Bisdom erkent misbruik jongens door bisschop Gijsen
Het bisdom Roermond geeft toe dat de vorig jaar overleden voormalige bisschop Jo Gijsen twee jongens heeft misbruikt. Dat blijkt uit een verklaring van het bisdom van vandaag naar aanleiding van berichtgeving hierover in het Katholiek Nieuwsblad.
De klachtencommissie voor seksueel misbruik in de Rooms-Katholieke Kerk verklaarde twee klachten over misbruik tegen Gijsen gegrond, zo staat in de verklaring. Gijsen misbruikte de jongens in de tijd dat hij kapelaan en leraar was. Bisschop Frans Wiertz biedt de slachtoffers zijn excuses aan en spreekt zijn verdriet uit dat 'de latere kerkelijke positie en voorbeeldfunctie van oud-bisschop Jo Gijsen beschadigd zijn'.
Jo Gijsen kon in katholieke kringen in Nederland moeilijk zijn draai vinden. Binnen de Nederlandse Bisschoppenconferentie kwam de eigenzinnige en oerconservatieve Gijsen geregeld in conflict met de meer progressieve koers van kardinaal Alfrink, de bisschoppen Bluyssen, Ernst en Möller. De enige met wie hij niet in conflict raakte, was generatiegenoot en huidig kardinaal Ad Simonis, die in 1970 tot bisschop van Rotterdam was benoemd.
Gewijd in de Sint Pieter in Rome
Gijsen werd in 1972 tot bisschop van Roermond benoemd. Zeer tegen de gewoonte in werd hij niet gewijd in de Limburgse bisschopsstad, maar in de Sint Pieter in Rome. De emeritus bisschop trok al snel zijn eigen plan. Hij ontsloeg de naaste medewerkers van zijn voorganger Moors en richtte in Rolduc (Kerkrade) zijn eigen priesterseminarie op. Het seminarie werd vaak geassocieerd met geslotenheid en behoudzucht.
In januari 1993 nam Gijsen om gezondheidsredenen ontslag. Hij had enkele jaren daarvoor na tussenkomst van de pauselijke vertegenwoordiger in Nederland een deel van zijn bevoegdheden aan nieuw benoemde vicarissen moeten afstaan. Er was onder meer gebleken dat de priesteropleiding in Rolduc een voedingsbodem voor homoseksuele relaties was geworden. Beschuldigingen van betrokkenheid bij en/of kennis van seksueel misbruik binnen de katholieke kerk achtervolgden Gijsen in de laatste jaren van zijn leven.
Beticht van gluren
Hij werd beticht van gluren, maar hij zou ook in bed zijn gestapt bij leerlingen op Rolduc. De klachtencommissie van de Rooms-Katholieke Kerk oordeelde over de eerste aanklacht dat Gijsen eind jaren 50 'onbetamelijk gehandeld' had en de privacy van een oud-leerling aldaar 'op grove wijze' had geschonden. Er was formeel geen sprake van seksueel misbruik, maar hij was wel over de schreef gegaan, concludeerde de commissie.
Na zijn ontslag in 1993 trok Gijsen zich terug in een klooster in Oostenrijk, en werd hij 3 jaar later bisschop van IJsland. In Reykjavik hield hij het 12 jaar uit. Ook daar wordt zijn naam in verband gebracht met onoorbare praktijken.
Onomwonden standpunten
Een IJslandse commissie die onderzoek deed naar seksueel misbruik in de katholieke kerk, stelde vorig jaar nog dat de bisschop nalatig was geweest. Hij zou een brief hebben vernietigd van een man die schreef dat hij misbruikt was door een priester.
De kerkhistoricus Gijsen kwam in de jaren zeventig en tachtig geregeld in het nieuws met zijn onomwonden standpunten over zaken als abortus, euthanasie en het katholieke onderwijs. Joannes Baptist Matthijs Gijsen werd in 1932 geboren in het Noord-Brabantse Oeffelt. Toen Gijsen 24 jaar oud was, werd hij tot priester gewijd voor het bisdom Roermond. 2 jaar werkte hij als kapelaan in Valkenburg. Hij studeerde kerkgeschiedenis in Tilburg, maar ook aan de universiteit van Bonn.
De huidige aartsbisschop Wim Eijk komt uit de 'stal' van Gijsen.
Mea Culpa
De organisatie van misbruikslachtoffers in de katholieke kerk Mea Culpa toonde zich vandaag opgelucht om het advies van de kerkelijke klachtencommissie over oud-bisschop Jo Gijsen. Wel betreurt Mea Culpa het dat nu pas, na de dood van de oud-bisschop, het seksueel misbruik door Gijsen aan het licht komt.
Woordvoerder Bert Smeets van Mea Culpa zei dat de mannen die in hun kindertijd door Gijsen misbruikt zijn, eindelijk recht is gedaan. 'Recht voor de mannen die de moed hebben gehad tegen de bisschop naar buiten te treden', zei Smeets. Wel noemde Mea Culpa het 'schokkend' dat iemand als Gijsen bisschop heeft kunnen worden nadat hij eerder kinderen had misbruikt.
Verder noemt Smeets het opvallend, dat klachten tegen levende verdachten vaak ongegrond worden verklaard. Hoewel de twee klachten tegen Gijsen werden ingediend toen de oud-bisschop nog leefde, zijn ze pas gegrond verklaard na diens overlijden, valt Smeets op.
Opvallend, dat klachten tegen levende verdachten vaak ongegrond worden verklaard.Bert Smeets van Mea Culpa
Dit geeft rust
KLOKK, de stichting die opkomt voor slachtoffers van misbruik in de Rooms-Katholieke Kerk, is blij dat het bisdom Roermond vrijdag het misbruik van twee jongens door bisschop Jo Gijsen heeft erkend. 'Dit geeft rust voor alle partijen. De slachtoffers hebben lang gezocht naar erkenning', zegt een woordvoerder van de organisatie.
De klachten tegen Gijsen bestonden al langer, zegt de woordvoerder. 'Daar werd vaak moeilijk over gedaan en mensen twijfelden of het wel echt zo was. Voor de slachtoffers was het een moeilijke tijd.'
De erkenning van het misbruik zet de deur open voor anderen. 'Er circuleerden nog twee klachten, uit een latere periode'', zo legt de woordvoerder uit. 'Dit is een vorm van steunbewijs en geeft een mogelijkheid tot herziening. Het siert het bisdom dat ze deze zaak zo afwikkelen.'
