen pure winst', zegt de woordvoerder. 'De totale winst van ADP bedroeg vorig jaar 525 miljoen franc.' Driekwart van de winst komt dus uit de taxfree.

Het Britse vliegveld London City gaat hetzelfde doen als Schiphol: de reizigers binnen de EU kunnen op kosten van de luchthaven taxfree blijven kopen. Maar de veel grotere British Airport Authority BAA, eigenaar van Heathrow, Gatwick en andere vliegvelden, zegt nog niet te weten wat er met de taxfree gebeurt. 'Wij wachten op een door de regering toegezegde regeling', zegt een woordvoerder.

BAA neemt wél andere maatregelen om de vermindering van de taxfree-inkomsten te compenseren: de belasting op de passagiers wordt verhoogd. Dat doen ook alle luchthavens in Ierland, en die in Kopenhagen. De verhoging komt in al deze gevallen neer op 10 tot 15 procent, uitgesmeerd over één of twee jaar. Die prijs zal door de reiziger moeten worden betaald.

De Kanaaltunnel heeft voor zijn winkelgebieden in Calais en Folkestone een machtige bondgenoot gevonden: BAA, dezelfde als van de Britse luchthavens. BAA gaat vanaf 1 juli het winkelgebied in Frankrijk fors uitbreiden. Daar komen vestigingen bij van de megastore Castorama, en Factory Outlets, maar ook op mode en luxegoederen gerichte winkels.

De rederijen op de Noordzee zweven tussen hoop en vrees. Een deel van hun omzet zullen ze kwijtraken omdat er niet langer taxfree kan worden gekocht. Maar daar staat tegenover dat de Britten vrijwel onbeperkt kunnen kopen tegen 'gewone' continentale prijzen. De gevolgen daarvan zijn bekend van de Franse kuststreken: Britse auto's volgestouwd met bier, drank en sigaretten.

Die omzet kan vanaf 1 juli in de voormalige taxfree-winkels aan boord en op de wal worden gerealiseerd. Een pakje sigaretten dat in Nederland 6,70 gulden kost, doet in Engeland ruim 14 gulden. De Engelandganger mag alleen meenemen wat voor 'persoonlijk gebruik' is, maar waar de grens ligt, is niet duidelijk. Cadeautjes zijn immers ook persoonlijk gebruik. De Britse douane accepteert de aanhangwagentjes vol bier nog altijd als persoonlijk gebruik.

Maar de veerbootrederijen klagen steen en been over onduidelijkheid. 'Het lijkt erop dat we btw naar Nederlands recht moeten heffen en accijns naar Brits recht', klaagt er een.

'Ondernemers kunnen er voor kiezen of ze accijns betalen naar Nederlands of naar Brits recht.', aldus een woordvoerder van de Belastingdienst. 'Ze zullen waarschijnlijk Nederlands kiezen, want dat is vele malen goedkoper. Maar dan moeten ze wel de winkel sluiten voor ze de Britse territoriale wateren in varen.'