Booking, een bedrijf zonder oorlogskas, ontslaat kwart van personeel

Bij Booking.com, van oorsprong een Nederlands bedrijf dat bemiddelt bij het huren van hotelovernachtingen en appartementen, werken ruim 17.000 mensen, van wie 5.500 in Amsterdam. Een woordvoerder laat weten dat er ook in Nederland ontslagen gaan vallen. Maar hoeveel dat er worden, moet in de komende weken nog duidelijk worden.

Booking is een van de grootste werkgevers in de hoofdstad. Het bedrijf bouwt voor 270 miljoen euro een nieuw hoofdkantoor op een dure plek in het hart van de stad. Dat project gaat gewoon door.

Halve omzet in eerste kwartaal

Weinig sectoren werden zo genadeloos getroffen door de gevolgen van het covid-19 als de reisindustrie waar Booking toe behoort. Booking zag het bedrag aan boekingen in het eerste kwartaal al halveren tot 12 miljard dollar, maar daar zat de nog nagenoeg coronavrije maand januari ook in. Maar in april lag het aantal boeking via de site 85 procent lager dan een jaar eerder. Booking is vooral afhankelijk van internationaal reisverkeer, en juist dat ligt nog grotendeels plat.

Het eerste kwartaal eindigde met een verlies van 699 miljoen dollar, waar een jaar eerder nog 765 miljoen winst werd geboekt. Donderdag maakt het bedrijf zijn resultaten over het desastreuze tweede kwartaal bekend. Volgens de woordvoerder is het tijd om de omvang van de organisatie aan te passen, want de lagere vraag naar reizen ‘zal nog jaren aanhouden’, aldus een woordvoerder.

Onder vuur

Booking kwam in Nederland onder vuur te liggen, toen bekend werd dat het gebruikmaakte van de loonkostenregeling NOW, waarmee de overheid de loonkosten grotendeels overneemt van getroffen bedrijven. Booking bleek de op twee na de grootste gebruiker en kreeg 65 miljoen euro. Veel commentatoren wezen erop dat Booking juist had uitgeblonken in het ontwijken van belastingen door gebruik te maken van tal van faciliteiten.

Booking.com is laat met het aankondigen van maatregelen. ‘Ik hoopte dat dit niet nodig zou zijn’, las ceo Fogel in zijn videoboodschap voor van het beeldscherm. ‘Ik hoopte dat iedereen sociale afstand zou zouden, zijn handen zou wassen en misschien een mondkapje zou gaan dragen, of dat er misschien een medicijn tegen covid-19 zou komn.’ Daarom, zei hij, stelde hij beslissingen uit. Maar dat kon nu niet meer.

Het zijn niet alleen zulke ‘platformbedrijven’ die ontslagen aankondigen, maar hun ontslagrondes zijn wel veel groter dan die in het conventionele deel van de reisbranche. KLM schrapt 5.000 banen, oftewel 15 procent. De NS schrapt 2.300 banen oftewel 12 procent, over een periode van vijf jaar. Reisbedrijf TUI schrapt 8.000 banen, 11,5 procent van het totaal.

Norm van 25 procent

Bij de platformbedrijven is 25 procent kennelijk de norm. Dat is bij Booking het geval, bij Airbnb (1.900 mensen), Tripadvisor (900 mensen) en Uber. Alleen online-reisbureau Expedia ontslaat in een vergelijkbaar tempo als de conventionele bedrijven: 12 procent (3.000 mensen). Slechts enkele klassieke bedrijven in de reisbranche komen ook aan dergelijke percentage. Zo ontslaat Hilton 22 procent van zijn personeel (2.100 mensen). En Emirhad, de luchtvaartmaatschappij van Dubai, ontslaat een derde van zijn personeel (30 duizend mensen).

Bij de platformbedrijven spelen factoren die ze kwetsbaarder maken. De meeste boeken ook in een gewoon jaar nog altijd forse verliezen, en buffers zijn er dus niet. Bovendien bestaan de kosten voor een zeer groot deel uit personeelskosten. Zelfs besparingen op dividend levert niets op: dat betalen ze niet. Zij kunnen praktisch alleen bezuinigen op personeelskosten. Waarbij de bestuurders niet over het hoofd gezien moeten worden: Fogel kreeg vorig jaar 13 miljoen euro.

De wereldorganisatie voor toerisme UNWTO schat dat als gevolg van de pandemie 100 tot 120 miljoen banen zullen verdwijnen. Maar de UNWTO telt alleen de gevolgen voor het internationaal toerisme, terwijl 80 procent van het toerisme zich binnenslands afspeelt. In werkelijkheid kan het aantal banen dat door covid-19 sneuvelt dus nog veel groter blijken.

In Nederland werken 679 duizend mensen in de sectoren toerisme, recreatie en vrije tijd, aldus het CBS. Jeroen Klijs, lector aan de toerisme-academie van de Breda University, heeft voor Brabant de gevolgen van een aanhoudend coronaprobleem doorgerekend. ‘Voor Brabant zouden op termijn van een paar jaar 27 duizend banen verdwijnen, 40 procent van alle banen in deze sector.’ Landelijk werken 679 duizend mensen in deze bedrijfstakken. Als ook daar de 40-procentsregel zou gelden, zou het gaan om 271 duizend banen.