Bijzondere beelden verzamelen op de markt in China

Drie fotoboekenliefhebbers schuimden acht jaar lang Chinese boekenmarkten af, om een collectie historisch belangrijke fotoboeken te verzamelen.

Hoe promoot je een dictator? Bijvoorbeeld Mao? Leg hem op zijn voordeligst vast in een gestileerde setting, bundel deze foto's in tijdschriften en boeken en verspreid ze over het hele land. Verheerlijking van politieke leiders in gedrukte propaganda werd gemeengoed in de loop van de 20ste eeuw, en dus ook in de Volksrepubliek China, gesticht in 1949. Aan de hoeveelheid fotoboeken die van roerganger Mao Zedong (1893-1976) zijn verschenen lijkt geen eind te komen: we zien een vaderlijke Mao omringd door breedlachende kinderen. Of een sportieve Mao die zijn uitmuntende conditie toont achter een tafeltennistafel. Mao die wordt toegejuicht als hij in een menigte staat. In elke bibliotheek, in elke gemeenteraad of in elk ander overheidsgebouw lag een boek met zijn gezicht erin.
Het zijn deze beelden en deze boeken waarmee het fotoproject van het Nederlandse fotografenduo WassinkLundgren acht jaar geleden begon.


The Chinese Photobook is samengesteld door Ruben Lundgren en Thijs groot Wassink en Martin Parr. Uitgave van Aperture. € 145. Onder te koop meer bij de PhotoQ Bookshop in Amsterdam:

photoqbookshop.nl

Angela Wals
Ruben Lundgren en Thijs groot Wassink, het fotografenduo WassinkLundgren, poseren bij hun reizende tentoonstelling The Chinese Photobook in Peking, die ze samen met de Britse fotograaf Martin Parr samenstelden. Beeld null
Ruben Lundgren en Thijs groot Wassink, het fotografenduo WassinkLundgren, poseren bij hun reizende tentoonstelling The Chinese Photobook in Peking, die ze samen met de Britse fotograaf Martin Parr samenstelden.
De britse fotograaf martin parr, een fanatiek fotoboekenverzamelaar, wilde een collectie aanleggen van publicaties met socialistische fotografie uit de begindagen van de communistische partij en van de culturele revolutie (1966-1976), een periode die aan tientallen miljoenen chinezen het leven kostte, maar die in de boeken uiteraard anders werd verbeeld. Beeld null
De britse fotograaf martin parr, een fanatiek fotoboekenverzamelaar, wilde een collectie aanleggen van publicaties met socialistische fotografie uit de begindagen van de communistische partij en van de culturele revolutie (1966-1976), een periode die aan tientallen miljoenen chinezen het leven kostte, maar die in de boeken uiteraard anders werd verbeeld.
Ruben Lundgren, de helft van het fotoduo, woont en werkt in Peking, spreekt Mandarijn en hielp Parr met verzamelen. Samen struinden ze vlooienmarkten af op zoek naar propaganda uit de jaren vijftig en zestig, maar de fotografen ontdekten al snel dat er veel meer publicaties zijn waar niemand iets van af weet. 'Het vergeten goud', noemen ze het. Beeld null
Ruben Lundgren, de helft van het fotoduo, woont en werkt in Peking, spreekt Mandarijn en hielp Parr met verzamelen. Samen struinden ze vlooienmarkten af op zoek naar propaganda uit de jaren vijftig en zestig, maar de fotografen ontdekten al snel dat er veel meer publicaties zijn waar niemand iets van af weet. 'Het vergeten goud', noemen ze het.
Want voordat China in een communistische dictatuur werd geslingerd, was er in de jaren twintig een culturele voorhoede gegroeid: Chinese fotografen die het medium artistiek ontdekten. Hun boeken zijn vaak poëtisch en opvallend a-politiek, het beste voorbeeld hiervan is 'Symfonie in zwart en wit' van fotograaf Lang Jingshan. Nieuw voor Lundgen, Parr en Groot Wassink was de grote hoeveelheid fotoboeken die in de jaren dertig door de Japanners waren gedrukt, om daarmee na een bloedige oorlog hun net opgerichte staat Mantsjoerije in Noord-China te kunnen promoten. Beeld null
Want voordat China in een communistische dictatuur werd geslingerd, was er in de jaren twintig een culturele voorhoede gegroeid: Chinese fotografen die het medium artistiek ontdekten. Hun boeken zijn vaak poëtisch en opvallend a-politiek, het beste voorbeeld hiervan is 'Symfonie in zwart en wit' van fotograaf Lang Jingshan. Nieuw voor Lundgen, Parr en Groot Wassink was de grote hoeveelheid fotoboeken die in de jaren dertig door de Japanners waren gedrukt, om daarmee na een bloedige oorlog hun net opgerichte staat Mantsjoerije in Noord-China te kunnen promoten.
Het resultaat van acht jaar speuren is The Chinese Photobook: een vuistdikke bloemlezing met overzichtsfoto's uit Chinese fotoboeken van het jaar 1900 tot heden. En wie even doorbladert naar het hoofdstuk over hedendaagse fotografie, ziet zelfs naaktfoto's. Al kon het fotoboek Nude met naakte jongens en meisjes van Ren Hang (2012) alleen in het 'onofficiële circuit' worden gepubliceerd. De drukker durfde alleen 's nachts zijn persen aan te zetten en Ren kreeg geen bonnetje. Beeld null
Het resultaat van acht jaar speuren is The Chinese Photobook: een vuistdikke bloemlezing met overzichtsfoto's uit Chinese fotoboeken van het jaar 1900 tot heden. En wie even doorbladert naar het hoofdstuk over hedendaagse fotografie, ziet zelfs naaktfoto's. Al kon het fotoboek Nude met naakte jongens en meisjes van Ren Hang (2012) alleen in het 'onofficiële circuit' worden gepubliceerd. De drukker durfde alleen 's nachts zijn persen aan te zetten en Ren kreeg geen bonnetje.
Dat dit soort fotoboeken er toch komen, zegt iets over de tijdsgeest: in China wordt de onofficiële werkelijkheid steeds groter. Naast de klassieke propaganda, ontwikkelen de onafhankelijke fotografen sinds eind jaren zeventig langzaam hun eigen stijl. Dezestijl blijft weg van de politieke agenda en hoeft niet per se een statement te maken. Zo lijken de fotografen verder te gaan waar hun vrije voorgangers in de jaren twintig waren gebleven, alsof Mao er nooit is geweest. Beeld null
Dat dit soort fotoboeken er toch komen, zegt iets over de tijdsgeest: in China wordt de onofficiële werkelijkheid steeds groter. Naast de klassieke propaganda, ontwikkelen de onafhankelijke fotografen sinds eind jaren zeventig langzaam hun eigen stijl. Dezestijl blijft weg van de politieke agenda en hoeft niet per se een statement te maken. Zo lijken de fotografen verder te gaan waar hun vrije voorgangers in de jaren twintig waren gebleven, alsof Mao er nooit is geweest.

Wilt u belangrijke informatie delen met de Volkskrant?

Tip hier onze journalisten

Algemeen

Service

Meer de Volkskrant

Navigeer

Op alle verhalen van de Volkskrant rust uiteraard copyright. Linken kan altijd, eventueel met de intro van het stuk erboven.
Wil je tekst overnemen of een video(fragment), foto of illustratie gebruiken, mail dan naar copyright @volkskrant.nl.
© 2021 DPG Media B.V. - alle rechten voorbehouden