Boeren boos over stijve poot Schouten in kwestie over koeiendieet: ‘Onverteerbaar’

Ondanks weken van overleg met de sector houdt Schouten vast aan het begrenzen van de hoeveelheid ruw eiwit die een melkveehouder via krachtvoer aan de koeien mag geven. Deskundigen waarschuwen juist voor deze bemoeienis.

De minister doet de zeer gevoelige ingreep tot op het boerenerf om de stikstofuitstoot van de landbouw in te dammen. Door het krachtvoer eiwitarmer te maken, daalt de hoeveelheid stikstof (ammoniak) die vrijkomt uit urine en mest.

Bouw mogelijk maken

Met het doorzetten van de maatregel voor de laatste vier maanden van dit jaar, zoals dinsdag gecommuniceerd aan de Tweede Kamer, hoopt de minister rond kwetsbare natuurgebieden de bouw snel weer mogelijk te maken. Door de stikstofuitspraak van de Raad van State vorig jaar is die stil komen te liggen.

‘Dat andere sectoren nu zonder werkbare maatregel of compensatie onze ruimte toebedeeld krijgen, terwijl veel van onze boeren die stikstofruimte middels betaalde leges verkregen hebben, is onverteerbaar’, vindt de Nederlandse Melkveehouders Vakbond. LTO Nederland zegt dat ‘dieren niet mogen lijden onder wetgeving om projecten vlot te trekken die stikstofruimte nodig hebben’.

LTO verwijst naar de zorgen van onderzoekers diergeneeskunde Ruurd Jorritsma en Thomas Schonewille van de Universiteit Utrecht. Zij achten de kans groot dat het afnemen van regie van de melkveehouder een verhoogde kans geeft op onder meer de slepende melkziekte, waarbij de koe de achterblijvende energiebehoefte compenseert door eigen lichaamsvet af te breken. ‘We maken ons zorgen over de nieuwe regeling en we moeten helaas concluderen dat men de risico’s voor de diergezondheid onderschikt heeft gemaakt aan de handhaafbaarheid van de regelgeving.’

Bewuste keuze

Schouten kiest bewust voor een ‘individueel handhaafbare verplichting’. Het alternatief uit de sector, waarbij boeren reductiebeloften doen, schoof de minister vanwege de ‘grote uitvoeringslast’ terzijde. De minister neemt ook geen genoegen met beloftes uit vrees dat een rechter dan gehakt maakt van het kabinetsbeleid. Dit gebeurde al met het vorige stikstofbeleid (PAS), wat de reden is voor de huidige crisis.

De adviescommissie stikstof onder leiding van Johan Remkes waarschuwde vorige maand in haar eindrapport voor het ‘vrijwillige karakter van veel maatregelen’ die het kabinet eerder aankondigde. De minister lijkt dit ter harte te hebben genomen, maar wel precies op het punt waar een boer niet veel bemoeienis duldt: de zorg voor zijn dieren.

LTO Nederland benadrukt dat melkveehouders zelf vanuit hun vakmanschap weten hoe ze hun dieren gezond moeten houden. ‘Voor ons is het belangrijk dat leden nooit in de situatie komen waarbij ze moeten kiezen tussen de gezondheid van hun dieren óf voldoen aan een gedrocht van een maatregel.’ De Nederlandse Melkveehoudersvakbond denkt er net zo over en beraadt zich ‘absoluut’ op vervolgstappen. In antwoorden op Kamervragen moet de minister zich in Den Haag nog voor het zomerreces van vrijdag verantwoorden.

Openlijke verwijten

De minister schreef dinsdag de ‘constructieve gesprekken’ met de sector over veevoermaatregelen vanaf 2021 graag voort te willen zetten. Het is moeilijk voor te stellen dat de gesprekken inderdaad constructief zijn verlopen. De relatie tussen de minister en de sector - vanwege de stikstofcrisis tijdelijk verenigd in het Landbouw Collectief - kenmerkt zich juist door openlijke verwijten over en weer.

In april liep het Landbouw Collectief van tafel vanwege de volgens hen halsstarrige minister. Dit was onder meer vanwege de voerdiscussie. Een ander groot twistpunt is het afpakken van de stikstofruimte die een boer niet gebruikt, maar waar wel een vergunning voor is. Ook extern salderen, waarbij boerenbedrijven opgekocht kunnen worden en de stikstofuitstootrechten naar andere sectoren gaan, stuit op veel verzet. Boeren vrezen daarmee een verdere leegloop van het platteland.