Bomen van kerels, als vlinders zo teer

In samenwerking met de Stichting Toevluchtsoord Groningen en het Zina-platform ben ik verhalen aan het verzamelen over huiselijk geweld. De bedoeling is om hiervan een installatie te maken, bestaande uit audio levensverhalen van mannen, vrouwen en omstanders die te maken hebben gehad met huiselijk geweld en die door heel Nederland zal toeren.

Een belangrijke insteek bij de interviews is de vraag wat het eigen aandeel is geweest in het geheel. En wat de omstanders (van familieleden tot vage kennissen tot passanten op straat) die iets zien, horen of vermoeden, kunnen doen. De interviews met de vrouwen zijn rond en gingen zoals verwacht. Sommige vrouwen zaten er nog midden in, anderen hadden geen inzicht in hun eigen aandeel.

Nu is het de beurt aan de mannen. Het interview vindt plaats in een klein vakantiehuisje. Aangenaam, en van alle gemakken voorzien. Hier is het best toeven, denk ik nog, met het optimisme van iemand die straks gewoon weer weg kan.

De man doet open en begroet ons hartelijk. Hij is groot. Een cake ligt klaar om aangesneden te worden. Hij maakt koffie. Op de vensterbank een rij kinderfoto's. Lachende en spelende jongens. Kroeshaar, grote bruine ogen, een chocoladebruine teint. Later komen hun namen langs. Oerhollandse namen.

Terwijl we de man aan het interviewen zijn, moet hij een aantal keren huilen. Vooral bij het voorval met zijn oudste zoon. Er is een ontmoeting in Afrika. Er is de verliefdheid en de ontnuchtering. Er is de boodschap van een zwangerschap. Er is angst en ontkenning en de uiteindelijke en onmiddellijke verliefdheid op het kind. Er is veel geweld. Veel woede. Veel getreiter. Van begin af aan. En allemaal vanuit de vrouw.

En er is een heel grote liefde voor de kinderen, drie in totaal. Vanuit de man. Hij is in een bittere strijd verwikkeld met zijn bijna ex-vrouw die hem belaagt, aangifte heeft gedaan van huiselijk geweld en dreigt hem zijn kinderen te onthouden. Na een, in zijn woorden, genante vertoning op straat, waarbij de kinderen de dupe dreigden te worden, werd hij thuis opgewacht door de politie. Zij is verhoord in huis in het bijzijn van de kinderen, en hij is in een aparte kamer verhoord en kreeg uiteindelijk van een agent te horen dat zijn vrouw een aangifte van geweld zou doen, tegen hem.

Hij besluit zijn verhaal met een beeld waarbij hij moet huilen. 'Ik heb een droom gehad. Ik ben dan al oud. Een jaar of vijfenzestig. Ik liep met drie bomen van kerels om me heen. Mijn zoons. Het komt goed. Uiteindelijk komt het allemaal goed.'

Het laatste interview is bij een redder van straathonden van over de hele wereld. Hij vertelt beheerst, maar ik zie dat hij af en toe een droge mond heeft. Hij betreurt dat hij ooit heeft toegegeven dat hij een keer zijn ex hard heeft geduwd en een dreiging heeft geuit. Daarna heeft zij nog drie keer aangifte gedaan waardoor hij als crimineel werd behandeld.

Hij heeft op eigen initiatief een intensieve therapie gevolgd. Ik grap dat het gebeurde eigenlijk zijn emancipatie heeft betekend, omdat hij zo ontzettend evenwichtig en sterk aanvoelt. Hij geeft toe dat hij nu inderdaad niet meer denkt 'jouw geluk is mijn geluk', maar 'mijn geluk kan jouw geluk worden'. Hij is ontzettend trots op zijn zoon, die hij nu om de week een hele week bij zich heeft en hij hoopt dat zijn ex wordt gedwongen om een programma te volgen waar ze leren beter met elkaar om te gaan.

Op weg naar huis ben ik ontdaan. De bescherming van vrouwen en kinderen is van levensbelang. Maar er zijn ook mannen die onschuldig zijn aan dat waarvan ze worden beschuldigd, die niet worden geloofd en gestigmatiseerd worden als dader. Ik zal nooit de man vergeten in het vakantiehuisje. Groot. Ons uitzwaaiend terwijl hij een sigaret opsteekt. Beetje verlegen glimlachend en in die glimlach de opengereten wond.

Nazmiye Oral is schrijfster.

vk.nl/columnisten