Bikkelhard, slim en liefst buiten beeld: Aat van Herk is de grootste particuliere verhuurder van Nederland

Als Aat van Herk (68) niet op zijn 13de van school was gegaan, was hij wellicht nooit de grootste particuliere woningbezitter van Nederland geworden. Dan was hij gaan studeren en eerder in bijvoorbeeld de biotech-wereld beland. Een wereld waarin hij de afgelopen tien jaar veel van zijn met vastgoed verdiende geld stak en die hij eigenlijk leuker en interessanter vindt dan de stenenschuiverij.

Maar zo ging het niet. Al jong was Van Herk uit Krimpen aan den IJssel school zat en begon hij met ondernemen. Net als zijn vader en diens vader hadden gedaan, in het vastgoed. En dus struinde Van Herk als jongeman de regio af op zoek naar vervallen huizen. Met lokale aannemers had hij de afspraak dat als hij iets interessants vond, zij het zouden opknappen en doorverkopen. Ze deelden de winst.

Die stak Van Herk weer in nieuwe huizen. Toen hij genoeg winst had, hield hij sommige huizen en langzaam groeide zijn portefeuille. Want verkopen deed Van Herk niet graag. Als je iets verkocht en de volgende eigenaar verkocht het met winst door, dan zag je wat je fout had gedaan. Liever zag hij het vastgoed zelf langzaam in waarde stijgen.

‘Superinvesteerder’

Zo is Van Herk nu, vijftig jaar later, met een bezit van 5.820 woningen de grootste particuliere woningeigenaar van Nederland. Vooral in Rotterdam, waar een kwart van zijn woningportefeuille staat, is de ‘superinvesteerder’ groot, zoals Van Herk wordt bestempeld door zakenblad Quote – als miljardair op nummer 19 in de rijkenlijst. De rest is verspreid over het hele land: van Spijkenisse en Papendrecht tot Emmeloord en Lelystad.

Maar verwacht van Van Herk geen bespiegelingen over de vastgoedmarkt, of een uitgebreide visie op zijn drijfveren en strategieën. Want Van Herk geeft geen interviews, nooit. Hij heeft wel een woordvoerder, al jarenlang. Maar die heeft niet veel over hem te zeggen. ‘Ik zal hem het interviewverzoek voorleggen, maar ik denk niet dat hij eraan gaat beginnen.’

De anekdotes over Van Herk in dit portret zijn vooral afkomstig van een paar mensen uit de vastgoedwereld die alleen zonder naamsvermelding willen praten met de Volkskrant. Ze kennen zijn wens om anoniem te blijven en willen hem niet tegen zich in het harnas jagen. Zelf ziet Van Herk het nut van interviews niet in, vertellen kennissen. Hij hoeft niet bekend te zijn, dat geeft alleen maar gedoe. En reclame maken voor zijn bedrijven is ook niet nodig. Zakenpartners weten hem toch wel te vinden.

Landelijke aandacht

Zo heeft Van Herk altijd geopereerd. In 2002 trok hij landelijke aandacht toen hij het bedrijf Nagron Nationaal Grondbezit van de beurs haalde door er 255 miljoen euro voor te betalen. In één klap breidde hij zijn vastgoedportefeuille enorm uit. Maar nergens lichtte hij de overname toe of hing hij publiekelijk slingers op.

Het was een lucratieve deal voor Van Herk, vertellen betrokkenen. Want de ondernemer had zich, zoals altijd, minutieus voorbereid. Hij stuurde zijn medewerkers het land in, voor een rondgang langs al het bezit van Nagron, om het in kaart te brengen en door te rekenen. Pand voor pand. Alle informatie schreef hij met de hand op en uiteindelijk legde Van Herk dit volle kladblok naast het jaarverslag van Nagron. Zo kon hij concluderen dat de portefeuille volgens zijn berekeningen behoorlijk wat meer waard was dan wat er in de boeken stond.

Dat is typisch Van Herk, vertelt een kennis van hem. Alles tot in de puntjes voorbereiden. Niets aan het toeval overlaten. Hij zal bij de waarde van een pand nooit afgaan op een taxateur. Want als die taxateur echt zo veel verstand van vastgoed had, zou hij eigenaar zijn van jouw portefeuille en mocht jij hem taxeren, zegt Van Herk dan.

Op zijn gevoel

Logica volgens Van Herk, vertelt een zakenpartner. Hij is een heel slimme man, maar niet geschoold. Van Herk heeft zichzelf ontwikkeld. Doordat Van Herk op een andere manier kijkt dan geschoolde mensen, komt hij soms met een heel simpele oplossing voor een probleem. Gewoon omdat hij anders tegen zaken aankijkt.

Dat herkent ook Rudy Stroink – de vastgoedman die vorig jaar werd veroordeeld voor omkoping van een Google-medewerker – die een tijdje samen met Van Herk eigenaar van het Mediapark in Hilversum was. Dat ook de Rotterdammer ‘in het Mediapark zat’, was tot op heden niet bekend. Van Herk wilde geen ruchtbaarheid aan die deelneming geven. Maar Stroink bevestigt nu dat Van Herk ‘een mooi ritje maakte’. ‘Hij was een paar jaar mede-eigenaar en heeft daar goed aan verdiend.’

Van Herk is volgens Stroink iemand die deals doet op zijn gevoel. ‘En daarna laat hij een klein team alles uitrekenen. Ik heb veel respect voor hem. Een ongelooflijk aardige, maar ook bikkelharde, goeie zakenman.’

Van Herk kan soms, op z’n Rotterdams, nogal direct en hard uit de hoek komen, zeggen mensen uit zijn omgeving. Sommige zakenrelaties hebben daar moeite mee, maar Van Herk laat niet met zich sollen.

Nieuwe interesses

Naarmate zijn vermogen groeide, verlegde Van Herk langzaam zijn interesse. In 2006 kwam hij in het nieuws omdat hij veel geld in het beursgenoteerde biotechbedrijf Crucell stak; hij had 10 procent van de aandelen in handen. Waarom? Van Herk heeft veel belangstelling voor de ontwikkeling van nieuwe medicijnen, was het enige commentaar dat zijn woordvoerder gaf.

In de jaren daarna groeide Van Herk uit tot de grootste Nederlandse investeerder in biotechbedrijven. Zo is hij een van de grootste aandeelhouders van Galapagos, een farmaceutisch onderzoeksbedrijf. Of dat te maken heeft met het feit dat Van Herk zelf al jaren multiple sclerose heeft en in een rolstoel zit, wil de woordvoerder niet zeggen.

Bij de biotech gaat hij op dezelfde wijze te werk als in het vastgoed: door zich grondig in een bedrijf te verdiepen en de beurskoersen goed in de gaten te houden. Een ‘investeringshorizon’ voor de lange termijn, schrijft hij zelf op de website van zijn bedrijven.

Volgens het kadaster woont Van Herk in Zwitserland, in een mooie villa met uitzicht op het meer van Lugano, waar de grens met Italië dwars door het water loopt. Daar vliegt hij heen met z’n privéjet van het merk Piaggio. Als hij er zelf niet mee vliegt, wordt het ding verhuurd, zoals veel vliegtuigeigenaren doen. Zo vloog minister Wopke Hoekstra van Financiën begin vorig jaar in het toestel van Van Herk op en neer naar Luxemburg voor een vergadering. Het tochtje kostte 5.500 euro, blijkt uit een oud Wob-verzoek.

Als Van Herk niet in Zwitserland is, zit hij veel in zijn huis in Capelle aan den IJssel. Daar houdt hij zakelijke besprekingen en staat altijd een terminal aan met berichten van het internationale persbureau Bloomberg, overdag om de Europese koersbewegingen in de gaten te houden, ’s middags om de Amerikaanse beurzen te bewaken, om dan over te gaan naar de Aziatische markt. Want voor Van Herk gaan de zaken altijd door.