Boeren uit Mexico in Cuijk
In de Streekschouwburg van Cuijk is van alles te beleven. Zo maar een doordeweekse dag: een vergadering, een expositie van schilderijen in de hal, een ziekentriduüm, een tafel die gedekt wordt voor een meermans-lunch, kraampjes met het resultaat van vele uren huisvlijt, en uiteraard de activiteiten van de vaste bewoners:...
Een multifunctioneel gebouw, deze schouwburg.
Vorig jaar verhuisde het museum (nu elf jaar oud) naar de tweede verdieping in de schouwburg, naar een modernere omgeving. Ook daar wil de naam Amerika Museum nog wel eens voor verwarring zorgen. Het is geen museum over de Verenigde Staten - voor velen synoniem aan Amerika -, maar over 'de oorspronkelijke culturen van Noord-, Midden- en ZuidAmerika'.
Een volkenkundig museum dus, dat in oost- en middenNederland samen met het Volkenkundig Museum van Nijmegen (Zuidoost-Azië, de Stille Oceaan, het Verre Oosten) en het Afrika Museum in Berg en Dal de westerling heel wat van de niet-westerse wereld te bieden heeft.
De ruimte laat niet toe dat het gehele museumbezit - ruim drieduizend voorwerpen, veelal verzameld door de missionarissen Oblaten van Maria - permanent uitgestald staat. Vandaar twee keer per jaar deelexposities, die bij voorkeur inhaken op de actualiteit. De nu lopende tentoonstelling (tot het einde van het jaar) heet Weerbarstige grond en gaat over de indiaanse landbouwers in Mexico. Zeer actueel dus gezien de opstand van die boeren eerder dit jaar in met name de staat Chiapas.
Het is een museum waar een passende stilte heerst terwijl vanachter het vitrineglas bontgekleurde maskers, terracotta goden en aardewerken honden ('haarloos, gebruikt als voedsel') de bezoeker soms indringend aanstaren. 'Cultuureducatie' is het streven sinds de verhuizing, exposities die een op zichzelf staand verhaal over een bepaalde cultuur vertellen en met name middelbare scholieren willen laten kennismaken met een voor hen onbekende wereld. Vandaar ook de uitgebreide teksten die iedere tentoonstelling begeleiden, en de welvoorziene bibliotheek.
Weerbarstige grond verhaalt van de vaak arme indiaanse boeren in Mexico, van de primitieve omstandigheden waaronder zij leefden en werkten, en vaak nog steeds leven, als moderne slaven. In dat harde bestaan spelen goden een belangrijke rol, maar ook een ogenschijnlijk simpel graangewas als maïs. De beeldjes, weefsels en gebruiksvoorwerpen zijn soms van een ontroerende eenvoud of van een onverwachte gratie. In kleur variërend van grondbruin tot stralend rood en blauw.
Wie als bezoeker geluk heeft, stapt het Amerika Museum binnen op het moment dat de collectie van de Canadese Eskimo's weer eens uit de kelders is opgediept. Volgens kenners is het een unieke verzameling, die een vrijwel compleet beeld van de Noordcanadese Inuit geeft, en daarom als zeer zeldzaam geldt.
Net als trouwens een aantal voorwerpen uit de precolumbiaanse cultuur van Midden- en Zuid-Amerika, zoals een initiatiekleed uit de vorige eeuw van de Teffé-indianen uit Brazilië en een huisaltaartje van de Nayarit uit Mexico, dat ongeveer 2200 jaar oud is.
Of de bezoeker zijn naam en de datum in het gastenboek wil zetten? Natuurlijk wil de bezoeker dat. De hoeveelste is het vandaag? De achttiende vermoedelijk, want bij de meest recente gasten staat de zeventiende. Maar nee; het is vandaag de negentiende. De blik achter de balie is enigszins berustend. Er zijn inderdaad dagen dat de tweede verdieping van de schouwburg verstoken blijft van bezoek. Gisteren was zo'n dag.
Amerika Museum, tweede verdieping Streekschouwburg, Grotestraat 62, Cuijk, 0885016221. Toegang Fl. 3,50, 65+ en kinderen tot 12 jaar Fl.2,50. Open di-vrij 10-12.30 en 13.3016.30 uur, zon 12-16.30 uur. Groepen op afspraak. Toegankelijk voor mindervaliden.
