Blog Panama Papers - ABN Amro verhult namen 'belastingontwijkers'

ABN Amro helpt klanten via dochterondernemingen in het buitenland om af te schermen dat ze eigenaar zijn van vennootschappen in belastingparadijzen. Dat hebben Trouw en het FD maandag gemeld op basis van de Panama Papers.

De buitenlandse dochters van ABN treden op als aandeelhouder in naam om te verhullen wie de echte eigenaren van het bedrijf zijn, zogeheten nominee shareholders. Zo treedt het ABN Amro-bedrijf Martello op als aandeelhouder van 25 vennootschappen op de Britse Maagdeneilanden. De bank heeft minimaal nog vijf dochterbedrijven die zulke diensten aanbieden, aldus de kranten.

ABN Amro is de enige grote Nederlandse financiële instelling die nominee shareholdership nog aanbiedt. Zowel Rabobank als ING zeggen er jaren geleden mee te zijn gestopt. Volgens toezichthouder De Nederlandsche Bank (DNB) is het toegestaan om de diensten aan te bieden, mits banken de plaatselijke wetten en regels volgen van de vennootschappen waarvan zij de eigenaren afschermen.

Eerder dook de naam van ABN-commissaris Bert Meerstadt op in de Panama Papers, die na die onthulling per direct terugtrad. Topman Gerrit Zalm zei toen de feiten achter het vertrek van zijn commissaris niet te kennen, maar benadrukte dat de bank zich aan de wet houdt. Dat Meerstadt in de Panama Papers voorkomt, wilde volgens hem niet zeggen dat de bank er ook bij betrokken is. 'Wij zetten geen buitenlandse structuren op voor klanten', zo liet hij optekenen.

De autoriteiten in El Salvador hebben vrijdag invallen gedaan bij de lokale kantoren van het Panamese juristenkantoor Mossack Fonseca. Het bedrijf is de spil in de uitgelekte Panama Papers. Volgens de openbaar aanklager in El Salvador zijn bij de invallen documenten en apparatuur in beslaggenomen.

Woensdag liet het Openbaar Ministerie in het Midden-Amerikaanse land al weten onderzoek te doen naar de Salvadoranen die in de Panama Papers worden genoemd. Minstens 33 inwoners van El Salvador zouden zaken hebben gedaan met Mossack Fonseca, zo melden landelijke media. Het OM wil nagaan of zij daarbij de wet hebben overtreden en belasting hebben ontdoken of geld hebben witgewassen.

De zondagavond gepubliceerde Panama Papers bevatten 11,5 miljoen gelekte documenten van het Panamese advocatenkantoor Mossack Fonseca. De documenten geven inzage in honderdduizenden spookvennootschappen, stichtingen en trusts in 21 belastingparadijzen wereldwijd die werden opgericht via het juridische bedrijf. Mossack Fonseca zegt dat de informatie is gestolen via een hack en dat het niets illegaals heeft gedaan.

Offshorebedrijven zijn niet alleen een toevluchtsoord voor wie minder belasting wil betalen. Ook in de kunsthandel zijn de constructies geliefd, omdat ze de werkelijke eigenaar van een kunstwerk verhullen.

Zo kwam het dat jarenlang onbekend was wie het schilderij 'Zittende man leunend op een stok', van de Italiaanse kunstenaar Amedeo Modigliani, bezit. Tijdens de Tweede Wereldoorlog was het werk eigendom van een Joodse kunstverzamelaar, maar die liet het in zijn vlucht noodgedwongen achter in Parijs.

Pas in 1996 dook het schilderij weer op tijdens een veiling. Voor een miljoenensom werd het doek verkocht aan een offshorebedrijf in Panama en tentoongesteld in de galerie van de Nahmad-familie, een grote naam in de kunstwereld. De kleinzoon van de Joodse kunstverzamelaar eist het schilderij van zijn grootvader op, maar de Nahmads ontkennen het te bezitten en wijzen naar Panama.

Uit de gelekte documenten van Mossack Fonseca blijkt nu dat de familie Nahmad het offshorebedrijf gebruikte als dekmantel. De familie is al twintig jaar in het bezit van het bedrijf, en dus het schilderij. Adviesbureaus als Mossack Fonseca garanderen hun klanten anonimiteit, waardoor de Nahmads jarenlang de schijn hebben kunnen ophouden de Modigliani niet in handen te hebben.

De zaak-Modigliani zou geen incident zijn. Volgens Trouw, dat betrokken is bij de onderzoeksjournalistieke operatie van de zogeheten Panama Papers, komt in de administratie van het Panamese bureau 'genoeg kunst voor om een klein museum te vullen'. Kunsthandel is onder meer aantrekkelijk voor witwassen en het ontduiken van belasting.

Een openbaar aanklager in Argentinië heeft donderdag om een onderzoek gevraagd naar aandelen van president Mauricio Macri in bedrijven in belastingparadijzen. Het verzoek volgt op de Panama Papers over belastingontwijking waarin ook de Argentijnse president wordt genoemd.

Volgens persbureau AP heeft openbaar aanklager Federico Delgrado bij de rechter een aanvraag ingediend. Als de rechter akkoord gaat, kan daar een aanklacht op volgen. De aanklager zegt dat achterhaald moet worden of president Macri opzettelijk zijn rol in twee offshore bedrijven heeft weggelaten in zijn belastingaangifte.

Macri zei in een reactie dat hij niets te verbergen heeft. Ook liet hij weten dat hij zolang hij in functie is zijn vermogen onderbrengt in een trust. Die actie moet belangenverstrengeling voorkomen en meer duidelijkheid scheppen over het beheer van zijn zakelijke belangen. In een toespraak in het presidentiële paleis van Argentinië naar aanleiding van de Panama Papers zei Macri: ‘Ik ben klaar voor elke rechter die informatie van mij vraagt over wat ik zeg.' Vorig jaar benadrukte Macri in zijn presidentscampagne dat hij een einde wilde maken aan corruptie.

Rijke vader
Macri zegt ook dat hij juridisch gezien niet verplicht is duidelijkheid te geven over zijn band met het bedrijf, omdat hij er nooit een belang in heeft gehad. Uit de Panama Papers bleek dat hij de directeur is van twee bedrijven, een met een adres op de Bahama's en een in Panama. Volgens de hervormingsgezinde politicus was het offshore-bedrijf Fleg Trading Ltd. een wettelijk toegestane constructie, opgezet met behulp van fondsen van zijn vader, die hem als directeur benoemde. Macri’s vader is een rijke Italiaanse zakenman die in Argentinië zijn rijkdom had vergaard. Fleg Trading hield in 2008 op te bestaan, zonder ooit in bedrijf te zijn geweest, aldus Macri.

Een dag eerder had een parlementslid van de oppositie al een klacht ingediend over fiscale fraude tegen de Argentijnse president. Norman Martinez vroeg aan de rechtbank om de rol van Macri te onderzoeken in de twee offshorebedrijven op de Bahamas en in Panama. Het oppositielid vraagt in zijn klacht aan de president of hij weet had van witwaspraktijken of belastingontduiking in Argentinië, Brazilië of in een ander land, en of hij eraan had deelgenomen of de praktijken had goedgekeurd. Daarnaast wil hij weten of de oprichting van de vennootschappen tot doel had om dergelijke praktijken te verbergen.

Het Panamese financieel en juridisch adviesbureau Mossack Fonseca & Co. heeft geen wetten overtreden. Daarnaast zijn alle activiteiten legaal en heeft het adviesbureau nooit documenten vernietigd of iemand geholpen met belastingontduiking en witwaspraktijken. Dat beklemtoonde medeoprichter Ramón Fonseca Mora dinsdag in een interview met persbureau Reuters.

Hij benadrukte daarnaast nogmaals dat het adviesbureau van buitenaf is gehackt. Het kantoor heeft een aanklacht ingediend bij het Openbaar Ministerie.

Mossack Fonseca & Co. zou voor klanten bedrijven vestigen in belastingparadijzen. Het bezit van offshorefirma's is niet verboden. Maar omdat belastingparadijzen niet of nauwelijks gegevens over de eigendom openbaar maken, zijn zulke bedrijven bij uitstek geschikt voor het ontduiken van belastingen of andere illegale praktijken.

Ook advocaten- en notariskantoor Ploum Lodder Princen en trustkantoor Infintax uit Amsterdam hebben dubieuze constructies voor buitenlandse bedrijven en vermogende particulieren opgezet. Dat ontdekten journalisten van dagblad Trouw en het Financieele Dagblad die verder zijn gedoken in de Panama Papers.

Het Rotterdamse kantoor Ploum Lodder Princen (PLP) is sinds eind 2012 de vaste notaris van Infintax. Het trustkantoor is de vaste zakenpartner van Mossack Fonseca in Nederland en levert daar belastingadvies en trustdiensten aan. Infintax zet constructies op om geld in en uit landen als Mexico en Ecuador te laten stromen. PLP is regelmatig betrokken bij het opstellen van de notariële aktes die daarvoor noodzakelijk zijn.

Minimaal twee transacties zijn volgens emeritus hoogleraar notarieel recht Martin Jan van Mourik opvallend. Hij vraagt zich af of PLP de aktes had mogen laten passeren. Hij noemt het 'juridisch cowboygedrag', waar een notaris zich verre van zou moeten houden. Volgens de journalisten is PLP betrokken bij de schijnverkoop van een pand in Ecuador, die een transactie van bijna twee miljoen vanuit het belastingparadijs Anguilla moet verhullen.

PLP gaat volgens Van Mourik ook over de schreef als het in april vorig jaar een akte passeert voor de uitgifte van certificaten door een commanditaire vennootschap, maar deze is niet ingeschreven in het Handelsregister. 'Dat is een economisch delict', aldus Van Mourik. 'De notaris had de akte nooit mogen passeren als de cv niet was ingeschreven in het Handelsregister.'

Notaris Stan Commissaris van PLP, tevens maatschapvoorzitter van het Rotterdamse advocaten- en notariskantoor, bestrijdt dat hij dat niet had mogen doen, maar wil daar verder geen toelichting op geven. Hij beroept zich op zijn geheimhoudingsplicht. Infintax reageert niet.

Panama mag niet als zondebok worden gebruikt en is beslist geen belastingparadijs. Dit heeft een minister en naaste medewerker van president Juan Carlos Varela Rodríguez, Alvaro Alemán, dinsdag beklemtoond in een reactie op de publicatie van de 'Panama Papers'.

De Panama Papers tonen naar het zich laat aanzien tot in detail wat het Panamese financieel en juridisch adviesbureau Mossack Fonseca & Co. heeft uitgevoerd bij het helpen oprichten van offshorefirma's voor talrijke klanten.

Alemán ziet het besluit van Parijs om Panama weer als belastingparadijs te boekstaven als een belediging die om tegenmaatregelen vraagt. Ook de uitlatingen van de voorzitter van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO), José Angel Gurría, zijn 'onverantwoordelijk en respectloos'.

Gurría klaagde dinsdag in Berlijn dat Panama een van de laatste grote weigeraars is als het gaat om het verstrekken van informatie over zwart geld.

Het Franse satirische tijdschrift Charlie Hebdo heeft zich voor het nummer van deze week laten inspireren door de Panama Papers én door de aanslagen in Brussel en Parijs. Rijke personen houden borden omhoog met slogans als 'Je Suis Panama', 'Ze zullen onze manier van leven niet veranderen' en 'Wij zijn niet bang'. De Panama Papers als 'aanslag' op de levenswijze van belastingontduikers en -ontwijkers dus.

undefined

FIFA-baas Gianni Infantino heeft in zijn tijd als secretaris-generaal van de UEFA dubieuze contracten getekend met de Argentijnse sportrechtenhandelaren Hugo en Mariano Jinkis. Dat blijkt volgens de Süddeutsche Zeitung uit de Panama Papers. Uit dat archief van het Panamese bedrijf Mossack Fonseca wordt duidelijk hoe via brievenbusfirma's belasting wordt ontweken.

Vader en zoon Jinkis zijn door de FBI aangeklaagd in het FIFA-schandaal. De Argentijnen kochten met het op het eilandje Niue gevestigde Cross Trading in 2006 de rechten voor drie seizoenen van de Champions League en in maart van 2007 ook voor de UEFA Cup en de Europese Supercup. Dat kostte destijds in totaal 139 duizend dollar. Toen ze in juli 2006, twee maanden vóór de aankoop, door de Argentijnen aan de Ecuadoraanse televisiezender Teleamazonas werden aangeboden en verkocht, waren ze echter ruim 340 duizend dollar waard, waardoor de UEFA mogelijk tonnen misliep. Het is echter niet bewezen dat Infantino daar iets vanaf wist.

De Süddeutsche Zeitung vroeg de UEFA al in september vorig jaar of er zaken waren gedaan met mensen die verdacht waren in het FIFA-schandaal. De Europese voetbalbond ontkende toen dat er in de afgelopen vijftien jaar met die mensen was gehandeld. Begin maart dit jaar werden de vragen nogmaals gesteld aan de nieuwbakken FIFA-baas. Opnieuw ontkende hij zaken met personen op de verdachtenlijst van de FBI of aan hun verbonden bedrijven te hebben gedaan.

Panama dreigt handelsmaatregelen tegen Frankrijk te nemen, zo waarschuwde Alvaro Aleman, de stafchef van president Juan Carlos Varela dinsdag. Het is een reactie op de aankondiging van Frankrijk dat het Panama terug ging plaatsen op de zwarte lijst van landen die weigeren zich aan de Franse belastingregels te conformeren. Zulke tegenmaatregelen kunnen ook gaan gelden voor landen die het voorbeeld van Frankrijk volgen, waarschuwde Aleman.

Een voormalig politicus en penningmeester van de Socialistische Partij in Hongarije, Laszlo Boldvai, heeft toegegeven dat zijn vrouw sinds 2012 eigenaar is van een offshorebedrijf in Samoa. Dat heeft partijvoorzitter Jozsef Tobias dinsdag gezegd. De beschuldiging komt voort uit de Panama Papers. In Hongarije werden al eerder opgemerkt dat de familie van Boldvai ver boven zijn stand leefde, maar een parlementaire commissie besloot dit niet nader te onderzoeken.

Boldvai, was van 1994 tot 2014 parlementslid voor de Socialistische partij die momenteel in de oppositie zit. Zijn vrouw is lerares op een middelbare school. Naar aanleiding van de onthullingen in de Panama Papers is Boldvai bereid om aan een parlementair onderzoek mee te werken. De gegevens uit het lek zijn volgens hem 'helemaal waar'. Boldvai heeft zijn partijlidmaatschap opgeschort, aldus voorzitter Tobias.

Waarom je je druk kan maken om de Panama Papers, ook als het alleen maar om het legale belastingontduiking zou blijken te gaan, ziet u in deze video.

De IJslandse premier Sigmundur Gunnlaugsson vertrekt vanwege de onthullingen uit de Panama Papers. Dat meldt de BBC. Gunnlaugsson is de eerste grote politicus die na het verschijnen van de onthullingen het veld ruimt. Eerder vertrok ook al een raadslid van hoofdstad Reykjavík vanwege de onthullingen.

Uit de Panama Papers kwam naar voren dat Gunnlaugssons echtgenote Anna een bedrijf heeft dat obligaties bezit van drie IJslandse banken die door de recessie omvielen. De premier steunde een beweging die schuldeisers van deze banken, waaronder Nederland, wilde uitbetalen. Daardoor had hij tevens een persoonlijk belang bij uitbetaling van schulden.

Gunnlaugsson vroeg dinsdag president Ólafur Ragnar Grímsson het parlement te ontbinden en zo de weg vrij te maken voor vervroegde verkiezingen. De president weigerde dat omdat hij eerst in overleg wilde met de belangrijkste partijen. Kort daarna kwam het nieuws dat Gunnlaugsson was afgetreden.

Lees hier meer.

De Roemeense Belastingdienst heeft een speciale werkgroep opgericht die de gegevens uit de Panama Papers gaat onderzoeken, schrijft persbureau AP. Belastinginspecteurs, anti-fraude-inspecteurs en financieel inspecteurs van verschillende departementen gaan hierin samenwerken. Hoeveel geld er voor deze werkgroep is vrijgemaakt, is niet bekend gemaakt. In de Panama Papers worden ongeveer honderd Roemenen genoemd.

De Russische president Poetin is niet betrokken bij buitenlandse rekeningen die op naam staan van zijn goede vriend en cellist Sergej Roldoegin. Dit zegt Poetins woordvoerder Dmitry Peskov tegen persbureau AP. Volgens hem zijn de gelekte Panama Papers opzettelijk zo door het internationaal consortium van onderzoeksjournalisten geïnterpreteerd dat Poetin betrokken leek. Peskov benadrukte dat 'er geen woord over president Poetin in die papieren staat' en verwierp het vermeende verband tussen Russische eigenaars van offshore activa en Poetin als het resultaat van 'verbeelding'. Peskov zei dat de berichten komen door 'Poetinfobia', waar westerse media volgens hem aan lijden.

De Britse premier David Cameron zei dinsdag dat hij geen aandelen of offshore-fondsen bezit. Hij reageert op de uitgelekte Panama Papers, waarin de naam van zijn overleden vader voorkomt. Hij zou klant zijn geweest bij het advocatenkantoor dat helpt geld te laten lopen via belastingparadijs Panama.

Toen Cameron maandag werd gevraagd naar de offshore-beleggingsfondsen van zijn vader, reageerde een woordvoerder dat het ging om een 'privé-zaak'. Dinsdag wilde hij wel reageren: 'Ik bezit geen aandelen of offshore fondsen, niets van dat alles. Ik heb een salaris als premier en ik heb wat spaargeld waar ik rente over krijg.'

De IJslandse president Ólafur Ragnar Grímsson heeft het verzoek van zijn premier, om het parlement te ontbinden vanwege de Panama Papers, geblokkeerd. Dit meldt de Britse krant The Guardian. Op de IJslandse televisie had premier Sigmundur Gunnlaugsson dinsdag zijn voornemen om nieuwe verkiezingen mogelijk te maken bekendgemaakt. Veel IJslanders roepen sinds het uitlekken van de Panama Papers om zijn opstappen.

Frankrijk zet Panama weer op de zwarte lijst van belastingparadijzen. Dit meldt het Franse persbureau AFP. Frankrijk haalde op 1 januari 2012 Panama van de lijst na ondertekening van een overeenkomst met de Panamese autoriteiten over de bestrijding van belastingontduiking.

De affaire rond de Panama Papers kan de Nederlandse schatkist 'heel veel' gaan opleveren. Dat zei staatssecretaris Eric Wiebes (Financiën) dinsdag in de Tweede Kamer in reactie op het lek. Hij sluit niet uit dat het om belastingontduiking en fraude gaat, en niet slechts om het legale belastingontwijken. Het is volgens hem opvallend dat het niet alleen grote ondernemingen betreft die internationaal opereren (multinationals).

De bewindsman verwacht over ongeveer twee maanden over de miljoenen documenten (papers) te kunnen beschikken. Een speciaal team van de Belastingdienst gaat zich over de informatie buigen.

Volgens Wiebes ging bij de dienst een 'kleine juichkreet' op na de onthullingen in onder meer de kranten Trouw en Het Financieele Dagblad. Het is informatie waar de Belastingdienst iets mee kan, zei hij. Volgens Wiebes is ook in het verleden dankbaar gebruik gemaakt van lekken naar de media. Hij verwees naar de 'ferme' opbrengsten van enkele eerdere speciale acties van de Belastingdienst, bijvoorbeeld tegen zwartspaarders. Die zaten niet ver van een miljard euro af, zei de bewindsman.

De IJslandse premier heeft de president gevraagd het parlement te ontbinden. De BBC en de IJslandse televisie melden dat Sigmundur Gunnlaugsson deze stap zet vanwege de Panama Papers. Dit betekent dat er nieuwe parlementsverkiezingen gehouden zullen worden in IJsland.

De IJslandse premier Sigmundur Gunnlaugsson heeft dinsdag gedreigd het parlement te ontbinden en nieuwe verkiezingen uit te schrijven als zijn coalitiepartner, de Partij voor Onafhankelijkheid (IP), hem niet steunt.

De eerste minister staat onder druk doordat uit de Panama Papers blijkt dat zijn echtgenote Anna een bedrijf heeft dat obligaties bezit van drie IJslandse banken die door de recessie omvielen. De premier steunde een beweging die schuldeisers van deze banken, waaronder Nederland, wilde uitbetalen. Daardoor had hij tevens een persoonlijk belang bij uitbetaling van schulden. Gunnlaugsson overlegde dinsdagochtend met de leider van IP, de minister van Financiën Bjarni Benediktsson.

Maandag diende de oppositie in het parlement een motie van wantrouwen in tegen de premier. Die kreeg 's avonds steun van duizenden betogers die buiten voor het parlementsgebouw in Reykjavik het aftreden van Gunnlaugsson eisten. Voor dinsdag is wederom een demonstratie aangekondigd. Het parlement stemt later dinsdag over de motie.

Het hoofd van de Chileense afdeling van corruptiewaakhond Transparency International heeft ontslag genomen omdat zijn naam in de Panama Papers is teruggevonden. Gonzalo Delaveau wordt niet rechtstreeks beschuldigd van belastingontduiking of andere delicten, maar zou wel banden hebben met liefst vijf offshorebedrijven die in de gelekte documenten van het Panamase advieskantoor Mossack Fonseca worden genoemd. Alle vijf zijn ze gevestigd in de Bahama's, een bekend belastingparadijs. Delaveau liet in een vraaggesprek met een Chileense radiozender weten dat hij 'uiterst verrast' was door de 'grauwe, duistere kant' van Mossack Fonseca.

De Zweedse bankengroep Nordea beëindigt haar samenwerking met Mossack Fonseca & Co, het fiscale adviesbureau in Panama wiens klantenbestand is uitgelekt. Zweden heeft aangeklopt bij de Luxemburgse autoriteiten voor informatie over Nordea, de grootste bank van Scandinavië, na beschuldigingen dat het bedrijf klanten hielp rekeningen te openen in belastingparadijzen.

'We zullen niet langer samenwerken met Mossack Fonseca, absoluut niet', verklaarde de bestuursvoorzitter van het bedrijf op de Zweedse televisie. 'De bank zou niet mogen worden gebruikt als platform voor belastingontwijking.' Nordea heeft aangegeven al zijn activiteiten in Luxemburg met betrekking tot offshorebedrijven te bekijken.

De Zweedse televisiezender SVT, die betrokken is bij het wereldwijde onderzoek naar de Panama Papers, telt tussen de drie- en vierhonderd brievenbusfirma's die met hulp van Nordea zouden zijn opgezet. De naam van de bank zou meer dan tienduizend keer genoemd worden in de gelekte documenten.

'Ik vind het beschamend dat ze hierbij betrokken zijn geweest', zei de Zweedse premier Stefan Löfven op televisie. 'Ze zeggen dat ze zich hebben teruggetrokken. Ik hoop dat het waar is.'

Oud-voetballer Clarence Seedorf wijst de aantijgingen aan zijn adres van de hand. Tegenover de NOS laat de oud-speler van onder meer Ajax en AC Milan bij monde van een woordvoerder weten dat hij niet betrokken is geweest bij illegale belastingpraktijken.

'Het artikel lijkt iets te insinueren dat er niet is', luidt de repliek. 'Seedorf heeft zijn eigen geld geïnvesteerd in het team en heeft er zelfs geld op verloren. Van enige illegale deals of contracten is Seedorf niet op de hoogte.'

Vanochtend meldden Trouw en Het Financieele Dagblad, beide betrokken bij het wereldwijde onderzoek naar de zogeheten Panama Papers, dat de naam van Seedorf opduikt in de gelekte data van advieskantoor Mossack Fonseca & Co. Een sponsordeal die plots driemaal hoger uitviel zou duiden op een dubieuze belastingconstructie, al is niet duidelijk of Seedorf daarvan op de hoogte was of persoonlijk heeft geprofiteerd.

Zijn woordvoerder spreekt bovendien tegen dat Seedorf 'ondanks herhaalde verzoeken' onbereikbaar was voor commentaar. 'We zijn maar één keer benaderd en hebben geantwoord, in tegenstelling tot wat vermeld staat in het artikel.'

Ook prominente Chinezen zouden hun geld naar offshorebedrijfjes hebben weggesluisd, maar de Chinese overheid wuift de aantijgingen weg. Volgens media die betrokken zijn bij het grootschalige onderzoek naar belastingontwijking, zijn familieleden van de Chinese president Xi Jinping en andere (oud-)leiders klant van het Panamese adviesbureau Mossack Fonseca & Co, dat zijn clientèle helpt in het doorsluizen van geld naar belastingparadijzen.

'We geven geen commentaar op deze ongegronde beschuldigingen', zo luidde het antwoord van een woordvoerder van het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken, op de vraag of Peking een onderzoek zal instellen naar de belastingzaken van hooggeplaatste functionarissen als Xi.

De mogelijkheid van corruptie in de gelederen van president Xi ligt gevoelig. Onder zijn leiding opende de Chinese regering de aanval op wijdverspreide corruptie binnen het politiek apparaat. Sommige critici verwijten Xi dat zijn corruptiebestrijding niet oprecht is, maar gericht tegen politieke tegenstanders.

De Chinese staatspers heeft de Panama Papers grotendeels onvermeld gelaten in zijn verslaggeving. Volgens persbureau Reuters zijn veel weblinks naar artikelen over Panama offline gezet en levert de zoekterm 'Panama Papers' geen resultaten op, maar een waarschuwing dat deze 'mogelijk niet overeenstemmen met de wetten en regels die van toepassing zijn, en daarom niet kunnen worden getoond'.

The Global Times, een invloedrijke krant waar de Communistische Partij een vinger in de pap heeft, schreef wel over de Panama Papers, maar met een beschuldigende vinger richting het Westen. 'Telkens wanneer er zo'n documentendump is, grijpen de westerse media de controle over de interpretatie, en Washington heeft in het bijzonder zijn invloed laten zien.'

De Oekraïense belastingdienst heeft een onderzoek ingesteld naar de boekhouding van president Petro Porosjenko. De president is in opspraak geraakt door onthullingen uit de zogeheten Panama Papers.

'We zullen de informatie die in de pers is verschenen, die we kunnen analyseren, aan een onderzoek onderwerpen en we zullen jullie daarover inlichten', zei directeur Roman Nasirov van de Oekraïense belastingdienst.

Porosjenko zou een zogeheten offshorebedrijf op de Britse Maagdeneilanden hebben opgezet om vele miljoenen buiten het zicht van de Oekraïense belastingdienst te houden. Die handelwijze kwam aan het licht door de openbaarmaking van miljoenen documenten van het Panamase advieskantoor Mossack Fonseca, dat bij die constructie assisteerde.

Personen uit de vertrouwenscirkel van Marine Le Pen, de voorvrouw van de extreemrechtse partij Front National (FN) in Frankrijk, zijn opgedoken in de Panama Papers. De Franse krant Le Monde, die betrokken was bij het wereldwijde onderzoek naar de gelekte documenten, trof de namen aan van zakenman Frédéric Chatillon en accountant Nicolas Crochet. Beide heren zijn al onderwerp van gerechtelijk onderzoek naar de financiering van de verkiezingscampagne in 2012, toen Le Pen meedong naar het Franse presidentschap.

Le Monde spreekt van een uitgekiend systeem van offshoreconstructies tussen Hongkong, Singapore, de Britse Maagdeneilanden en Panama, bedoeld om geld weg te sluizen uit Frankrijk. Daarbij zouden de betrokkenen zich hebben bediend van lege vennootschappen en valse facturen om de financiële autoriteiten te omzeilen.

Spil in het web zou Chatillon zijn, sinds 1990 goed bevriend met Le Pen. Zijn communicatiebureau Riwal was jarenlang de belangrijkste promotieadviseur tijdens verkiezingscampagnes van FN, en in 2012 de enige.

In 2012, vlak na de presidentsverkiezingen, zette Chatillon met hulp van Crochet een complexe operatie op touwen om meer dan 300 duizend euro weg te sluizen, aldus Le Monde. Hij hoopte een deel van die som te investeren in een bedrijfje van een vriend in Singapore. Chatillon verklaarde eerder tegenover de Franse rechter dat hij zijn vriend een dienst had willen bewijzen, maar volgens Le Monde verklaart dat niet waarom hij zo'n ingenieuze constructie op poten heeft gezet.

Het FN verzekerde eerder dat de partij niet betrokken is in de affaire van de Panama Papers.

Adviesbureau Mossack Fonseca & Co had ook klanten tegen wie internationale sancties uitstonden, bericht de BBC. Zo blijken meerdere Noord-Koreaanse bedrijven zich onder het clientèle te hebben bevonden, waaronder één die in verband is gebracht met het beruchte atoomprogramma van Pyongyang. Daarnaast hadden ook bedrijven uit Zimbabwe en Iran een rekening in Panama, terwijl sancties van kracht waren.

Niet in alle gevallen ging het hierbij om het ontduiken van sancties, omdat bedrijven al geregistreerd stonden in de boeken van Mossack Fonseca voordat de maatregelen werden afgekondigd. Maar in meerdere gevallen verschafte het Panamese bureau al dan niet bewust onderdak aan bedrijven om de westerse sancties te slim af te zijn.

Het bedrijf DCB Finance, gevestigd in Pyongyang, vond via Panama zijn weg naar de Britse Maagdeneilanden in 2006. De onderneming werd door de VS later op de zwarte lijst gezet omwille van het Noord-Koreaanse atoomprogramma. DCB Finance zou indirect bij de financiering daarvan betrokken zijn geweest. In 2010 kreeg Mossack Fonseca vragen over het bedrijf, waarop het bureau zijn handen van DCB Finance aftrok.

Of van moedwillige fraude sprake is geweest, is onzeker. Achteraf erkende het Panamese bureau dat het de achtergrond van DCB beter had moeten checken. 'We hadden van begin af aan moeten vaststellen dat dit een bedrijf met een hoog risico was', verklaarde Mossack Fonseca in 2013, in een e-mail aan de financiële autoriteiten van de Britse Maagdeneilanden.

Belastingontwijking via offshoreconstructies is niet alleen voorbehouden aan de allerrijksten en grote multinationals. Ook veel particulieren en middenkleinbedrijven benutten de fiscale voordelen van belastingparadijzen, concluderen Trouw en Het Financieele Dagblad op basis van de Panama Papers.

Het zou gaan om honderden Nederlanders die gebruik hebben gemaakt van de diensten van Mossack Fonseca, het Panamese adviesbureau wiens klantenbestand is uitgelekt. Naast enkele bekende namen, onder wie oud-voetballer Clarence Seedorf, bevinden zich onder hen opmerkelijk veel mensen met een kleine onderneming, zoals een restaurant, of een degelijke maar bescheiden baan.

De betrokken Nederlanders stalden hun geld veelal op de Britse Maagdeneilanden. Dat is niet illegaal, zolang van die bezittingen melding wordt gemaakt bij de Belastingdienst. In hoeverre de Nederlandse klanten van Mossack Fonseca dit hebben gedaan, hebben de twee kranten geen zicht op.

De Argentijnse stervoetballer Lionel Messi is niet gediend van de beschuldigingen aan zijn adres. Op basis van de Panama Papers suggereerden media dat de Barcelona-aanvaller belasting heeft ontweken of zelfs ontdoken. Messi ontkent; hij noemt de aantijgingen 'vals en lasterlijk' en dreigt met juridische stappen tegen media die de informatie hebben verspreid.

Via een offshoreconstructie zou Messi inkomsten uit portretrechten hebben weggesluisd. 'De Panamese vennootschap die wordt genoemd in deze berichtgeving is volledig inactief en heeft nooit fondsen gehad', werpt de Argentijn tegen. Hij claimt zijn inkomsten uit portretrechten te hebben aangegeven bij de belastingdienst.

Messi heeft op zijn minst de schijn tegen; in een nog lopende rechtszaak moeten Messi en zijn vader zich verantwoorden voor de Spaanse rechter op verdenking van belastingontduiking.

In de IJslandse hoofdstad Reykjavik zijn maandag duizenden mensen de straat op gegaan om het ontslag van premier David Sigmundur Gunnlaugsson te eisen. Gunnlaugsson, die bij het begin van zijn ambtstermijn in 2013 beloofde om streng op te treden tegen fraude, wordt genoemd in de Panama Papers.

De demonstranten hadden banners bij zich met teksten als 'Neem uw verantwoordelijkheden' en 'Waar is de nieuwe grondwet?', verwijzend naar een grondwet die voortgroeide uit de politieke crisis van 2009, maar nooit werd goedgekeurd door het parlement.

Ook de linkse oppositie heeft het ontslag van de premier geëist. Gunnlaugsson liet eerder op maandag al weten dat hij geen belastingen heeft ontdoken, en weigert ontslag te nemen.

In de gelekte bestanden komen ook Nederlandse namen voor, van onder anderen oud-voetballer Clarence Seedorf en Mexx-oprichter Rathan Chadra, nu eigenaar van hotelketen CitizenM. Trouw, één van de Nederlandse kranten die in de gelekte documenten dook, publiceerde de eerste lichting Nederlandse namen uit de Panama Papers. In totaal komen honderden Nederlanders in de documenten voor.

Ook Jaap van Oosterom, oprichter van automatiseringsbedrijf Volmac (dat later opging in Capgemini) en Bram van der Kolk, een van de mensen achter het bedrijf Megaupload van Kim Dotcom, zijn via de Panama Papers gelinkt aan het juridisch adviesbureau Mossack Fonseca & Co.

Via de sponsorrechten van zijn voormalige raceteam Seedorf Racing komt de naam van Seedorf voor in de documenten. Rattan Chadra is eigenaar geweest van een bedrijf op de Bahama's en Bram van der Kolk, in de VS gewild vanwege het op grote schaal schenden van auteursrechten met Megaupload, is aandeelhouder van een bedrijf op de Bahama's. Het bedrijf is daar voornamelijk gevestigd om het bestaan ervan verborgen te houden voor Kim Dotcom en zo 'escalatie te voorkomen', aldus Van der Kolk in een reactie.

Dat namen voorkomen in de documenten, wil niet per definitie zeggen dat de offshoreactiviteiten illegaal zijn of waren. Bedrijven in belastingparadijzen zijn niet per definitie verboden. De betrokkene is wel verplicht de belastingdienst op de hoogte te stellen.